Off-road Oost-Europa Rally
Waar ben ik? Rij ik nu al in Polen of is het nog Slowakije. Of toch Hongarije? Nee, Roemenië is het zeker niet. Die grens ben ik gisteren al gepasseerd. Het is modderig en ik heb als deelnemer aan de Oost-Europa-Rally mijn handen vol om de Yamaha Ténéré na acht dagen overeind te houden. Acht dagen lang over begaanbare en onbegaanbare wegen door Oost-Europa, dat is een reis terug in de tijd, waarbij Roemenië de kroon spant. Mijn persoonlijke ‘harde schijf’ heeft ruimtegebrek om alle indrukken op te slaan.Het is eind mei als de Oost-Europa-Rally voor de derde keer van start gaat. Dit keer is het Poolse wintersportoord Zakopane nabij de Slowaakse grens het vertrekpunt van deze echte amateur-rally, die je ook met een Africa Twin of oude Transalp nog lekker kunt rijden.Als we vertrekken zien we op de ruige toppen van het Tatra gebergte nog volop sneeuw liggen; we beseften toen nog niet dat we daar een dag later al midden in zouden staan. Na drie zomerse weken sloeg het weer in Oost-europa juist voor de start van de rally helemaal om en kreeg iedereen die van baggeren door de modder houdt zijn zin. Niet helemaal mijn ding, maar zoals in iedere rally moet je de omstandigheden nemen zoals ze komen. Niet zeuren en gewoon rijden!Na twee keer de OER met een KTM LC4 Adventure te hebben gereden, heeft Yamaha-dealer Van Sleeuwen Motoren uit Volkel dit jaar voor MotoPlus een nieuwe Yamaha Ténéré ter beschikking gesteld, zodat we kunnen kijken of deze ‘woestijn-legende’ zich ook in Oost-Europa staande weet te houden. De machine werd voor de start op bepaalde punten wel aangepast: de achtervering werd op de zwaarste stand gezet, de voorvorkveren verzwaard en de oorspronkelijk getrapte buddyseat werd wat afgevlakt. Om lekke banden te voorkomen (en om op de stenen meer grip te hebben) werd de Ténéré voorzien van mousse-binnenbanden: in plaats van een gewone binnenband kwam er dus een soort schuimworst in, die je niet lek kunt rijden. Voor de buitenbanden werd gekozen voor slijtvaste IRC Volcanduro-banden: deze hebben grote noppen waarmee je ook in de modder uit de voeten kunt en uit ervaring wist ik dat dat belangrijk zou zijn. Een paar beschermkappen op het stuur, brede voetsteunen en stuurverhogers maakten de Ténéré helemaal rallyproof, alleen moest er toen nog navigatie-apparatuur op. In plaats van de gebruikelijke twee tripmasters, elektrisch roadbook en GPS, die alleen rond het dashboard gemonteerd moeten worden, had de OER-organisatie dit jaar gekozen voor een Tripy, zeg maar een elektronisch roadbook met ingebouwd GPS, dat steeds op het juiste moment de juiste aanwijzing weergeeft in het display. Net als een GPS bevestig je het egwoon op het stuur en een kind kan de was doen. Misschien iets minder spannend dan rijden met een normaal roadbook maar zeker zo ‘ontspannend’.Na de witte start ging het gelukkig bergafwaarts. De sneeuw werd regen en de regen maakte plaats voor een waterig zonnetje. Tot ieders verbazing, en zeker tot de mijne, kon er een uur na de start op een droge crossbaan worden gecrosst. Ofschoon de OER niets met motorcross te maken heeft, zijn er wel crossproeven die naar believen gereden mogen worden. Vooral op die proeven zie je ook het grote verschil in de deelnemers: de gevorderden springen onvervaard de diepte in, terwijl beginners met knikkende knieën de steile hellingen op en af rijden. Hoe je het doet, maakt trouwens niet uit: in de OER gaat het niet om winnen, maar om de lol: de lol van off-road-rijden, van nieuwe gebieden ontdekken en van vriendschap. Naast de genoemde crossproeven zijn er elke OER-dag ook navigatieproeven: daar is geen winst te halen met hard rijden, maar wel met zorgvuldig navigeren.Drie jaar geleden begon Gerjan Leppink met de organisatie van de Oost-Europa-Rally. Als fervent motorrijder was hij goed bekend in dit deel van europa en die kennis wilde hij graag delen met anderen. Samen met Marcel Vermeij van Rallymaniacs werkte hij zijn idee uit en zo ontstond de OER-rally; in eerste instantie alleen bedoeld voor zwaardere allroads, maar gaandeweg zijn er ook steeds meer lichte enduromotoren bijgekomen. Daardoor zijn niet niet alleen de 85 deelnemers van zeer verschillend pluimage, ook de motoren zijn dat. We zien de merken KTM, Yamaha, Honda, Husqvarna, Aprilia, Suzuki, GasGas en BMW, en dan de meest uiteenlopende types, dus van EXC tot LC8 en van CRF tot Africa Twin. Oude XR-ren van 1.000 euro, maar ook enkele HP2’s van 25 mille, dat kan dus alleen in de OER.Na een dag ploeteren en deels droge rit door de Hongaarse wijnstreek rond Tokaj arriveert het hele gezelschap bij het eerste bivak. Nee, geen tentje opzetten in de regen, maar een goed hotel waar iedereen persoonlijk door de manager welkom wordt geheten. Het eten smaakt er uitstekend smaakt en het bier stroomt rijkelijk door de dorstige kelen…In het stadje Tokaj is een groot wijnfeest, maar daar heeft geen enkele deelnemer oog voor. Er moet gegeten worden en de motor moet ook weer klaargemaakt worden voor de volgende dag. Ook probeert iedereen zijn natte kleding een beetje schoon te maken en te drogen. Dat is bijna onbegonnen werk en het is een schrale troost dat iedereen met dezelfde problemen zit.Het Hongaarse deel van de rally is vlak: lange paden die door immense velden lopen. Door de regen zijn die paden normaal erg stoffig, maar nu spekglad en modderig. Voor menigeen is er maar één alternatief: ze kiezen voor de asfaltweg.Zolang het vlak is vormt de modder voor de Ténéré geen probleem, alleen voor diepe karrensporen moet ik erg opletten. Dan speelt het gewicht (met benzine en modder zit je al snel boven de 200 kilo) een grote rol. Maar ik blijf overeind en krijg er zelfs steeds meer schik in. In de proef met hele lange zandpaden is de Ténéré helemaal in z’n element. Wat een lol. Die lol slaat echter om als ik aan het einde van de proef de Hongaars/Roemeense grens wil passeren. Paspoortcontrole. Uhhhh, waar heb ik dat ding nu ook al weer verstopt? Ik zoek al m’n spullen door, maar kan niets vinden. Ik probeer de Hongaarse douanier om te praten, maar hij is niet te vermurwen. Nee, mijn rijbewijs is niet voldoende, hij wil een paspoort zien. Die ik dus niet kan vinden, dus maak ik maar rechtsomkeert, om buiten het zicht van de douane de wildernis in te rijden en zo na een uurtje alsnog op Roemeens grondgebied terecht te komen. Ik stop om de telefoon te pakken om de organisatie te bellen dat het me toch gelukt is om Roemenië binnen te komen. En wat zit daar net naast mijn telefoon: inderdaad: het paspoort…Het eerste hotel in Roemenië ligt aan een groot meer en de eerste kennismaking met Roemenië is voor iedereen positief. Alleen jammer dat het zonnetje niet schijnt als we de volgende morgen na een perfect ontbijt weer op pad gaan. Omdat de route de bergen in gaat belooft het weer niet veel goeds: het wordt kouder en natter. Volgens de uitzetter gaan we door een van de mooiste gebieden van Roemenië en ik geloof hem graag, maar door de mist (of zijn het wolken?) zien we amper waar de weg loopt. Wel blijkt dat het verschil tussen asfalt en off-road in Roemenië vaak niet merkbaar is, aangezien ook de gewone wegen vol diepe gaten en kuilen zitten.Doorweekt arriveren we bij een restaurantje annex soort camping in de middle of nowhere, waarna ons een beruchte bergpassage wacht. Het gebied is zeer onbergzaam, maar toch wordt er nu met Europees geld een mooie weg gebouwd. Waarom? Misschien wel voor toekomstige toeristen, want er woont werkelijk niemand in deze streek. Volgens mij zijn er wel andere zaken in europa die onze aandacht verdienen, dan het aanleggen van wegen in een onbewoond deel van Roemenië, maar wie ben ik…Veel tijd om er bij stil te staan heb ik niet: ik moet de berg over met mijn Ténéré en na twee uur stoeien met de Ténéré bereik ik samen met een zestal makkers de bijna 60 kilometer verderop gelegen finish. Als enigen hebben we een prachtige bergpassage overwonnen en een passerende Roemeen vraagt waar wij vandaan komen. “Van over de berg”, is ons antwoord, maar volgens hem kan dat helemaal niet in deze tijd van het jaar. Met het stijgen van de welvaart wordt ook het contrast tussen arm en rijk in een land als Roemenië steeds groter. In de stad zie je dikke auto’s en volle winkels waar alles te koop is, maar in de kleine dorpjes heeft de tijd stil gestaan. Daar ziet het er nog uit zoals bij ons pakweg 50 jaar geleden. Vijf jaar terug zag je er nog geen auto’s, enkel paard en wagen of ossekarren. Nu staan er her en der auto’s, maar aan de straten zelf is nog weinig veranderd. Die waren en zijn bar en boos.Een aparte groep mensen in Roemenië vormen de zigeuners. Overal langs de weg staan Roemeense kinderen te zwaaien naar motorrijders, maar kom je in de buurt van een zigeunerdorp dan moet je oppassen, want de jeugd daar heeft er een sport van gemaakt om motorrijders met stenen te bekogelen. Dat is eerlijk gezegd ook het enige vermaak wat ze hebben, ze worden in Roemenië behandeld als uitschot en leven in veredelde varkenskotten. Ze zijn hier stateloos en Roemenië is ze liever kwijt dan rijk, maar een oplossing voor dit probleem is er nog niet. Aangezien Roemenië echter deel uitmaakt van de Europese unie wordt het vroeg of laat ook ons probleem.Aan het einde van iedere dag heeft de OER meestal een navigatieproef voor de deelnemers in petto. Een proef van zo’n 30 km lengte die, als je heel goed bent, binnen een uur te doen is. Alleen als je goed met roadbook, GPS en tripmaster overweg kunt, breng je de proef tot een goed einde en dat is elke keer weer een belevenis. Tussen de koeien, schapen, geiten en wilde paarden op zoek naar de juiste route, waar in Europa kan dat nog? De natuur, als je daar tenminste oog voor hebt, is geweldig. Net als de mensen die gastvrij en vriendelijk zijn. Een boer komt zomaar een verse honingraat brengen. Wel plakkerig als je daarna je crosshandschoenen nog aan moet trekken, maar reuzegoed bedoeld.En hoe arm ze ook zijn, Roemenen bedelen niet. Dat ook in tegenstelling tot de zigeuners.Van de 85 deelnemers bestuurt het gros een lichte eencilinder. Van hen hoor je niemand klagen over de omstandigheden. De modder maakt het voor hen juist leuk. Voor de zware jongens, zeker degenen die minder bedeeld zijn met stuurmanskunst, is het een ander verhaal. Hen blijft soms geen andere keus een stuk over het asfalt te rijden. Maar ook dan valt er onderweg nog genoeg te beleven en is veel wild te zien. Eén deelnemer kwam oog in oog (wel op enige afstand) te staan met een bruine beer en drie jongen. En overstekende vossen of rakelings langs je helm vliegende grote roofvogels zijn orde van de dag.Het laatste deel van de OER voert de deelnemers via de Oekraïense grens weer terug naar Slowakije. Na een overnachting in een verzameling van grote blokhutten (Roemeenser kan haast niet) wacht ons vandaag een oversteek over een rivier met een Roemeens pontje. Dat blijkt een ervaring op zich: het pondje zit vast aan een kabel boven de rivier en wordt voortgedreven door de stroming van het water. Voor de uitbaters van het pontje brengt de OER geld in het laatje: 85 motoren à 2 Leu (ongeveer 50 cent) zorgen voor een recordomzet! Na nog een laatste dag ploeteren over gladde berghellingen – nu wel met mooie uitzichten want het is droog – komt de finish in zicht. Ondanks het slechts denkbare scenario wat het weer betreft, heeft de Yamaha Ténéré een week lang geen klap verkeerd gegeven. Door de modder moesten we wel twee keer de achterremblokjes vervangen, terwijl er door het ruige terreinwerk ook één spaak in het voorwiel los ging zitten. Ook blijkt de mousse-binnenband achter aan het eind van zijn Latijn: het schuimrubber verpulverd op den duur, vooral als je wat harder rijdt op de langere stukken. De band wordt daardoor steeds zachter, alsof hij lek is, maar ik vertik het om de Yamaha het laatste stuk van de rit op de bezemwagen te zetten. Dat heeft hij niet verdiend.Ondanks de zwaarte van de bijna 3.000 km lange rit (het lijkt onderhand wel een ‘echte’ rally) was het aantal uitvallers met pech gering. De aanwezige monteurs van RBC en Rally XL hielden met hun werkzaamheden veel motoren rijdende en door de saamhorigheid werden er ook volop onderdelen geleend van andere deelnemers onder het motto: samen uit, samen thuis. Ook dat maakt deze Oost-Europa-Rally een bijzonder evenement. Geen rally als zovelen, bedoeld voor profs en mensen die op de motor veel in hun mars hebben; de OER is er juist voor iedereen die motorrijden en avontuur leuk vindt.[[kasten]]INFODe Oost-Europa Rally begon in Polen en deed daarna Slowakije, Hongarije en Roemenië aan. Roemenië is met afstand het meest off-road-vriendelijke land van deze vier en dat merk je vooral aan het enthousiasme van de bevolking als langs komt rijden. Vergeleken met Roemenië zijn Polen, Hongarije en Slowakije al behoorlijk westers te noemen. Dat merk je in het verkeer (veel snelheidscontroles) maar ook in de afsluiting van bepaalde gebieden. Maar gelukkig is er nog ruimte genoeg voor off-road-rijden. Hongarije is trouwens het enige land waar je veel zand kunt tegenkomen. Grenscontroles zijn er officieel niet meer, maar vooral de Hongaren zijn nog fanatiek bij de grensovergangen en vragen naar alle papieren.GELDIn Polen betaal je met Zlotys (1 euro is circa 4 Zlt), in Roemenië met Leu (1 euro is circa 4 Leu) en in Hongarije met Forinten (1 euro is circa 300 Forint). Sinds 1 januari 2009 behoort Slowakije tot de eurozone en is de Slowaakse kroon vervangen door de euro. In de andere landen kun je in gebieden waar veel toeristen komen ook wel met Euro’s betalen. Bij de grotere tankstations kun je in al deze landen met creditcard of PIN betalen.VERKEERDe doorgaande wegen in Polen, Slowakije en Hongarije zijn goed tot zeer goed. Roemenië is een ander verhaal. Dit land kent niet eens snelwegen en de E-wegen (internationale routes) zitten vol vrachtwagens en kamikaze-chauffeurs. De E-wegen zij wel de enige wegen zonder gatenkaas, het overige wegennet bestaat uit gaten met asfalt er om heen. Dat maakt zelfs rijden op asfalt een uitdaging is. Buiten de hoofdwegen is er weinig verkeer, al neemt het autobezit halsoverkop toe. Op heel veel plaatsen in Roemenië liggen er niet eens verharde wegen naar en door de verschillende dorpjes. Er is wel een inhaalslag aan de gang want overal rukt het asfalt op.Voor alle vier de landen geldt wel dat je als motorrijder in het verkeer extra op je hoede moet zijn. Een automobilist die je inhaalt geeft zich niet zomaar gewonnen. Vooral in de stad geldt het recht van de brutaalste. Op het platteland, en dan vooral weer in Roemenië, regeren paard en kar.ETEN EN DRINKENVoor een restaurantje hoef je in geen van deze vier landen lang te zoeken en ook voor een snelle hap tussendoor kun je op veel plaatsen terecht. Alleen Roemenië loopt in dit opzicht, zeker buiten de stad, nog wat achter. Maar als je je ogen goed de kost geeft zijn er ook hier voldoende winkeltjes waar iets eetbaars te koop is. Je betaalt voor eten en drinken ongeveer de helft (of minder) dan wat wij thuis gewend zijn. En voor de bierliefhebbers: halve liter bier kost maximaal één euro.BENZINEDe prijs van benzine is in Polen, Roemenië, Hongarije en Slowakije ongeveer 20% lager dan bij ons. Langs de hoofdwegen zijn meer dan voldoende (moderne) tankstations. In het binnenland kun je nog wel eens een leeg tankstation tegen komen. Of na een onweersbui een tankstation zonder stroom. Laat het daarom nooit op de laatste druppel aankomen!HOE KOM JE ERDe start van deze OER was in het Poolse Zakopane. Deze plaats is het bekendste skigebied van Polen en ligt op ongeveer twee uur rijden zuidelijk van Krakau, vlak bij de Slowaakse grens met uitzicht op het Tatragebergte. Vanuit Nederland kun je via Berlijn of via Dresden naar Krakau rijden. In kilometers maakt het weinig verschil. Van midden Nederland naar Krakau is zo’n 1.200 km, nagenoeg alles snelweg. Waar de OER 2010 start is nog niet bekend.ACCOMMODATIEOp de doorgaande routes schieten hotels als paddenstoelen uit de grond. Nieuwe hotels zijn helemaal gebouwd naar westerse maatstaven en voor 50 euro heb je een prima tweepersoons kamer. Wil je nog wat van het oude Oost-Europa proeven, overnacht dan eens in een kleiner hotel. Soms kan dat goed uitpakken (gezellige mensen en prima eten) maar evengoed kun je het slecht treffen (muf, oud, slechte bedden etc.).GEORGANISEERD OP REISOost-Europa is voor iedere allroad-rijder een prima bestemming. Er valt nog heel veel te zien en te ontdekken, tegen relatief lage kosten.Zit je te denken aan deelname aan de OER, kijk dan eens op www.oosteuroparally.nl. De rally is goed te doen voor iedere recreatieve allroad en offroad-rijder. Bij droog weer is de route voor ieder type motor een makkie. Bij slecht weer kan het redelijk zwaar worden voor ‘dikke’ twins.[[[Bildunterschrifte]]]][[Bilder von oben an gebrauchen.Bild 1 bis 9 mussen rein, die anderen sind reserve]][Opener Bild 1]Deelname aan de OER betekent een reis terug in de tijd. Het enige wat modern is zijn de motoren zoals de Yamaha Ténéré die acht dagen baggeren door de modder probleemloos doorstond.2In Oost Europa is nog volop ruimte.3‘Mag ik de Ténéré even lenen’, lijkt deze vriendelijke herder te willen vragen.4Vooral in Roemenië tref je onderweg overal enthousiaste mensen.[5 nicht zu klein gebrauchen]In drie jaar tijd groeide de OER van 25 naar 85 deelnemers (foto Ed van Jesse)6Toch eens voelen hoe het met één pk over deze slechte wegen gaat.7De naam Ténéré mag dan slaan op een Afrikaanse woestijn, in Oost Europa voelde Ténéré zich ook prima thuis.8Geen roadbook, maar een zogenaamde Tripy op de motor. Dat is een digitaal roadbook, dat steeds op het goede moment de volgende aanwijzing in beeld geeft.9Een Roemeense melkfabriek: de schapen en geiten worden op deze manier gemolken10In het zuiden van Polen vind je prachtige houten huizen.11Op de laatste schooldag neemt de Roemeense jeugd een bloemetje mee voor hun leerkracht.12Veel Roemenen laten zich een biertje al vroeg op de dag goed smaken.13Roemeense binnenwegen zijn een en al gatenkaas.14Roemenië is al één groot museum, wat niet wegneemt dat je onderweg ook nog een echt museum kunt bezoeken.15Zigeuners leven en wonen in Roemenië ver weg van de dorpen en zijn verstoken van een goede infrastructuur.16Bij helder weer zijn de uitzichten overal fenomenaal.17Ook met een Africa Twin, mits voorzien van goede noppenbanden, kun je in de OER-rally veel plezier beleven.18Waar in Europa kun je met je motor nog door zo’n decor rijden?19Het bord rechts onder zul je in Nederland niet snel aantreffen.20Stenen, modder en sneeuw, de Ténéré ploegde overal doorheen. De berijder had er soms meer moeite mee.21Leven in de bergen is niet 50 maar wel 100 jaar terug in de tijd.22Een bijzondere file hoog in de bergen.
