Tussenverslag Dakar Rally 2011
Ook nu de toprijders in de Dakar op 450 cc-machines zitten, regeert KTM als vanouds met straffe hand in de megarally. Op de nieuwe KTM 450 Rally zorgen Marc Coma en Cyril Despres nog steeds voor een pakkende tweestrijd, al lijken de andere merken wel dichterbij te zijn gekomen. BMW-rijder Frans Verhoeven is de beste Nederlander op een knappe zesde plaats. Met KTM, BMW, Yamaha, Honda en Sherco heeft organisator ASO fabrikanten op de lijst staan die op zijn minst theoretisch in staat moeten zijn om etappes te winnen in de Dakar. Na een week van snelle stukken, WK rally-achtige trajecten en toch ook slopende hoge duinen liet het beeld tot de rustdag op 8 januari echter niets aan duidelijkheid te wensen over. Dankzij Marc Coma (twee) en Cyril Despres (ook twee) stond KTM op vier etappezeges, terwijl BMW met Paulo Goncalves, Yamaha met Helder Rodrigues en (ondanks griep en een verloren uitlaat) Francisco Lopez op de Aprilia-twin slechts één dagsucces konden boeken. “De KTM is de enige echte rallymachine”, vertelde Henk Knuiman al voor aanvang van de 33e Dakar. “De andere machines zijn allemaal omgebouwde enduromotoren.” De nieuwe KTM Rally Replica werd ontwikkeld met het 450 motorcrossblok als basis, terwijl het rijwielgedeelte in veel aspecten herinnert aan de 690’s van vorig jaar. Nu heeft de fabriek ook een reputatie hoog te houden in de Dakar, want sinds 2001 leverden zij telkens de winnaar van de zwaarste woestijnrally ter wereld. In oktober 2010 debuteerden Despres en Coma tijdens de Rally van Marokko met een eerste en derde plaats en ook in de eerste Dakar-week waren het Coma en Despres – de winnaars van de laatste vijf Dakars – duidelijk te sterk voor de concurrenten. De concurrentie stak af en toe wel een helpende hand toe. De snelle outsider Olivier Pain brak bij een val zijn pols en Zé Helio, bij BMW de vervanger van de geblesseerde David Frétigné, brak bij een val een sleutelbeen. Teammaat Frans Verhoeven zag het als illustratief voor de manier waarop de Dakar zich ontwikkeld heeft. “De toppers rijden ontzettend hard en nemen echt risico’s”, aldus de 44-jarige rallycrack die woonachtig is in het Belgische Poppel. “Ik kan een dag erg hard gaan, maar elke dag op je top rijden is iets anders. Dat gaat een keer fout. De Dakar is veel explosiever geworden. Vroeger was het echt een rallyraid, tegenwoordig is het meer een lange Grand Prix-cross. Elke dag zo tot het uiterste gaan, is vragen om problemen.” Sherco-kopman David Casteu won vorig jaar nog de openingsetappe, maar de 450-Rally-wereldkampioen van 2010 crashte in de eerste proef en zag zijn klassement ploffen nadat hij tijdens de vijfde en zevende etappe versnellingsproblemen kende. Paulo Goncalves toonde de mogelijkheden van de BMW G450RR – volgens ontwikkelaar Frans Verhoeven in staat om het op te nemen tegen de KTM – door in de vijfde etappe de eerste BMW-zege sinds tien jaar te claimen. Een dag later verruilde de Portugees zijn vierde plek algemeen voor de 62e toen hij geconfronteerd werd met elektrische problemen. Dankzij een reserve-accu van teamgenoot Verhoeven en hulp van fans haalde hij het bivak toch. Het waren echter niet alleen crashes en technische problemen die het klassement beïnvloedden. Pal-Anders Ullevalseter kreeg zijn nieuwe KTM 450 te laat om nog deel te nemen aan de Rally van Marokko en moest tijdens de eerste Dakar-dagen nog duidelijk wennen aan het andere motorkarakter, het 20 kilo lagere gewicht en het lagere koppel. Pas vanaf de vijfde etappe meldde de nummer 2 van 2010 zich weer in de top 10. Francisco Lopez stuurde een jaar geleden de Aprilia RVX450 nog naar drie dagoverwinningen en werd gezien als een kanshebber, maar de Chileen werd tijdens de derde etappe geremd door problemen met de benzinetoevoer en op dag zes mocht hij van geluk spreken dat Cyril Despres hem weer op het goede spoor zette. De Chileen won na twee tweede en een derde plaats wel de sterk ingekorte zevende etappe. “Chaleco” gaf echter ook in zijn vierde Dakar nog blijk van een matig ontwikkeld gevoel voor navigatie. De resterende twee coureurs die het Coma en Despres lastig zouden kunnen maken, zijn de Portugezen Ruben Faria en Helder Rodrigues. Faria rijdt echter volledig in dienst van Despres (en zette Coma op dag 7 nog flink in het stof) en zag zich twee dagzeges ontnomen door eigen fouten: in de eerste etappe leek hij winnaar, maar dankzij een minuutje straf vanwege een snelheidsovertreding belandde de overwinning bij Despres. In de zesde etappe vertrok de 41-jarige Faria tien minuten te vroeg na een tankstop. Faria kreeg ’s avonds na de finish die tien minuten alsnog bij zijn tijd opgeteld. Helder Rodrigues, vorig jaar vierde en ook nu na zeven etappes ook vierde algemeen, toont zich ook deze Dakar weer zeer solide. Toch gaf de 32-jarige Yamaha-rijder in die eerste week nooit echt de indruk een constante bedreiging voor het koningskoppel Coma-Despres te kunnen zijn. Nu was het ook weer niet zo dat Coma en Despres de eerste zeven etappes zonder fouten bleven. Despres verspeelde op de derde dag de leiding in het klassement aan Coma. De Spanjaard leek een voorsprong te hebben van slechts twee seconden – totdat Despres de volgende dag ’s ochtends om half vier hoorde dat hij tien minuten straftijd had gekregen. “Ik was mijn thermohandschoenen vergeten en ben toen teruggereden, maar ik had niet de pijlen gevolgd en ben via de startstrook het parc-ferme weer ingereden,” vertelde de ogenschijnlijk koele Fransman. “Daar ben ik voor bestraft.” Diezelfde etappe leek Despres een herkansing te krijgen toen Coma hard ten val kwam op een verraderlijk recht stuk. De Spanjaard moest als winnaar van de vierde etappe (met een gemiddelde snelheid van 100 km/uur!) de dag openen en mocht van geluk spreken dat hij geen fysieke averij op liep. De tweevoudig Dakar-winnaar zat ondanks een verbogen stuur weer snel in het zadel en kon bij de benzinestop een lekkende radiateur afdichten met kneedbaar metaal. Despres kon niet profiteren van Coma’s pech. In de zesde etappe van Iquique naar Arica pakte de Fransman wel anderhalve minuut terug, maar Despres kende zijn eigen problemen. “Na de tankstop had de motor last van ernstige trillingen. Ik heb het kalmer aangedaan en het is een wonder dat ik het bivak heb gehaald”, vertelde de bijna 37-jarige Despres. In de sterk ingekorte etappe na de rustdag pakte hij als tweede finishende weer 1.24 terug op Coma. Toch kon Despres niet vol op de aanval rijden, want de drievoudig winnaar liet op de rustdag al zijn derde en laatste blok monteren. Coma ging met zijn tweede blok onderweg (Alle rijders mogen maximaal drie motorblokken gebruiken tijdens de rally.) Frans Verhoeven liep op de tweede dag tien minuten straftijd op toen hij een snelheidsovertreding maakte. Een dag later liet de Brabander veel tijd liggen toen hij samen met maatje Henk Knuiman een verkeerd spoor pakte. Vanaf de vierde etappe zat de BMW-rijder telkens keurig in de top 10, met een derde plek op de vijfde dag als hoogtepunt. “Ik heb die dag de hele proef aangevallen. Het was een lange proef met veel navigatie”, aldus Verhoeven. “Maar in de laatste twee kilometer werd ik verblind door de zon en viel ik bikkelhard. Ik was duizelig en zag alles dubbel. Het was echt een doodsmak en ik hield er een pijnlijk been aan over. Maar ik was wel tevreden met de derde plaats.” Teamgenoot Goncalves en thuisrijder Lopez waren sneller dan de Nederlandse veteraan, die duidelijk was over zijn doel. “In het verleden ben ik misschien wel eens wat te enthousiast geweest, maar nu ga ik voor het eindresultaat.” Daags na de rustdag steeg Verhoeven van de achtste naar de zesde plaats algemeen toen beide Yamaha-rijders Jordi Viladoms en Jonah Street door technische problemen werden geplaagd. Verhoevens doel om dit jaar een BMW op het podium te zien, is echter ver weg. Nadat hij zijn nieuwe KTM 450 uit Oostenrijk had opgehaald, moest Henk Knuiman de machine al bijna op transport zetten naar Argentinië. In de eerste etappes moest de man uit Wijchen nog duidelijk wennen aan de KTM. Ook ervoer hij dat de oude 690’s (nu in handen van de ‘amateurs’, alleen de eliterijders zijn verplicht met een 450 onderweg) duidelijk sneller zijn, zodat hij in het stof van de dikke ploffers moest rijden en geen risico’s wilde nemen. Met zijn defensieve strijdwijze klom de zelden fouten makende Knuiman wel weer op naar de vijftiende plaats in het klassement na zeven etappes. “De kwaliteit van het deelnemersveld is zo hoog, je kunt je eigenlijk geen foutje veroorloven”, aldus Knuiman. Eén plaats achter Knuiman stond Teus Visser. “Het is eigenlijk ongelooflijk dat ik zestiende sta”, vond Visser op de rustdag. De voormalige GP-crosser zou oorspronkelijk als vliegende keep meerijden voor Evert Kroon, maar kon voor eigen kansen rijden toen Kroon zich terugtrok. De 44-jarige Visser merkte in zijn derde Dakar dat het gebrek aan voorbereiding hem parten speelde. “Het rijden gaat goed, maar conditioneel is het moeilijker.” Zowel hij als Henk Knuiman kregen tijdens de vijfde etappe te maken met een kapot roadbook wat ook veel concentratie vergde. Hans-Jos Liefhebber begon naarmate de rally vorderde zich beter op zijn gemak te voelen op zijn KTM 690. Ex-wegracer Erik Kofman raakte zijn tijdkaart kwijt en moest na een crash verder met een krom stuur. De rustdag kwam voor de 37-jarige luchtverkeersleider op het goede moment. Mirjam Pol was in feite na twee etappes al vrijwel kansloos voor de winst in het damesklassement. Veelvoudig trialwereldkampioene Laia Sanz – met secondant Jordi Arcarons – en Annie Seel lieten de Nederlandse ver achter hun. Pol kwam een aantal malen vervelend ten val en kreeg ook nog eens drie uur straf aan de broek vanwege “ongeoorloofde hulp”. “Ik heb geen idee waar dat over gaat”, liet Pol weten. “ Het enige wat we kunnen doen is protesteren en dat gaat dan ook gebeuren.” “Kistdeelnemer” Richard de Groot kende dit jaar heel erg veel pech; dat begon al met een kapotte achternaaf in de openingsetappe en een “groepscrash” een dag later. Hij liet zich echter niet van de wijs brengen en zette stug door. Onno Ellens reed op zijn met Simon Schram geprepareerde Honda 450 onverstoorbaar mee. Wouter van der Beek liep in de derde etappe tegen drie uur straftijd aan, maar handhaafde zich in zijn eerste Dakar op de motor, al was hij bij het ter perse gaan van dit nummer nog niet binnen na de zevende etappe.Jaap van der Kooy was de eerste Nederlandse uitvaller. Zijn Dakar strandde in de derde etappe. Van der Kooy kwam tijdens de derde dag meerdere malen ten val vanwege een niet werkende achterrem en gaf teleurgesteld op. De “geest” van Van der Kooy bleef rondwaren in de rally, want Richard de Groot reed verder met diens laarzen nadat zijn eigen exemplaren waren stukgegaan.Van de Belgen doet met name Aprilia-rijder Frank Verhoestraete het erg goed; hij staat na de zevende etappe keurig 28e. Sherco-rijder Simon Tampaxis zit helemaal in het achterveld met dik 28 uur achterstand, maar hij rijdt nog en dat kunnen zijn drie landgenoten Jean-pierre Lejeune, Eric Palante en Christophe Geoffroy niet meer zeggen.(kader)DAKAR TOT NU TOE:Etappe 1: Victoria Cordoba; 788 km, 192 km proef172 motorrijders beginnen aan de 33e Dakar. Faria lijkt de eerste etappe winnen, maar krijgt straftijd vanwege een snelheidsovertreding, daarom wint Despres. Beste Nederlander is Frans Verhoeven met een tiende plaats. Etappe 2: Cordoba – San Miguel de Tucuman; 764 km, proef 300 km Despres wint tweede etappe op rij voor Coma. Verhoeven lijkt weer beste landgenoot te worden met een tiende plaats, maar heeft te hard gereden en krijgt 10 minuten straftijd. Knuiman nu met een 21e plaats de beste. Etappe 3: San Miguel de Tucuman – San Salvador de Jujuy; 731 km, proef 231 kmComa wint zijn eerste etappe, vóór Despres. Die blijft wel klassementsleider. Met een negentiende plaats is Verhoeven de beste Nederlander, ondanks het feit dat hij in het begin van de etappe veel tijd verliest. Etappe 4: San Salvador de Jujuy – Calama (Chili); 761 km, proef 554 kmIn de etappe door het Andesgebergte naar Chili slaat Coma zijn slag. Hij neemt met 2 seconden voorsprong ook de leiding over in het klassement van Despres. Die krijgt bovendien nog 10 minuten straftijd. Verhoeven scoort een achtste plaats. Etappe 5: Calama – Iquique; 459 km, proef 423 kmEindelijk geen KTM-overwinning: Paulo Goncalves schenkt BMW eerste Dakar-etappezege in tien jaar. Verhoeven rijdt geweldig en wordt derde. Een crash in de laatste kilometers kost hem misschien wel de dagzege. Etappe 6: Iquique – Arica; 721 km, proef 265 kmHectische etappe die gewonnen lijkt te worden door Faria. Hij blijkt echter niet lang genoeg te hebben gewacht bij de tankstop. Daarom wint landgenoot Helder Rodrigues. Beste Nederlander is wéér Verhoeven. Hij wordt tiende en klimt naar de achtste plaats algemeen. De organisatie is clement naar de rijders: wie op de rustdag voor 18.00 uur binnen is, mag de volgende dag gewoon weer starten in de zevende etappe. Negentien rijders vallen deze dag uit. Etappe 7: Arica – Antofagasta; 819 km, proef ingekort van 631 naar 272 kmNog 125 rijders in de strijd. Lopez wint op de Aprilia; het vierde merk dat deze Dakar een etappe wint. Tweede man Despres komt wat dichterbij de als derde finishende Coma. Verhoeven wordt ondanks een valpartij negende en finisht voor de vijfde keer binnen de top 10. Hij staat nu fraai zesde in het tussenklassement. TUSSENSTAND na 7 etappesStand na zeven van de veertien etappes: 1. Marc Coma (E), KTM; 2. Cyril Despres (F), KTM, op 7.24; 3. Francisco Lopez (CH), Aprilia, 18.27; 4. Helder Rodriquez (POR), Yamaha, op 33.04; 5. Ruben Faria (POR), KTM, op 40.53; 6. Frans Verhoeven, BMW, op 1.14.10; 7. Stefan Svitko (SLO), KTM, op 1.16.54; 8. Jordi Viladoms (E), Yamaha, op 1.20.11; 9. Juan Pedrero Garcia (E), KTM, op 1.20.33; 10. Pal Anders Ullevalseter (N), KTM, op 1.37,33; 15. Henk Knuiman, KTM, op 2.46,20; 16. Teus Visser, KTM, op 2.47,28; 28. Frank Verhoestraete (B), Aprilia, op 5.13.20; 32. Hans-Jos Liefhebber, KTM, op 6.15.40; 72. Erik Kofman, Aprilia, op 12.07.46; 79. Mirjam Pol, Honda, op 14.17.19; 96. Richard de Groot, Yamaha, op 19.01.042; 97. Onno Ellens, Honda, op 19.08.24; 104. Simon Tampaxis (B), Sherco, op 28.25.37; Wouter van der Beek, Aprilia, n.n.b.[bijschriften]OpeningCyril Despres volgas door de Chileense woestijn. Door een tijdstraf is hij de achtervolging bij teammaat Coma.1Frans verhoeven rijdt sterk en constant en is na de zevende etappe op de zesde plaats aangeland.2Marc Coma heeft met zijn KTM de rally in zijn greep.3Henk Knuiman zet ondanks een magere voorbereiding sterk door en staat halverwege vijftiende.4Despres’ waterdrager Faria leek twee etappes te winnen, maar kreeg beide keren een tijdstraf.5Despres is al aan zijn derde en laatste KTM blok bezig en moet dus behoudend rijden.6Teus Visser mag voor eigen kansen rijden en staat keurig zestiende.7Hans-Jos Liefhebber geniet van een versnapering in de pauze voor een special.8Richard de Groot begon aan de rally met een nieuwe Yamaha, maar heeft weinig geluk.9Het wordt lastig voor Mirjam Pol om opnieuw als snelste Dakar-dame te eindigen.10Onno Ellens rijdt met zijn Honda 450 onverstoorbaar door in zijn eerste Dakar.11Kofman12 reserveJaap van der Kooij haalde opnieuw het einde niet en viel in de derde etappe teleurgesteld uit.
