Retro BMW boxer
Op het eind van BMW’s persconferentie op de afgelopen EICMA liet BMW Motorrad-directeur Stephan Schaller het silhouet van een nieuwe boxer op een projectiewand zien. Het is de bedoeling dat deze nieuwe machine bij het 90-jarig jubileum van BMW als motorproducent verschijnt.
Laten we vanaf deze plek meteen maar even een wijdverbreid misverstand uit de wereld helpen: BMW’s designafdeling heeft nooit de bedoeling gehad om met deze machine een BMW uit het roemrijke verleden van de Duitse fabrikant na te bouwen. Verwacht dus geen gasklephuis dat er uitziet als een Bing CV-carburateur of de karakteristieke voorwielophanging uit de jaren zestig. Bij BMW willen ze niet alleen achterom kijken, maar een machine creëren met de looks van toen gecombineerd met de techniek van nu, die bovendien ook echt het predicaat ‘klassiek’ verdient. En onder klassiek moet dan ook zeker niet een nauwkeurig vastgelegd protocol van vormen en technische oplossingen worden verstaan. Of een motorfiets nu twee schokbrekers of een monoschokbreker met hevelsysteem heeft, is minder belangrijk dan een voorkomen dat verre blijft van de actuele trends.
En er spreekt absoluut iets in het voordeel van deze aanpak. Met name de wetenschap dat motorfietsen die doen alsof ze oud zijn weliswaar bij velen geliefd zijn, maar in de praktijk niet veel worden verkocht. In Europa moeten machines als de Triumph Bonneville, Thruxton, Scrambler, Speedmaster, de Kawasaki W800 en Moto Guzzi’s V7 Classic bijkans de krachten bundelen om evenveel machines aan de man te brengen als BMW van de vrij onopvallende R1200R. Daarbij kan het een rol spelen dat het bij de genoemde R1200R niet op de laatste pk aankomt, maar dat potentiële klanten wel graag de beschikking willen hebben over zo’n 100 pk vermogen. Met 110 pk heeft de BMW dan meer kans op verkoopsucces dan de net 50 pk sterke Kawasaki en Guzzi en de tussen de 58 en 69 pk sterke Triumph’s.
Een van de stijlmiddelen die moet bijdragen aan het succes van de nieuwe BMW, is een eenheid tussen functie en uitstraling van de afzonderlijke onderdelen. Een tank is dus een tank, en niet half benzinetank, half luchtfilterkast en overtrokken met een kunststof onderdeel, dat zowel de ergonomie ten goede komt als het aanzuigtraject. Die multifunctionaliteit mag dan een belangrijke verworvenheid van moderne hightech motorfietsen zijn, maar te ver doorgevoerd beïnvloedt het de puurheid der vormen. Hand in hand met die functionele eenduidigheid gaat het reduceren van techniek en comfort tot datgene wat puur noodzakelijk is om te kunnen rijden. En daar horen een volumineuze stroomlijn of een hele trits assistentiesystemen niet bij. ABS wordt binnen afzienbare tijd wettelijk verplicht, maar door de geringe afmetingen en het lage gewicht staan de huidige systemen een klassiek voorkomen niet meer in de weg.
In het interview op deze pagina’s spreekt BMW’s designchef Edgar Heinrich over ‘echte’ materialen als metaal, aluminium en leer, die voor gekende ‘verbouwers’ als bijvoorbeeld Jens vom Brauck enorm belangrijk zijn. Deze materiaalcult moet echter niet met orthodoxe hand worden nagestreefd, maar een eerlijke omgang met het materiaal is absoluut een ander belangrijk kenmerk van een klassieke motorfiets. Het hoeft niet per se allemaal metaal te wezen, maar wat er uitziet als metaal zou op zijn minst ook metaal moeten zijn. Dus hopelijk blijven verchroomde kunststof onderdelen verre van BMW’s jubileumboxer.
Last but not least moet een motorfiets voor designbewuste rijders heel goed te individualiseren zijn. Zo was de Custom conceptstudie van BMW, die na een waarschuwing van Harley-Davidson officieel niet langer Lo Rider Concept mocht worden genoemd, ook een voorzet op het thema customizing af-fabriek. Of een vergelijkbaar concept voor de jubileumboxer mag worden verwacht, was de enige vraag die Edgar Heinrich niet wilde beantwoorden. Dat zou een indicatie kunnen zijn dat we goed zitten met ons vermoeden. In ieder geval laten de tekening van BMW en de eerdere foto van de conceptstudie al verschillende zadels zien.
INTERVIEW EDGAR HEINRICH
CHEF DESIGN BMW
Edgar Heinrich (53) is sinds juli 2012 chef op BMW’s designafdeling en in die zin de opvolger van David Robb. Eerder werkte Heinrich al tot juli 2009 op ‘de plek waar het gebeurt’. Daar tussenin was hij werkzaam voor Bajaj uit India. In dit interview gaat Heinrich dieper in op het jongste boxer-project.
? De BMW-persconferentie op de EICMA van Milaan werd beëindigd met een afbeelding van een klassieke motor met boxerblok op een achterwand. MotoPlus heeft al eens eerder fotomontages van zo’n machine gepubliceerd, maar wat is de precieze stand van zaken van dit project in het jubileumjaar van de boxer?
! “We zijn al een tijdje bezig met een klassiek gelijnde machine. De overwegend positieve reacties op het BMW Custom Concept van een paar jaar terug hebben we in ieder geval zeer serieus genomen, maar het ging destijds om een design concept, dat in die bewuste vorm niet in serieproductie kon gaan. We werken momenteel hard aan een machine die helemaal in het teken van onze negentigjarige historie staat. Naast de speciale ‘90th Anniversary boxers’ komen we komen jaar nog met andere noviteiten.”
? Beroepsmatig houdt u zich bezig met de motoren van morgen, maar privé bezit, rijdt en onderhoudt u een aantal oudere motoren. Kunt u vertellen om welke machines dat gaat?
! “Zeker. De oudste machine die ik heb, is een Matchless uit 1947 met een Girder voorvork. Daarnaast ben ik in het gelukkige bezit van een R51/3, voor mij persoonlijk een van de mooiste historische BMW’s, een CB500F, de droommotor uit mijn jeugd, en een oude Vespa. Met uitzondering van de CB is er aan iedere machine wel iets verbouwd. Ik ben dus zeker geen purist of oldtimer-freak, eerder een creatieve rijder. Maar alle wijzigingen passen wel bij de stijl van de betreffende machine. Daarnaast heb ik nog een aantal modernere motoren, niet alleen BMW’s trouwens, en ook die zijn hier en daar wat omgebouwd.”
? Wat fascineert u aan deze machines?
! “Zoals gezegd was de CB500F een droommotor uit mijn jeugd en destijds een onbereikbare machine voor mij. Deze Honda heeft fantastisch mooie klassieke afmetingen, beter nog dan de CB750F. De R51/3 is ook een prachtige klassieker, waarbij de techniek heel esthetisch wordt gepresenteerd: zichtbare mechaniek, vibraties, geluid…. Filosofisch geredeneerd zou je kunnen zeggen dat deze motoren eerder werktuigen dan machines waren. Een machine kan door iedereen worden bediend, je hoeft immers alleen maar op de knop te drukken. Bij een werktuig moet je het een en ander van de bediening weten, je moet het leren en oefenen. Pas dan nemen je vaardigheden toe om het juist te bedienen.”
? Welke motoren rijdt u in de dagelijkse praktijk?
! “Met mijn werk heb ik het grote geluk dat ik heel veel verschillende motoren kan rijden. Natuurlijk onze eigen producten, en deels ook nog onder extreme omstandigheden. Maar daarnaast vind ik het hel belangrijk om ook met motoren van andere fabrikanten te rijden. Daarbij is het me niet om het design van die machines te doen, maar meer om aspecten als ergonomie, rijdynamiek en de lol in het zadel. Privé rijd ik het liefst met mijn HP2 Enduro.”
? Klassieke vormen en bloot liggende techniek zijn momenteel erg in zwang, zowel bij jonge als oudere motorrijders. Hoe moet een ‘klassieke’ motorfiets er uit zien die bij beide groepen in de smaak zal vallen?
! “Motorfietsen worden tegenwoordig veel als lifestyle-product op de markt gezet. Vermogen is daarbij niet een doorslaggevende factor. Veel belangrijker zijn emotionele aspecten. New classic en vintage zijn momenteel erg hip. Zichtbare techniek, sound, vibraties en de geur van olie spelen daarbij een grote rol. Maar ook ‘echte’ materialen als plaatstaal, gepolijst aluminium en leer. Voor een fabrikant is het een enorme uitdaging om dat alles met de huidige veiligheidsnormen en milieueisen in balans te brengen.”
? Over injectie en ABS hoeven we het niet te hebben. Maar hoeveel andere moderne verworvenheden kan zo’n machine in klassieke stijl verdragen?
! “ABS is onmisbaar, maar gelukkig zijn de huidige systemen zeer compact en licht. Meer problemen geven katalysatoren. Daarentegen laten moderne elementen als een Paralever upside-down voorvork of moderne remsystemen zich heel goed met klassieke elementen combineren. En ook de broodnodige elektronica moet op een nette manier worden ondergebracht. Hightech hulpsystemen zijn vanwege het vaak lagere vermogen niet zo snel nodig.”
? Een R80G/S oogt naast de huidige R1200GS klein en haast sierlijk. Zelfs een F800R is bijna een reus vergeleken met die R80. Waarom worden motorfietsen steeds groter?
! “Alle moderne motorfietsen zijn gaandeweg hun ontwikkeling groter geworden, maar dat geldt ook voor auto’s. Dat heeft deels ook te maken met de eisen die er tegenwoordig aan worden gesteld. De veiligheids-, comfort- en milieueisen nemen toe en ook de wensen van de klant.”
? Welke mogelijkheden ziet u om deze trend ten gunste van klassieke verschijning te keren?
! “De fascinatie voor een klassieke machine zit hem niet in de nieuwste technologie, de scherpste remmen of het hoogste comfort. Je kunt dus bepaalde aspecten buiten beschouwing laten die in andere segmenten juist heel belangrijk zijn. De vraag is echter niet hoe je een voertuig in het algemeen kleiner krijgt, maar welk criterium voor welke klant belangrijk is.”
? Het studieconcept Custom is niet alleen fascinerend vanwege het lijnenspel, maar ook door het idee om een standaard machine met een minimum aan uitwisselbare onderdelen een heel andere uitstraling te kunnen geven. Is dit ook iets wat jullie meenemen bij de ontwikkeling van de jubileumboxer?
! “Over het nieuwe model mag ik helaas nog geen details prijsgeven, maar ik ben er zeker van dat het u en veel van onze klanten zal aanspreken. Nog even geduld dus en laat je dan maar verrassen.”
? Welke motorfiets van een andere fabrikant weet u ook te bekoren?
! “Poeh, ik vind heel veel motoren mooi. Het is moeilijk en ook een beetje oneerlijk om tot een enkel model te beperken. Ik heb een voorkeur voor alles met noppenbanden, van old-school Scramblers tot de HP2 en crossmotoren. Ook naked bikes met veel zichtbare techniek weten me te raken. Ik zou hier nog heel lang over door kunnen gaan….”
[BU’s]
[p. 10]
Begin 1923 introduceerde BMW de R32 (onder). Ter gelegenheid van het negentigjarig jubileum lanceert BMW een klassiek gelijnde machine (boven).
[p. 11]
BMW R90 Custom
Deze typeaanduiding berust louter op een vermoeden, de blauwe lak en het overnemen van een aantal onderdelen op de artistieke vrijheid van onze vormgever.
[p. 12 links]
BMW Custom Concept
‘Lo Rider’ mogen ze bij BMW niet meer zeggen en de uitlaatconstructie van het studiemodel mag niet op deze wijze worden gefabriceerd. Desondanks vormde deze studie de aanleiding voor de jubileumboxer.
