Reportage Europese motormarkt

Bedrijven die in Europa gemotoriseerde tweewielers maken, repareren of verkopen zetten jaarlijks 34 miljard euro om. De motorindustrie als economische factor – hoe ziet dat er uit?Het Europese motorfabrikantenverbond ACEM loopt voor op de Europese Unie, want de nationale Turkse vereniging van motorimporteurs, MOTED, is al lid van de ACEM. Lid van de Europese Unie zijn de Turken daarentegen nog niet. Gek is dat lidmaatschap van het fabrikantenverbond niet, want in 2008 zijn er aan de Bosporus 189.572 gemotoriseerde tweewielers verkocht. Dat staat gelijk aan plek vijf op Europese ranglijst achter Italië, Frankrijk, Spanje en Duitsland. Europa en Azië zijn op deze Europese markt, die tegenstellingen verenigt, sowieso moeilijk te scheiden. Drie van de vier Japanse fabrikanten hebben fabrieken in Europa, alleen Kawasaki produceert niet in Europa maar heeft wel een Europees hoofdkwartier in Nederland. Yamaha maakt MBK scooters in Frankrijk en daar rollen ook YZF-R125, XT660 en Ténéré van de band. In Spanje maakt Yamaha de X-Max scooter en Italië huist een ontwikkelingscentrum. Ook Honda is in Italië actief. In Atessa worden jaarlijks 160.000 CBF500’s, 600 en 1.000’s geproduceerd en tevens diverse scooters. Suzuki heeft een fabriek in Spanje, waar 125 cc tot 500 cc worden gemaakt.De Japanners zijn dus in de drie grootste markten van Europa present. Eenzaam bovenaan staat Italië, ongeacht of het nu om productie of toelatingen gaat. Toen de crisis in 2009 in Europa voor een verkoopdaling van 21% (bijna 550.000 gemotoriseerde tweewielers) zorgde, werden er in Italië doodleuk nog 504.528 stuks verkocht, op een Europees marktotaal dat jaar van twee miljoen stuks. Ongeveer 40% van alle Europese motorfabrikanten genereert in Italië 58% van de totale omzet in deze sector. Daar heeft een reus als het Piaggio-concern met de merken Aprilia, Derbi, Gilera, Moto Guzzi en Vespa in belangrijke mate bijgedragen. In heel Europa verkocht deze grootmacht in 2009 355.100 gemotoriseerde tweewielers, waarvan het merendeel scooters. De totale omzet bedroeg dat jaar 921 miljoen euro. Naast de twaalf grootste spelers op de motormarkt bestaan er nog ruim 850 kleinere motorfabrikaten, waaronder bijvoorbeeld het Spaanse Beta en GasGas, het Tsjechische Blata en Jawa en de Franse merken Sherco en Scorpa. Deze fragmentering in kleine en nog kleinere eenheden kom je in de totale tweewielermarkt tegen: aan het eind van 2009 concurreerden er in Europa 818 merken met elkaar, die samen 12.221 verschillende modellen verkochten, van brommers tot scooters en dikke toerfietsen tot naked bikes en supersports. De ongeveer 37.000 verkoop- en reparatiebedrijven in Europa tekenen met 24,7 miljard euro voor ongeveer 72% van de gezamenlijke omzet in de branche en hebben met 105.000 banen ongeveer tweederde van het totale aantal arbeidsplaatsen in huis. Statistisch gezien komt dat neer op een gemiddelde van drie personeelsleden per verkoop- en reparatiebedrijf. En die zitten gedurende het seizoen niet stil. Het totale bestand aan gemotoriseerde tweewielers in Europa bedroeg in 2008 ongeveer 33,7 miljoen stuks, waarvan 9,2 miljoen in Italië en 5,6 miljoen in Duitsland. Maar ook in Turkije, op een plek achter Spanje en Frankrijk, reden in dat jaar 2,2 miljoen tweewielers door de straten en die hadden allemaal onderhoud en service nodig. Ook wat afzet betreft stonden de spelers op de Europese motormarkt er voor de crisis niet slecht voor. In 2007 werden er bijvoorbeeld 2,7 miljoen gemotoriseerde tweewielers aan de man gebracht. Ongeveer 38% daarvan was een brommer of scooter tot 50 cc, 21% viel in de inhoudsklasse van 51 tot 125 cc en de resterende 41% werd verdeeld tussen motoren en scooters boven 125 cc. Slechts 7% van alle Europese verkopen betrof motoren met een cilinderinhoud boven 1.000 cc. Scooters worden in Europa steeds populairder en dat blijkt ook wel uit het marktaandeel dat in 2009 tot 57% toenam. Waar EU-landen met groeiend succes motoren boven 250 cc naar vooral de Verenigde Staten, maar ook naar Japan exporteren, stagneert de import van deze motorfietsen in de EU zelf. De totale handelsbalans van de Europeanen is negatief. Winnen doen landen als Japan, China, Taiwan en Thailand. Aan de andere kant beklagen Europese bedrijven zich over oneerlijke handelsbeperkingen. India, bijvoorbeeld, heft 100% invoerrechten op geïmporteerde motorfietsen, Vietnam 90% en Thailand 60%. En er is nog iets dat geweldig steekt: terwijl de Europese fabrikanten zich keurig aan de EU-typegoedkeuring en emissie-eisen houden, exporteert een land als China volgens de ACEM doodleuk gemotoriseerde tweewielers die de limieten ruimschoots overschrijden. Dat is ook de reden waarom Europese fabrikanten wereldwijde eenheidsregels nastreven en de afbouw van de handelsbeperkingen. [kaders][p. 101 bovenaan]MOTORFABRIKANTEN IN EUROPAIn het Europese fabrikantenverbond ACEM hebben zich twaalf fabrikanten van gemotoriseerde tweewielers verenigd, die gezamenlijk 25 verschillende merken representeren. Daar horen ook de vier Japanse fabrikanten bij, waarvan er drie ook daadwerkelijk in Europa produceren. Niet op de kaart vermeld, zijn de motorindustrieverbonden uit veertien Europese landen, die de kleinere fabrikanten vertegenwoordigen. [p. 101 onderaan rechts]DE GROOTSTE MOTORMARKTEN WERELDWIJD*[In grafiek linker cirkel]Marktaandeel in aantallen – 2008Noord-Amerika 1,0 milj./2%China 25 milj./54%Zuidoost-Azië 8,3 milj./18%India 8,3 milj./18%Japan 0,7 milj./2%Europa 2,7 milj./6%[in grafiek rechter cirkel]Omzet in procenten – 2008Noord-Amerika 8%China 39%Zuidoost-Azië 13%India 13%Japan 6%Europa 21%*SchattingIn Europa werden in 2007 ongeveer 2,7 miljoen motoren, scooters en brommers verkocht. Dat is slechts 6% van de verkopen wereldwijd, waar China met 25 miljoen stuks en 54% aan de leiding gaat. Desalniettemin wordt in Europa wel 21% van de wereldwijde omzet gerealiseerd – dat is een tweede plaats achter China. [p. 102]ECONOMISCHE FACTOR IN EUROPA[Grafiek boven]Aantal ondernemingen in 2006Toeleveranciers* 500 (1%)Verkoop- en reparatiebedrijven 37.000 (97%)Fabrikanten 870 (2%) *Schatting[Grafiek midden]Jaaromzet 2006Toeleveranciers 2,4 mrd. euro (7%)Verkoop- en reparatiebedrijven 24,7 mrd. euro (70%)Fabrikanten 7,0 mrd. euro (21%)[Grafiek onder]Personeel 2006Toeleveranciers 20.700 (14%)Verkoop- en reparatiebedrijven 104.700 (70%)Fabrikanten 26.500 (16%)Er zijn ongeveer 38.000 bedrijven actief in de Europese motor-, scooter- en bromfietsindustrie. Gezamenlijk waren ze volgens het Europese fabrikantenverbond goed voor een omzet van 34,1 miljard euro. Ongeveer 870 bedrijven houden zich bezig met het fabriceren van gemotoriseerde tweewielers, waaronder gewone productiemotoren, maar bijvoorbeeld ook getunede motoren. De meeste bedrijven (97%) zijn verkoop- en reparatiebedrijven, die in 2006 samen 24,7 miljard hebben omgezet. Er zijn ongeveer 152.000 mensen werkzaam in deze industrie, waarvan 105.000 in verkoop- en reparatiebedrijven, die gemiddeld dus drie personeelsleden hebben. Deze fragmentering zie je ook bij fabrikanten, waar gemiddeld 30 personen werken. [p. 103 bovenaan links]OMZET IN EUROPA: FABRIKANTEN EN BEDRIJVENOmzet bij fabrikanten in 2006[grafiek bovenaan links] Spanje 24%Overig 5%Frankrijk 8%Groot-Brittannië 5%Italië 58%[grafiek bovenaan rechts]Nederland 1%Overig 1%Duitsland 3%Omzet bij verkoop- en reparatiebedrijven in 2006[Grafiek links]Spanje 10%Nederland 6%Griekenland 4%Zweden 3%Overig 11%Duitsland 12%Frankrijk 18%Groot-Brittannië 13%Italië 23%[Grafiek rechts]Finland 2%Hongarije 1%België 2%Denemarken 2%Oostenrijk 2%Portugal 2%De productie van gemotoriseerde tweewielers concentreert zich in de drie landen Italië, Spanje en Frankrijk, die samen 90% van de fabrikantenomzet van 7 miljard euro genereren. BMW tekent voor drie procent. Beter verdeeld zijn de cijfers bij de verkoop- en reparatiebedrijven: acht landen zetten samen 91% van de 24,7 miljard in deze sector om. [p. 103 boven rechts]EX- EN IMPORT[grafiek boven]Export in miljoenen euro’s[grijs]Motorfietsen boven 250 cc[geel]Onderdelen en accessoires[groen]Motorfietsen van 505 tot 250 cc (zonder scooters)[zijkant]EU-export in milj.[grafiek onder]Import in miljoenen euro’s[grijs]Motorfietsen boven 250 cc[geel]Onderdelen en accessoires[groen]Motorfietsen van 505 tot 250 cc (zonder scooters)[zijkant]EU-import in milj.Negatieve handelsbalans. EU-landen exporteerden in 2008 voor meer dan 700 miljoen euro aan motorfietsen boven 250 cc, maar gaven ruim twee miljard uit aan de import er van. [p. 103 rechts onder]PRODUCTIE EN VERKOOP IN EUROPA[GRAFIEK boven]Productieaantallen per land in 2008Groot-Brittannië 33.923Oostenrijk 79.176Duitsland 105.672Spanje 115.734Frankrijk 172.526Italië 641.000[Grafiek linksonder]Productieaantallen in Europa [links zijkant]Productieaantallen in milj.[grafiek rechtsonder]Verkoopdaling door crisis[links zijkant]Verkoopaantallen in milj. Terwijl de productieaantallen van gemotoriseerde tweewielers in de afgelopen paar jaar terug liepen, ging het met de totale verkoop zeven jaar bergop, tot de crisis toesloeg. Een min van 21% voor alle gemotoriseerde tweewielers was in 2009 het rampzalige gevolg. In aantallen: bijna 550.000 stuks minder – en dat doet pijn. [BU’s]