Dakar Rally 2010 (2)

Aan de finish in Buenos Aires was zijn voorsprong ruim een uur op tweede man Pal Anders Ullevalseter. Maar iedereen realiseerde zich dat winnaar Cyril Despres al op de rustdag verlost werd van zijn grootste tegenstander. Marc Coma reed vanaf de achtste etappe een inhaalrace die hij nooit kon winnen. Henk Knuiman finishte op een zeventiende plaats als beste Nederlander. Frans Verhoeven moest drie dagen voor het eind zijn BMW laten staan. Cyril Despres was door emoties overmand, zei hij zelf. De bijna 36-jarige Fransman won zijn derde Dakar nadat hij zich al op de derde dag van de rally aan de kop van het klassement gemeld had. Despres zegevierde in drie etappes en kende wat tegenslagen, maar een stekende horzel en twee kapotte velgen brachten zijn overwinning geen moment in gevaar. “Ik vocht meer tegen mezelf dan tegen de anderen”, meende de KTM-coureur na de achtste etappe waarin hij als vijfde finishte. Eén kreeg de drievoudig Dakar-winnaar het even echt benauwd. “Plotseling dacht ik dat de motor veel extra geluid maakte. Ik heb toen meteen de koppeling ingetrokken, omdat ik dacht dat er een probleem met het blok was. Toen zag ik dat het kabaal van de helikopter kwam die boven me hing…”In feite kon Despres vanwege zijn riante voorsprong op de achtervolgers toen al consoliderend rijden, maar het maakte de ontlading in Buenos Aires er niet minder op. “Alle overwinningen zijn mooi, maar deze is wel heel speciaal”, vond de man die zich voor de zevende opeenvolgende Dakar bij de beste drie klasseerde. “Ik ben ook maar een mens en ik nu dan ook uitgeput. Eén ding was duidelijk en dat was dat ik geen moment bang was om te verliezen. De wil om te winnen was groter dan de angst om te verliezen.”Dat KTM de invloed van de restrictors voor haar 690’s vreesde, bleek wel uit het feit dat de Oostenrijkers Despres en diens waterdrager Ruben Faria en Marc Coma en Jordi Viladoms op pad stuurden met 740 cc-blokken, terwijl Pal Anders Ullevalseter over een 710 cc-krachtbron beschikte. Die verrassende strategie leverde de fabriek wel de negende Dakar-zege op rij op.De tweede Zuid-Amerikaanse Dakar kende zeer zware etappes en de 88 overgebleven motordeelnemers (van 151 starters) proefden terechte trots in de finishplaats. Duidelijk was dat de eerste week met etappes door de Atacama-woestijn de zwaarste tol had geëist. Slechts acht van de 63 uitvallers strandden in de tweede week van een geweldige rally.Marc Coma kon niet ontkennen dat hij bitter gestemd was na een Dakar die hem uiteindelijk na ruim zes uur tijdstraf vanwege een illegale bandenwissel en een snelheidsovertreding een vijftiende plaats algemeen en vier dagzeges opleverde. “De eerste week kregen wij sterk de indruk dat ze er op uit waren om ons te pakken”, vertelde de 33-jarige pupil van teammanager Jordi Arcarons. Coma speelde met de gedachte om na de rustdag niet meer van start te gaan, maar maakte de rally uiteindelijk wel af en boekte ook nog twee etappezeges.Pal Anders Ullevalseter kreeg de beloning “voor 25 jaar trainen”. De 41-jarige Noor won in zijn achtste Dakar voor het eerst een etappe en was daar zielsblij mee. Ullevalseter, die zich niet echt verheugd op de 450’s in 2011, maakte geen fouten en klom langzaam maar zeker op gedurende de rally. Daags voor het einde nestelde hij zich definitief op de tweede plaats toen hij afstand nam van de verrassend goed presterende Francesco Lopez Contardo op de debuterende Aprilia RXV450. Niet alleen was het voor de 34-jarige Chileen pas zijn eerste finish in drie Dakars, Lopez was ook de soevereine aanvoerder van de 450-brigade door drie knappe dagoverwinningen. Een omvangrijke Aprilia-delegatie had zich tijdens de Pharaon’s Rally in Egypte al doen gelden, maar daar viel Lopez uit met elektrische problemen nadat hij wel twee etappes had gewonnen. In Argentinië en Chili verloor Lopez vooral in de eerste week veel tijd door carburatieproblemen, een kapotte ketting en navigatiefouten (zijn zwakke punt), maar de razendsnelle V-twin toonde zich een zeer welkome aanwinst in het rallyveld. Dit jaar gokte de fabriek op een etappeoverwinning, volgend jaar gaan de Italianen voor de winst. Lopez’ teamgenoten Paolo Ceci (veertiende) en Alessandro Zanotti (achttiende) onderstreepten dat de fabriek de zaken meer dan aardig voor elkaar had. Hoewel nog steeds negen van de veertien etappes gewonnen werden door KTM 690-rijders (drie voor Despres, vier voor Coma, één voor Ullevalseter en Despres’ waterdrager Ruben Faria) gaf het presteren van Aprilia, Sherco (meteen in de openingsrit winst voor de later uitgevallen David Casteu) en Yamaha (Helder Rodrigues werd vierde overall voor 450-pionier David Frétigné) aan dat de Dakar niet meer alleen op KTM-inbreng leunt. Bovendien waren de prestaties van de BMW-rijders Paulo Concalves (gecrasht op een zesde plaats overall) en Frans Verhoeven hoopgevend. Opvallend was dat Honda met de CRF450X dankzij Concalves in 2009 nog voor een top 10-klassering kon zorgen, terwijl dit jaar de Chileen Felipe Prohens als beste Honda-vertegenwoordiger tevreden moest zijn met een twintigste plaats. Henk Knuiman was blij met zijn zesde finish in even zovele Dakars en met het feit dat hij als beste Nederlander het eindpunt bereikte. “Dat geeft wel een bevredigend gevoel en ik heb echt best fijn gereden, maar ik was graag in de top 10 gefinisht”, geeft de als zeventiende geëindigde Wijchenaar aan. Vorig jaar scoorde hij zeven top 10-klasseringen in dertien etappes, dit keer kwam Knuiman alleen in de laatste etappe met een negende plek bij de beste tien. “Maar daar waren meerdere redenen voor. Ik zeg altijd dat je zo weinig mogelijk moet meemaken in de Dakar, maar ik heb juist dit keer heel veel meegemaakt.” Knuiman brak onder meer een ketting, liep tegen een tijdstraf op, moest volgens afspraak een band afstaan aan Coma-redder Luca Manca in de vijfde etappe en werd door het vroege uitvallen van Viladoms Coma’s “back up rider”. “Daar had ik van tevoren niet echt over nagedacht. Dat realiseer je je pas als het gebeurt”, zegt Knuiman. Toch waren het volgens hem vooral de beperkingen van de restrictor die hem parten speelden. Pas vlak voor de start in Buenos Aires kreeg de KTM-coureur te horen dat Coma en co een 740-blok in hun frame hadden hangen. “Dat was niet de afspraak”, aldus Knuiman. “Maar het was niet het moment om daar over in discussie te gaan. Dat moeten we nog maar eens een andere keer bepraten.” De Nederlander moest het doen met de reguliere, maar geknepen 690. “We hadden in Marokko getest en toen had ik de indruk dat de invloed van de restrictor mee zou vallen. Maar het viel tegen. In Marokko reden we met temperaturen tussen de 25 en 30 graden, hier was het tussen de 35 en 40 graden. Ik kwam gewoon vermogen tekort en bij lage snelheden kwam de benzine in die hitte aan de kook. Hans-Jos Liefhebber kwam me bergop op zijn 530 voorbij en de BMW van Frans (Verhoeven) was ook sneller dan mijn motor. Viladoms, Coma en Faria hadden ook problemen, maar minder dan ik met m’n ‘standaard’-690 reed.”Knuiman geeft toe dat hij zich wat anders van zijn rally en status als rijder binnen een semi-fabrieksteam had voorgesteld. “Ik heb de eerste dagen al zoveel pech gehad dat ik na drie etappes al op meer dan twee uur stond. Vorig jaar had ik na de hele rally ruim drie uur achterstand. De derde dag kreeg ik een steen op mijn schouder en mijn hele arm werd zwart. Dat kon ik ook goed voelen. Het is moeilijk om dat te accepteren, maar boos worden helpt in zo’n situatie dan ook echt niet.” Ondanks zijn teleurstellende eindresultaat wil Knuiman niet spreken van een mislukt avontuur. “Ik heb een hoop geleerd, op sportief en management niveau. In ons team hadden we vier nationaliteiten en de samenwerking ging perfect. Ook met Marc en (manager) Jordi Arcarons.” Toch wil Knuiman, die zijn assistentietruck inbracht als deel van de deal, niet meteen uitgaan van een verlenging van de samenwerking. “Dan moeten er nog wel wat zaken besproken worden. Dan moet ik wel dezelfde technische assistentie krijgen. Dat was toegezegd, maar terwijl wij ons aan onze afspraken hebben gehouden, is dat bij hun niet zo geweest. Maar het bevalt me uitstekend bij KTM en ik zeg ook zeker niet direct nee als ze vragen of ik door wil.” Volgens de zesvoudig Dakar-finisher zou de Oostenrijkse fabriek op korte termijn met twee op de 450 EXE gebaseerde rallyprototypes gaan testen. “Of ik daar bij betrokken word, hoor ik binnenkort. Ik zou het wel willen.”De vijfde Dakar van Frans Verhoeven duurde bijna twaalf etappes. Zeventig kilometer voor de finish van de twaalfde etappe strandde hij. Op dat moment was Verhoeven bezig aan een razendsnelle dag, nadat hij eerder drie elfde plaatsen, een tiende plek en de omstreden derde positie in de elfde special had gescoord. Verhoevens klassement was echter al na twee dagen bekeken na problemen met oplossende explosafe in de eerste etappe en een uitgelopen swingarmas een dag later. “Ik kijk toch wel enigszins positief terug op de rally, maar we begonnen natuurlijk in een diep dal”, vindt de BMW-rijder ook zelf. “De tweede etappe was de zwartste dag uit al mijn Dakars. De volgende dag heb ik me teruggeknokt van de 148e naar de elfde plaats, zigzaggend tussen anderen door. Dat was weer een hoogtepunt. Vanaf dat moment was het redelijk stabiel, maar we hadden nog wat kinderziekten. Zelf moest ik ook echt leren rally rijden met een 450. Ik heb het blokje de hele tijd leeg gemolken, maar hij liep als een speer. Op de rustdag hebben we uit voorzorg een nieuw blok gemonteerd.”Het feit dat hij uren na de finish van de elfde etappe terug werd gezet van de eerste naar de derde plaats ergert Verhoeven nog steeds. “Die dag had ik me als doel gesteld om minimaal in de top vijf te finishen. Bij de finish stonden al die grote mannen op me te wachten. Coma stak zijn duim nog op naar me. En dan komt dat protest… Arcarons moet daar achter hebben gezeten. Die was de hele rally bezig om de sfeer met allerlei protestjes te verzieken.” Verhoeven is bitter, omdat hij meent dat onder Coma en Frétigné onterecht tijd hebben teruggekregen nadat zij door een verkeerde afzetting de verkeerde kant op werden gestuurd. “Elke avond wordt gezegd ‘hou je aan je roadbook’. Een topper als Coma moet dat toch ook weten? Ik ben ook verkeerd gereden, maar ik had het snel door. En hoe bepaalt de organisatie dat Coma tien minuten heeft verloren? Omdat hij dat zegt? Het was puur nattevingerwerk. Voor mijn gevoel heb ik die etappe gewoon gewonnen en ik ben er ook nog niet klaar mee. Ik ben nog steeds van plan om een protest in te dienen.”De volgende dag ging een getergde Verhoeven “als een bezetene los” en reed enige tijd virtueel op kop totdat ruim 400 kilometer in de special het einde volgde. “Ik heb het hele blok open gehaald, maar ik kon niks vinden. Ik hoorde wel iets pruttelen en later bleek dat de olie te zijn die stond te koken. De temperatuur in de versnellingsbak was opgelopen tot 450 graden. Het aluminium was zo heet geworden dat de swingarmas die achter in het blok zit en een tandwieltje er uit waren gelopen. Door de hoge temperaturen en de zware belasting was het te warm geworden. We zijn nu al weer bezig met andere oplossingen waarbij onder meer het blok 3,5 centimeter verder naar voren wordt geplaatst en de swingarmas niet meer door het blok loopt. We gaan ook met een chroommolybdeen frame rijden dat sterker is. Het was heel jammer, maar we mogen niet vergeten dat we met een nieuwe rallymotor bezig zijn. Ik weet zeker dat we die problemen hadden kunnen voorkomen als we één of twee WK-rally’s hadden kunnen rijden. Jammer genoeg hadden we daar te weinig tijd en budget voor. Ik ben er van overtuigd dat we dik top tien hadden kunnen rijden zonder dit gezeik. Ik heb veel geleerd en ik ben strijdend ten onder gegaan.”De gang van zaken rond zijn weer verloren “gewonnen” etappe en KTM’s inzet van 740 cc-blokken stemt Verhoeven wat bitter. “De restrictors zijn geleverd voor 690’s en dat is bij KTM gewoon een typenaam voor een motor van 660 cc. Ik heb zelf lang genoeg bij KTM gelopen om te weten dat ze daar allerlei variaties van blokken hebben. Zo ook die 740-blokken. Ik heb ook nog gedacht om te protesteren en een FIM-vertegenwoordiger gaf mij gelijk. ‘Maar er staat niet in de ASO-reglementen dat een 740 niét mag’, zei hij. En de rally vindt plaats onder auspiciën van de FIM, maar rijdt volgens de reglementen van ASO. De FIM heeft dus eigenlijk niks te vertellen…”Verhoeven klinkt zeer vastbesloten als de toekomst ter sprake komt. “Ik ben heel blij dat ik nu al met een 450 heb gereden als voorbereiding op volgend jaar. Ik heb al heel goede berichten gekregen, ook uit Duitsland. Toen ik de elfde etappe had gewonnen, kwam het eerste sms-je van de BMW-motorsportafdeling. In februari hoop ik te weten hoe onze toekomst er uit ziet en hopelijk kunnen we met fabrieksondersteuning verder. Ik wil in ieder geval niet meer zo laat beginnen als deze keer. Een aantal WK-rally’s zouden een mooie voorbereiding zijn.”Uitslag1. Cyril Despres (F), KTM, 51:10:37; 2. Pal Anders Ullevalseter (N), KTM, op 1.02,52; 3. Francisco Lopez Contardo (CHL), Aprilia, op 1.09,48; 4. Helder Rodrigues (PORT), Yamaha, op 1.19,33; 5. David Frétigné (F), Yamaha, 1.55,56; 6. Alain Duclos (F), KTM, op 1.58,35; 7. Jonah Street (USA), KTM, op 2.49,43; 8. Jakub Przygonski (POL), KTM, op 3.15,59; 9. Olivier Pain (F), Yamaha, op 3.28,20; 10. Juan Pedrero Garcia (E), KTM, op 3.33,48; 17. Henk Knuiman (NL), KTM, op 8.39,20; 24. Hans-Jos Liefhebber (NL), KTM, op 11.45,32; 41. Richard de Groot (NL), Yamaha, op 16.38,44; 44. Gerben Vruggink (NL), Honda, op 18.24,07; 46. Marcel Snijders (NL), Honda, op 19.14,37; 77. Tonny Krabbenborg (NL), Honda, op 48.33,57; 78. Aloys Ressing (NL), Honda, op 48.48,18.DAKAR DITJES EN DATJES• Hans-Jos Liefhebber verraste op zijn KTM 530 iedereen door als 24e te finishen. De bijna 40-jarige inwoner van Giessenburg was tijdens de dertiende etappe van San Rafael naar Santa Rosa met een zestiende plaats zelfs de beste Nederlander. Liefhebber kende afgezien van kokende benzine tijdens de twaalfde etappe een relatief probleemloze Dakar. Richard de Groot werd op zijn model 2004-Yamaha 450 als 41e geklasseerd. De Groot was een zogenoemde “kistdeelnemer” en moest zelf voor alle onderhoud zorg dragen. Twee dagen voor het einde van de rally moest hij het blok vervangen waardoor hij uit het zogenoemde Malmoto-klassement viel. Debutant Gerben Vruggink zag af, maar genoot met volle teugen en stuurde zijn Honda naar een 44e plek. Marcel Snijders kende een reeks kleine problemen – waaronder net als velen kokende benzine – maar haalde wel het einde als 46e. Tonny Krabbenborg en Alois Ressing haalden als een soort Siamese tweeling blijmoedig het einde als 77e en 78e. Krabbenborg werd tijdens de laatste liaison van de dertiende etappe op sleeptouw genomen toen zijn Honda de geest gaf. Voor aankomst gaf echter ook Ressings overbelaste machine het op. Het duo bereikte duwend en helemaal kapot het bivak. Vruggink, Krabbenborg en Ressing, alle drie deel uitmakend van het Honda Europe Team van Henk Hellegers, lieten weten het bij deze ene deelname te houden. • De Italiaan Luca Manca die tijdens de zesde etappe bij een crash levensgevaarlijk gewond raakte, is weer aan de beterende hand. De Dakar-debutant ontwaakte in het Chileense Santiago uit coma en herkende zijn vader. Bovendien kon Manca zich de crash herinneren.• Na het uitvallen van Mirjam Pol had Annie Seel vrij spel in het damesklassement. De 41-jarige Zweedse finishte als 45e, maar – zoals gewoonlijk bij Seel – haar rally verliep niet zonder incidenten. Daags na de rustdag sprong Seel van haar Super Rocket toen voor haar een diep gat in het parcours zat. De motor viel zo’n zes meter naar beneden, maar Seel bleef op de “begane grond”. Met de hulp van een helikopter van de organisatie en door ingrijpen van Race Director Etienne Lavigne zelf – hij daalde zelf af in de graftombe – werd de nauwelijks beschadigde motor uit het gat getakeld en Seel kon haar weg vervolgen. Silvia Gianetti (67e), Christina Meier (85e) en Tamsin Jones (88e), de overige drie vrouwen in de rally, haalden Buenos Aires eveneens. • Het deelnemersveld was dit jaar zeer divers, evenals het aantal deelnemende merken. De pas 21-jarige Chileen Claudio Rodrigues volbracht op een Husqvarna TE450 de rally als 43e, terwijl de Chinese Jinchengs van Guanghui Wei en Wenmin Su als 82e en 75e het eindpunt zagen. Chinees kampioen Su debuteerde en had een dag of vijf nodig om te leren hoe zijn navigatie werkte. Wei haakte vorig jaar al voor de rustdag af toen hij het met een 250 probeerde. De Jinchengs vertoonden grote gelijkenis met Yamaha’s WR450. • Meerdere bronnen meldden dat de woestijnrace volgend jaar weer in Afrika zal worden gehouden met routes door Tunesië en Libië. De Argentijnse en Chileense overheden willen het evenement echter graag voor een derde opeenvolgende keer binnen hun grenzen verwelkomen. Tegen het einde van de rally kwam het gerucht dat ASO van zins zou zijn om – op verzoek van onder meer Volkswagen – de Dakar het ene jaar in Afrika en het volgende jaar in Zuid-Amerika te laten plaatsvinden. Een definitief besluit wordt in de komende maanden verwacht. • Toen David Casteu in de vijfde etappe als nummer twee in het klassement uitviel, was het aan Mika Pisano om de eer van het Franse Sherco hoog te houden. Casteu’s 25-jarige waterdrager had daar heel wat meer moeite mee dan zijn tien jaar oudere teamcaptain. Pisano kende elke dag “kleine irritante problemen”. In de tweede week verloor de Fransman bijna twee uur door een probleem met de benzinetoevoer. Pisano haalde uiteindelijk Buenos Aires als 28e.