Rijkswaterstaat op de motor
Steeds meer hulpdiensten in ons land zetten motorfietsen in bij hun dagelijkse werkzaamheden. Naast politie, wegenwacht, ambulancediensten en zelfs brandweer, is ook Rijkswaterstaat na een proefperiode overstag. Een goed initiatief, want des te eerder een weginspecteur op de plaats van het incident is, hoe eerder een veilige situatie wordt gecreëerd, waardoor het verkeer weer vlot kan doorstromen. De weginspecteur van tegenwoordig is allang niet meer de kantonnier van vroeger. Je wordt het dan ook niet zomaar. Een stevige selectie en opleiding gaan daaraan vooraf. Tot nu toe maakte de weginspecteur gebruik van een volledig uitgeruste pick-up in de bekende Rijkswaterstaat kleuren. Maar daar is nu met de inzet van motorfietsen voor een aantal weginspecteurs verandering in gekomen. Het idee om motorfietsen in te zetten vloeit voort uit het programma FileProof van het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dit werd in het leven geroepen om de bereikbaarheid en doorstroming op het Nederlandse wegennet te vergroten. Een ieder kon daarbij input leveren en dat werd een succes. Er kwamen duizenden ideeën binnen, die hebben geleid tot meerdere pilots op allerlei gebied. Rijkswaterstaat op de motor was daar één van. De tip om de weginspecteurs hun werk op de motor te laten doen kwam van wegverkeerleider Bas Nisters van de regionale verkeersmanagementcentrale in Utrecht. Bij het aansturen van de weginspecteurs naar meldingen, bemerkte hij steeds vaker dat de gele auto’s de grootste moeite hadden om bij het incident te komen. Het project heeft de tijd ook mee gehad: Door de spoedwet aanleg wegen, waren er veel werkzaamheden met de bijbehorende stremmingen. De ideale omgeving voor een motorfiets om zijn nut te bewijzen. Dit werd nog eens versterkt door het toenemende gebruik van spitsstroken, waardoor er weinig ruimte meer overblijft om langs de file komen. De centrale vraag was dan ook of de inzet van motorfietsen filevermindering tot gevolg had. Een onafhankelijk bureau concludeerde naar aanleiding van de pilot in Zuid-Holland en Utrecht dat met inspecteurs op de motor de doorstroming verbetert. Nu is het niet zo dat de motorfietsen de auto’s gaan vervangen. Door de inzet van motorfietsen wordt het aantal pick-ups weliswaar minder, maar per gebied blijven ook altijd auto’s ingezet. Er wordt gewerkt met meerdere opstaplocaties voor de motorrijders. We spreken met projectleider Patrick Egberink en teamleider Sjef Verboekend, die al vanaf het begin bij het project zijn betrokken. Egberink: “We zijn de pilot begonnen met verschillende types motorfietsen, waarbij alle aspecten tegen het licht zijn gehouden. Vanuit het vertrekpunt veiligheid voor de weginspecteur en weggebruiker, zijn er onder andere bots- en zichtbaarheidonderzoeken verricht. Hierbij is geen enkele concessie gedaan. Door TNO is naar de configuratie van de motor gekeken, op basis van opvallend- en herkenbaarheid. Na een Europese aanbestedingsprocedure is de opdracht gegund aan BMW met de R1200RT in overheidsuitvoering. Deze motor heeft een groot oppervlak aan reflectie, biedt behoorlijke bescherming tegen weerselementen en is voorzien van full option aan veiligheidssystemen, zoals ABS, traction control en bandenspanningsensoren. Daarnaast is de boxer handelbaar en beschikt over veel bergruimte. Uiteindelijk willen we nagenoeg hetzelfde materiaal als met de auto meenemen. Zo hebben de inschuifbare pylonen op een inventieve manier een plaatsje in de topkoffer gekregen en is aan de achterzijde een matrixbord gemonteerd. Voorts is de motor voorzien van track & trace, waardoor men in de verkeerscentrale in één oogopslag kan zien welke weginspecteur het dichtst bij het incident zit. Hierdoor verminderen de aanrijtijden aanzienlijk, iets waar we op afgerekend worden. De totale landelijke inzet is voorlopig vastgesteld op twintig motorfietsen, waarvan er bij de officiële overdracht nu al twaalf zijn opgeleverd. De om- en opbouw zijn gedaan door Huijsmans Service Center in Nieuw-Vennep, die BMW motorfietsen in overheidsuitvoering custom-made opbouwt voor onder andere politie, brandweer en ambulancediensten. Ze wisten de wensen van Rijkswaterstaat te vertalen naar de praktijk. Zo werden speciale bedieningsunits gemonteerd voor de tekst- en led- en flitsverlichting. Op beide zijkanten loopt een pijl van ledverlichting vanaf de topkoffer naar de zijkant. De reflectie wordt nog versterkt door wielstriping, zowel voor als achter. Iedere motor wordt ‘turn-key’ afgeleverd”. Maar met een volledig uitgeruste motorfiets ben je er nog niet. Verboekend vult aan: “Ook aan de berijders stellen we hoge eisen. Aan belangstelling absoluut geen gebrek. Vanaf het moment dat bekend werd dat er motorfietsen ingezet zouden worden, stond de telefoon roodgloeiend. Maar het laatste wat we willen is een stel cowboys op de motor. Omdat de weginspecteur het visitekaartje en gezicht van Rijkswaterstaat is, dragen de teamleiders de in hun ogen geschikte weginspecteurs voor om deel te nemen aan de intakeprocedure. Naast een gesprek waarin motivatie, houding en gedrag ter sprake komen, bestaat deze ook uit een rijtest met basisvaardigheden en leervermogen. Ook wordt in een simulatieomgeving gekeken naar reactie- en concentratievermogen. Bij gebleken geschiktheid volgt voor de weginspecteurs een zevendaagse rijopleiding aan de Politieacademie”. Aan de hele outillage van de motor en berijder is te zien dat er zeker niet is beknibbeld op veiligheid. Zo worden de inspecteurs via de GSM aangestuurd met een professionele bluetooth verbinding in de helm. De motorrijders gaan gekleed in motorkleding waarbij rekening is gehouden met de wettelijke eisen die gesteld zijn aan een verkeersregelaar. Iedereen heeft een volledig kledingpakket voor het hele jaar. Omdat de afgelopen tijd steeds meer politietaken afgestoten zijn naar Rijkswaterstaat, zijn de reguliere werkzaamheden, zoals het vaststellen en laten herstellen van schade aan meubilair en wegdek, afhandelen van incidenten met afgevallen lading en pech, uitgebreid met het zelfstandig afhandelen van lichte ongevallen en uitvoeren van verkeersstops en hoogtemeldingen. Bij die laatste melding nadert een te hoge vrachtauto een tunnel en wordt geprobeerd de chauffeur met allerlei toeters en bellen te waarschuwen. Als deze nog op tijd tot stilstand kan komen, zorgt de weginspecteur met behulp van het afkruizen van een rijstrook, dat het voertuig veilig terug kan rijden. Daarnaast doen weginspecteurs ook veel aan voorlichting. Bij ieder contact met de weggebruiker delen ze de folder ‘Tips voor Weggebruikers’ uit. De motorrijders van Rijkswaterstaat zijn dolenthousiast over hun tweewielers. De ervaring leert nu al dat ze op de motor meer ruimte krijgen dan in de auto. Ook het respect van de overige weggebruikers lijkt groter. De eigen waarnemingen zijn omhoog gegaan nadat ze over zijn gestapt op de motor. Ze blijken in de praktijk gewoon meer te zien als ze op de motor rijden. Om het werk goed te kunnen doen hebben ze vrijstelling van een aantal verkeersregels. Zo mogen ze de vluchtstrook gebruiken en zo nodig stilstaan op de rijbaan. Doordat ze opgeleid zijn als verkeersregelaar mogen ze ook het verkeer helemaal stilzetten. Bij dat alles staat altijd de veiligheid voorop. De richtlijn eerste veiligheidsmaatregelen bij incidenten schrijft bijvoorbeeld voor dat het eerste hulpverleningsvoertuig dat bij een incident arriveert in de zogeheten ‘fend-off-positie’ gezet moet worden, als een soort buffer voor de plek des onheil. Steeds vaker is dat eerste voertuig nu dus een motorfiets, maar dat brengt ook risico met zich mee. Om zeker te weten wat er precies gebeurd als de hulpverleningsmotor wordt aangereden, heeft Rijkswaterstaat zelfs uitvoerige botsproeven gedaan in samenwerking met het Landelijk Verkeersbijstand Team van het KLPD. Nu de eerste weginspecteurs op de motor rondrijden, worden ze met dat voertuig ook ingezet bij grote evenementen, zoals de TT in Assen en de vierdaagse in Nijmegen. Ook gemeenten en provincies zien steeds meer het voordeel van incidentmanagement op de motor voor het onderliggende wegennet. Het streven is dan ook de weginspecteur op de motor de komende jaren een vertrouwd beeld voor de weggebruiker te laten zijn en dat daardoor de doorstroming van het verkeer wordt bevorderd en de kans op files wordt verminderd. [[bijschriften]] 1 De weginspecteurs op de motor wordt een vertrouwd gezicht op de Nederlandse wegen. 2 De motor wordt altijd in de zogeheten ‘fend-off-positie’ gezet, om het overige verkeer te geleiden. 3 Speciale aandacht was er voor de zichtbaarheid in het donker. 4 Foto 2266: Edgar Kleinbergen van BMW Nederland overhandigde de eerste twaalf Rijkswaterstaatmotoren aan Karin Visser, HID Rijkswaterstaat Verkeer- en Watermanagement. 5 De weginspecteur in actie. 6 De inschuifbare pylonen op een plaatsje gekregen in de topkoffer. 7 Het bedieningspaneel van het matrixbord en de pijlen op de zijkant zit op het stuur. 8 De weggebruikers worden geïnformeerd via een compact matrixbord achterop.
