Nationale Zijspandag 2011
Zijspanrijders zijn mensen die glimlachend de nadelen van het autorijden en het motorrijden combineren. Zijspanrijden is anders en met niets te vergelijken. Dus namen we maar eens een kijkje op de onlangs georganiseerde Eerste Nationale Zijspandag op Soesterberg.Die eerste zijspandag kwam er omdat Mark Biere en Clemens Lowensteijn vonden dat hun passie meer aandacht verdiende. En omdat het leuk zou zijn eens op wat grotere schaal met gelijkgestemde zielen onder elkaar te zijn. Omdat het zijspanwereldje ongecompliceerd en overzichtelijk is, nodigden deze twee helden meteen ook maar alle Nederlandse zijspanspecialisten en -fabrikanten uit: Tripteq, EML, EZS, Zeus, Lak, noem ze maar op. Plus natuurlijk de mensen die zich bezig houden met wat ‘randverschijnselen uit de zijspanhoek’, al ontbraken Ural-importeur Gossie en de Firma Verstegen op dit appel, zodat er dus maar weinig Russen en Indiase Enfields waren, helaas. De organisatie hoopte op een span of 150 en droomde over 200 driewielers. Aan het eind van de dag liepen de meningen uit één, maar 400 zouden er die dag zeker zijn geweest. In moderne termen praat je dan over een ‘community’.En wat voor een community! Niet op Internet, maar helemaal life, in real-time. Met hartelijke gesprekken tussen echte mensen. Zijspanrijders (M/V) blijken namelijk allemaal eigenzinnige, onbevangen geesten. Hun passie is een ambacht dat weinig met gewoon motorrijden te maken heeft. Een vaardigheid die je moet leren. Zomaar beginnen met zijspanrijden ontaardt vaak in gebroken polsen en dito relaties. Het tweede pijnpunt komt overigens vaak na een kilometer of 1000. Dan denkt de aspirant-veteraan de zaak helemaal onder controle te hebben, maar wanneer er dan iets onverwachts gebeurt op de weg, vervalt hij alsnog in zijn tweewielige motorfiets- automatismen. Dus boem, auw, pijn! Want eerlijk is eerlijk: mensen die vanuit het autogebeuren op een zijspan stappen, pakken het vaak sneller op dan doorwinterde solo-motorrijders. Autorijders zijn immers gewend dat je een auto gewoon de bocht om stuurt met je handen en armen. Zonder al dat gehang en geschuif…Maar pas op: als je als aspirant-zijspanrijder de smaak te pakken hebt, dan ben je verloren voor het leven. En behoor je tot de uitverkorenen in de motorwereld. Een wereld waarin niet alleen de mensen maar ook de manier waarop er van alles aan elkaar is geknutseld, gemodificeerd en gemaakt hartverwarmend is. Je kunt bij zijspancombinaties echt van alles aantreffen: van technisch geniaal tot hoogst vertederend. Het verschil tussen ‘origineel’ en ‘fabrieksorigineel’ is nooit treffender duidelijk gemaakt. Maar allebei zijn ze even leuk en die visie wordt door iedereen gerespecteerd.De hele sfeer in het driewielerwereldje is als die in de gewone motorwereld van een jaartje of veertig terug. Vraag dus aan je vader of opa. Men heeft kennis van zaken, is oprecht geïnteresseerd èn zeer behulpzaam. Bovendien blijkt zijspanrijden een duidelijke ‘family-affair’, de blije spagaat tussen een tevreden rondrijdende motorrijder en een verongelijkt thuis zittende rest van de familie. Wat dan allemaal dan wel niet moet kosten? Ach, voor een honderdje of zes scoor je op Marktplaats een MZtje met bak. Plus wat werk. De onderdelen daarvoor haal je dan weer voor een paar stuivers bij Gekra in Dieren. Voor zeg 2.000 euro koop je in Genemuiden, bij Richard Busweiler een Russische Ural of Dnepr met ervaring en zonder garantie. Als je daar mee rijdt alsof het nog 1950 is, dan kun je daar tijden schik mee hebben.Goos Bos is de vader van de Tripteq Heelers, dat zijn universele bakjes met een derd wiel van een moderne snit. Die passen zonder veel omhaal aan de nu al voor twee mille te koop staande BMW vierklepsboxers. Zo’n door de TÜV gezegende Heeler kost vanaf 3000 euro, tel dan nog 1.500 euro voor de aanbouw en wat technische bijkomstigheden en je bent voor 6.500 euro stijlvol, modern en budgetvriendelijk onderweg.Maar driewieleren kan ook voor meer geld. Zoals bijvoorbeeld met de unieke Zeus met zijn achterin geplaatste twee liter Peugeot motor, tweewiel-aandrijving en meesturend zijspanwiel. De laatste prijs hebben we hier even niet voorhanden, maar denk aan 40 mille. En van oudsher zijn er wat grote spelers in zijspanland, beide van Nederlandse afkomt: EML (dat staat voor ‘Eigen Make Lij’) en ESZ (dat betekent ‘Engbers Zijspan Service’. Dit zijn de bevlogen professionals, maar ook de bedrijven die uit pure passie voor de techniek en de bijna ongekende mogelijkheden daardoor in het (prijs)technisch hogere segment zitten. Toch is er ook vanuit die gevestigde hoek ook een trend te bespeuren om het zijspanrijden weer wat laagdrempeliger te maken. Net zoals er een aantal éénmansbedrijven actief zijn die hun best doen op derde wielen voor BMW GS-en en Harley-Davidsons. Zij leveren doorgaans mooi doordachte, voorbeeldig uitgevoerde en redelijk klassiek uitgevoerde zijspan voor prijzen die bij de twee er bijbehorende wielen passen. Voor de rest is er eigenlijk aan elke motor wel een zijspan te hangen. Er zijn maar twee heel belangrijke regels: hang geen te licht zijspan aan gespierde machine. De vertederende Velorex bakjes horen aan Jawa’s en dat soort vriendelijke scharreldieren. Met een structurele zak ballastzand zou je zo’n plastieken Tsjech ook nog aan iets als een Yamaha XS 650 of een recentere 500 cc machine kunnen hangen, maar een Velorexje is – behalve voor erg ervaren zijspanrijders – te licht en dus te gevaarlijk om aan een machine boven de 50 pk te monteren. De tweede ‘no-go’ is het hobbymatig bevestigen van het zijspan aan de motor. Het krachtenspel in zo’n asymmetrisch gevaarte is enorm en de verbindingspunten met de motor krijgen het zwaar te verduren. Montagepunten met draadeinden van de Praxis zijn uit den boze!Het zijspanrijden zelf is een verhaal apart. Moeilijk te omschrijven, je moet het beleven. Zijspanrijden op de klassieke manier – dus een bakje aan een solomotor – is een vaardigheid, een aardigheid èn een ambacht. De meest ontspannen topsport met een voertuig dat door zijn totale asymmetrie in bouw en aandrijving feitelijk de vastberaden instabiliteit heeft van een dronken konijn. Bij zijspanrijden op de niet klassieke manier, dus met een modern span, blijft de pret overeind, maar is het geheel door verregaande modificaties aan het rijwielgedeelte, de geometrie, de wielophanging, de banden, de remmen en de vering gezegend met een onnoemlijk veel betere wegligging. Maar ook hier blijft de machinebeheersing nog steeds meer van belang dan op een solomotor.Op de zijspandag was een aanzienlijk deel van de komende, gaande en aanwezige combinaties van de klassieke soort van het blauw-witte merk. BMW is immers eeuwenlang leverancier van motorfietsen geweest die af fabriek al zijspanbevestigingspunten aan het frame hadden. De R60-serie met swingarm-voorvork was zelfs speciaal voor het ambtelijk zijspanwerk bedacht. Die serie liep van 1955 tot 1969 en ook op Soesterberg stonden weer de mooist gerestaureerde exemplaren. Wat er ook voldoende stonden, dat waren het soort BMW combinaties waarbij de hard core BMW puristen een afwerend kruisteken maken, het hoofd afdraaien en achteruitdeinzen. Terwijl er feitelijk niks mis is met een R60-rijwielgedeelte met een R90/6 blok en een stel stevige schijfremmen in het voorwiel. De meer recente BMW’s met derde wiel zagen er allemaal keurig onderhouden, netjes en 101% inzetbaar uit. De aanwezige Harley combinaties waren eigenlijk allemaal wat onze oosterburen ‘Tadelos’ noemen. De Oostblokdelegatie moest het dus doen zonder K750’s en M72’s Urals en Dneprs, maar het aantal MZjes in condities vanaf ‘project in progress’ tot in museale nieuwstaat was indrukwekkend. De Jawa in gevechtstenue was één van de zes prototypes die de ooit fameuze fabriek in zijn doodstrijd maakte voor wat voor leger dan ook. Nog net niet stoer, maar wel heel indrukwekkend. Voor de rest waren alle merken motorfietsen , gekoppeld aan alle soorten zijspanbakken aanwezig op het terrein. Het bouwjaarscala lag tussen 1960-2011, alleen de hele echte klassiekers ontbraken. Terwijl een ouwe Hollandia-bak aan een Harley WLC toch ook ongeveer het toppunt van mooi is…Kortom: 15 mei was een nationale feestdag voor zijspanrijders. Zelfs het weer werkte mee, dus iedereen genoot en ging stralend naar huis. Clemens Lowensteijn en Mark Biere werden veelvoudig aangeklampt met de vraag: “Volgend jaar weer?” Ze waren doodmoe, maar hun grijns was breder dan hun schouders. “Een vervolg? Dat moet nog blijken.” Zijspanrijders gaan voor het plezier en de onderlinge contacten. Mark en Clemens waren blij en trots dat hun plan blijkbaar zo goed was aangekomen en door ongeveer 3100 mensen en 400 spannen werd bezocht. ZIJSPAN-INFO:Meer weten over zijspannen en zijspanrijden?DE INSTRUCTEURS:Zijspanschool Rob Teffer, www.zijspanrijschoolrobteffer.nl; Zijspanschool Jan Knol, www.janknol.nl en Motorrijschool Breda, www.motorrijschoolbreda.nl. DE LEVERANCIERS:Lak zijspanbouw, 0227-592 740 voor klassieke zijspannen voor aan HD’sv.d Born Zijspanbouw, www.vdbornmotors.nl, doet aardige dingen met Yamaha XS 1100Tripteq Heeler, www.tripteq.com, is het succesvolle liefdeskind van Goos Bos van Motoport Hengelo. De Heelers zijn goed, mooi, universeel en betaalbaar. En MotoPort Hengelo heeft veel (gebruikte) spannen staan.EML, www.emltrike.com bouwt voornamelijk technische topstukken. Tegenwoordig ook erg actief met luxe trikes en sportieve quads. Werd ooit wereldkampioen motorcross met een in eigen huis (in Neede) gebouwd motorblok.EZS, www.ezs-sidecar.com, is die andere zijspangrootheid uit de Achterhoek. Ural, www.ural.nl, de Benelux-importeur van de Russische boxers. Concurrent Dnepr is inmiddels omgevallen en pas op! Recentere Dneprs zonder kenteken kunnen feitelijk niet meer op kenteken gezet worden. Dat maakt ze goedkoop. En nutteloos.LBS Sidecars, www.lbs-zijspantechniek.nl, maakt dingen om van te watertanden.Richard Busweiler, 06 53 511 080, voor ervaren Russische combinaties zonder garantie.Gekra, www.gekra-motors.nl, motordumphandel. Hofleverancier van de MZ Club.Motorwerk, www.motorwerk.nl, afhaalchinees voor Chinese Chang Jiang’s Schuring motoraanhangers, www.tourmaster.nl voor aanhangers en vouwwagens achter de motorAd van Gils Motoren, www.advangilsmotors.nl voor nieuwe en gebruikte combinatiesDE CLUBS:Zijspanclub Het Derde wiel, www.hetderdewiel.nlNederlandse Vereniging van Zijspanrijders, www.zijspanrijders.com
