Eerste Test Yamaha MT-09
Elk merk heeft wel een belangrijke hoeksteen in hun programma. Denk aan de GS voor BMW en de naked-Z’s voor Kawasaki. Voor Yamaha is die hoeksteen tegenwoordig zonder twijfel hun MT-lijn. Na een schuchter begin, alweer 15 jaar geleden, met de eigenzinnige 660 cc MT-03 eencilinder en de 1.670 cc MT-01 V-twin werd de weg naar succes door Yamaha in 2013 ingeslagen met de compleet nieuwe MT-09. Die driecilinder was van meet af aan een schot in de roos, en na een update in 2017 is het nu tijd voor de volledig nieuwe derde generatie. MotoPlus maakte er kennis mee.
De driecilinder Yamaha MT-09 kwam in 2013 als een donderslag bij heldere hemel op de markt. Zoals we in de eerste test van dat model al schreven: Yamaha gooide er de knuppel mee in het gevestigde hoenderhok, want de machine maakte van meet af aan een overweldigende indruk met zijn minimalistische, pure uiterlijk, heerlijke driecilinderblok en superscherpe prijs. Die MT-09 werd tevens een voortrekker van een complete MT-serie met inmiddels vijf cilinderinhouden en naast de nakeds ook de Tracers als ‘action-touring’ model. Zelfs de bijzondere Niken met zijn dubbele voorwielen behoort – in elk geval motorisch – in feite een beetje bij deze MT-lijn.
Motorisch bestaat de MT-lijn tegenwoordig uit een 125 ééncilinder, een 321 cc en 690 cc tweecilinder, deze MT-09-driecilinder en een 998 cc viercilinder. Samen met de populaire MT-07 neemt de MT-09 echter het leeuwendeel van de MT-verkopen op zich: in totaal liepen er in inmiddels acht jaar meer dan 250.000 MT’s van de band, waarvan ongeveer 70.000 MT-09’s.
Het belang van met name de MT-07 en MT-09 is dus duidelijk voor Yamaha. De populaire 700-twin werd voor 2021 ook verbeterd (zie de eerste test in MotoPlus 5), en ook de 900-triple ging dus flink op de schop. In 2017, bij de eerste update, bleef de cilinderinhoud met 847 cc nog ongewijzigd, maar de 2021 MT-09, de derde generatie dus, krijgt 42 extra cc’s, meer vermogen en koppel en minder gewicht. Bovendien is hij uitgerust met een modern TFT-dashboard en een uitgebreid elektronica-pakket. De extra cilinderinhoud van de nu 889 cc metende ‘CP3’ driecilinder-lijnmotor compenseert de nieuwe Euro5-milieumaatregelen die nu gelden op nieuwe motoren, maar leveren toch ook nog vier extra paardenkrachten aan topvermogen op (119 pk bij 10.000 toeren), plus zes extra newtonmeters koppel dat ook nog eens 1.500 tpm eerder wordt geleverd (93 Nm bij 7.000 tpm).
Maar niet alleen de drie millimeter grotere zuigers zijn veranderd, ook drijfstangen, nokkenassen en carters zijn volledig nieuw, net als het injectiesysteem. Hierbij zijn de injectoren niet langer rechtstreeks in de cilinderkop bevestigd, maar in het gasklephuis. Door de injectoren iets verder van de verbrandingskamer te plaatsen wordt de benzine beter verneveld en gemend met de verse lucht, wat volgens Yamaha weer een verbeterde verbranding (lees schonere uitlaatgassen) en lager brandstofverbruik tot gevolg heeft. Dat laatste is veelbelovend, want ook de eerste twee MT-09-generaties waren al geen forse drinkers, met verbruikswaarden die eigenlijk altijd aan de goede kant van de 1 op 20 bleven!
Naast het inlaattraject werd ook de uitlaat flink aangepakt, met drie mooie RVS-voorbochten die al snel uitmonden in een grote uitlaatbox onder het blok. Die box heeft twee uitstroomgaten aan de onderkant: veel cleaner en compacter wordt het niet. Tot totaal werd het nieuwe blok met injectie en uitlaat 1,7 kilo lichter. Samen met 2,3 kilo gewichtsbesparing op het nieuwe frame en de swingarm is de nieuwe MT-09 dus vier kilo lichter geworden, ondanks de rijkere (electronische) uitrusting; hij weegt nu rijklaar slechts 189 kilo. Om die gewichtsbesparing te realiseren werd ook het gietprocedé van de aluminium framedelen aangepast en bleef de typische banaanvormige achterswing achterwege: de rechterpoot is nu praktisch recht geworden. Daarmee is ook de stijfheid verbeterd, volgens Yamaha wel met 50%.
Ook kreeg de 2021 MT-09 een nieuwe set gesmede aluminium 10-spaaks wielen, die volgens een nieuw procede worden gemaakt. Daardoor kon de wanddikte bij gelijkgebleven sterkte afnemen tot 2 millimeter, wat alleen al een gewichtsbesparing van 700 gram betekende. De vering wordt verzorgd door een nieuwe en volledig instelbare 41-mm KYB-upside-down-vork en KYB-achterschokdemper. De radiale vierzuiger-voorremtangen worden nu aangestuurd door een radiale hoofdremcilinder die gelijk is aan die van de hypersportieve YZF-R1. En met een 30 mm lager stuur zal de zit op de nieuwe MT-09 iets actiever aanvoelen. Het stuur is trouwens verstelbaar, net als de voetrusten. Naast de standaard MT-09 komt er trouwens ook weer een luxere SP-versie. Deze kost 1.700 euro extra en biedt daarvoor met name een verbeterde en nog meer instelbare KYB-vering en luxueuze ‘R1-paint’.
Hoewel de voorgaande MT-09 op alle vlakken gezien mocht worden, was zijn rudimentaire LCD-dashboard niet meteen een visitekaartje, zeker niet in een tijd waarin vrijwel alle merken de overstap naar een luxer TFT-scherm hebben gemaakt. Een Nokia 3310 ziet er immers ook niet zo gelikt meer uit naast een iPhone… Gelukkig is bij de nieuwe MT-09 die overstap nu ook gemaakt, al bleef het wel beperkt tot een relatief klein 3,5 inch full colour-scherm. Daarop vind je wel alle denkbare informatie; bovendien kun je op dit scherm via de schakelaars op het stuur alle rij-instellingen (zoals vier rijmodi, SCS slidecontrol, LIF wheeliecontrol, TCS hellingshoek-afhankelijke tractioncontrol en BC bochten-ABS) aanpassen. Al die instelmogelijkheden geven ook al aan dat er op elektronica-gebied een enorme inhaalslag is gemaakt met de MT-09: de driepitter is nu voorzien van een hypermoderne 6-assige IMU, die 125 keer per seconde alle waardes checkt en kan aanpassen. Ook een quickshifter (voor op- én terugschakelen zonder koppeling) behoort tot de standaarduitrusting en erg handig zijn de twee extra elektrische aansluitingen achter de koplamp. In de ene kun je de optionele verwarmde handvatten inpluggen (de bediening loopt dan via het menu op het dashboard), in de andere je navigatie of (optionele) USB/accessoirestekker.
Naast de techniek werd ook het uiterlijk van de derde generatie MT-09 flink onder handen genomen, waarbij de nieuwe neus met opvallende led-strips en centrale bifunctionele projectorkoplamp meteen in het oog springt. Die benadrukt het compacte, dynamische design van de nieuwe machine.
Bij de druk op de startknop zijn we misschien wel het meest nieuwsgierig naar de nieuwe uitlaat. En gelukkig is de karaktervolle driepitter door die grote uitlaatbox niet de mond gesnoerd, want hij klinkt geweldig goed. Yamaha heeft hierbij alle expertise die ze in huis hebben via hun zusterbedrijf in de hoogwaardige muziekinstrumenten aangewend en gaf de MT-09 een ‘engineered sound’ mee. En dat blijkt geen reclamepraat, want de MT-09 klinkt niet alleen goed, hij klinkt voor zijn bestuurder ook beter en stoerder dan voor de buitenwereld. Petje af dat een merk de problemen rond de vermeende geluidsoverlast van motorfietsen zo aanpakt; in mijn ogen zijn ze hiermee een voorbeeld voor de andere merken! Want voor de buitenstaander is de MT-09 mooi stil en in het zadel praat de MT-09 heerlijk tegen je en hoor en voel je de karaktervolle driepitter heerlijk werken en brullen. De noodzaak om hier een open pijp aan te hangen, of uberhaupt een andere uitlaat, lijkt mij op deze machine in elk geval totaal afwezig.
De eerste pluspunten heeft de MT-09 dus meteen al binnen, en er volgen er al snel meer. Want waar het blok van de eerste en tweede MT-09-generatie al uitblonk, doet deze ‘next step MT-09’ er nog een schepje bovenop: lekker veel koppel onderin, en een heerlijke top. De gasreactie is lekker pittig, maar zonder het hele directe (bijna aan-uit) dat de eerste MT-09’s kenmerkte. Bovendien is nu met de vier rijmodi ook de gasreactie en vermogens-ontplooing af te stemmen op het gebruik. De nieuwe driecilinder voelt over de hele linie net even iets sterker en bulliger aan dan zijn voorganger, en zorgt ervoor dat je zeker op een mooie bochtige weg altijd met een glimlach op je gezicht rondrijdt. Niet saai en gezapig, maar eerder levendig en uitdagend, maar tegelijkertijd eet hij onder alle omstandigheden uit je hand. Ik ben in de loop der jaren inmiddels een echte allroad-fan geworden, maar dit blok in een stoere allroad à la T700, dat lijkt toch een natte droom van velen (en een nachtmerrie voor andere merken). Dus waar wachten jullie op Yamaha?
Het extra vermogen en koppel maakt ook dat je hem nòg schakel-luier kunt rijden: ook laag in toeren geeft hij geen klap verkeerd en is er altijd trekkracht voor handen. Nu is dat schakel-lui rijden natuurlijk heel relaxed en comfortabel, maar juist heel actief bezig zijn met de versnellingspook is ook zeker geen straf, want de versnellingsbak is in combinatie met de standaard quick-shifter juist één van de betere in zijn soort. Die bak vraagt er juist om, om lekker veel gebruikt te worden. Heerlijk zoals je de triple dan volgas kunt doortrappen van twee naar zes. Van één naar twee is het misschien nog net ietsje te abrupt, maar dat heeft vooral met de totale dynamiek te maken, maar als er wat snelheid in komt, doet die quick-shifter het op en neer super, met ook een mooie ‘plof’ in de uitlaat. De koppeling werkt ook goed mee aan dat soepele rijden. Simpel kabelbediend hoeft geen wat dat betreft geen nadeel te zijn, hooguit had de MT-09 wel een verstelbaar koppelingshendel mogen hebben, ook al omdat het hendel een vrij kort aangrijpmoment heeft, maar dat went heel snel.
Motorisch dus een positief verhaal, en die lijn kunnen we doortrekken naar het rijwielgedeelte. Het nieuwe frame is niet alleen lichter, ook zit het balhoofd nu 3 cm lager, en besteedde Yamaha veel aandacht aan het nog verder reduceren van de benodigde stuurkracht. Nog verder, want de twee vorige MT-09-generaties stonden ook niet als ‘taai’ en zwaar sturende machines te boek. Maar door alle technische ingrepen, het verlaagde balhoofd en de lichtere velgen (goed voor 11% minder gyroscopische werking) stuurt de nieuwe machine volgens Yamaha 14% lichter. Nu is dat in het zadel natuurlijk niet te controleren en zelfs ook behoorlijk subjectief omdat het ook met je zithouding en lichaamsgewicht te maken heeft, net als met bandenspanning en veringinstelling, maar het neemt niet weg dat de op fijne Bridgestone Battlax S22-banden staande 2021 MT-09 een subliem stuurgedrag heeft. Hij combineert licht insturen en zelfs flitsend stuurgedrag en makkelijk omleggen met een prima stabiliteit rechtuit. Door de actievere zithouding ben je als rijder ook net iets meer onderdeel van de actie, de nieuwe machine voelt lekker actief aan en rijdt precies waar hij dat als rijder graag wilt, waarbij de machine heerlijk lichtvoetig is.
Ook op het gebied van vering en demping is er opnieuw een stapje gezet en blijft er niet veel te wensen over. De machine is daarbij eerder comfortabel dan te stug/sportief geveerd en zorgt voor heerlijk ongecompliceerd rijplezier. De remmen passen daar prima bij. Met de nieuwe radiale voorrempomp kan de MT-09 prima voor de dag komen en blijken de radiale remklauwen met de kenmerkende doppen prima doseerbaar meer dan voldoende remkracht te leveren. Ook bij het bijremmen in de bocht blijft de MT-09 mooi neutraal, zonder daadwerkelijk oprichtmoment, terwijl onder die omstandigheden het bochten-ABS de zaak keurig in de gaten houdt. Wel lijkt de buddyseat bij stevig stuurgedrag niet al teveel steun te bieden. Hij voelt wat glad en vlak aan, waardoor je als rijder weliswaar heel makkelijk heen en weer kunt schuiven, maar ook niet heel makkelijk je eigen ‘vaste’ plekje vindt op de MT-09.
En nu we kritische noten kraken: het TFT-dashboard is duidelijk en informatief (al heeft die gekleurde toerentellerbalk bovenin wel een hoog playstation-gehalte), maar is daarbij ook best klein. Dat had misschien wel een inchje grote gekund, zeker nu er steeds meer motoren met een 7 inch TFT-tablet voor je neus op de markt verschijnen. Maar oké, dat zal ook alles met de verkoopprijs te maken hebben. Gelukkig zijn alle elektronische instellingen op het TFT-scherm wel prima en redelijk intuïtief te bedienen vanaf het stuur. De totale afwerking is verder heel geslaagd, hooguit de plaats van de claxon is wat storend. Die hangt een beetje verloren onder de koplamp voor de onderste kroonplaat, dat had op zo’n verder mooi afgewerkte machine toch wel ietsje beter gekund?
Maar onder de streep maakt de nieuwe MT-09 een bijzonder goede indruk. De vorige generaties hadden al geen klagen, en gooiden dan ook hoge (verkoop-)ogen, en de 2021-versie gaat daar zonder twijfel overheen. Deze ‘next step’ is op alle fronten een nog betere machine: lichter, sterker, sneller, actiever en bovendien uitgerust met een hele berg elektronica voor de liefhebbers. Bovendien is het nieuwe uitlaatsysteem een voorbeeld voor de hele branche. Het maakt de nieuwe MT-09 echt een motor waarmee je voor de dag kunt komen, waarbij zijn verkoopprijs van €10.999,- (België: €9.599,-) ook geen euro teveel is. De MT-09 biedt gewoon erg veel waar, en niet te vergeten enorm veel rijplezier voor zijn geld!
