Eerste Test Yamaha FJR1300AS

Eind vorig jaar konden we in Spanje de nieuwe Yamaha FJR1300A testen. Fantastische machine, maar het echte nieuws was natuurlijk de buitensporig veel luxere AS-uitvoering, die pronkt met technische snufjes als een semi-automatische versnellingsbak met automatische koppeling en natuurlijk elektronisch instelbare vering. Het duurde even, maar eindelijk is Yamaha’s exclusieve toerbuffel er. En wordt het lange wachten beloond? Twaalf jaar oud alweer was ‘ie, Yamaha’s FJR1300A. Ondanks dat hij aan populariteit nauwelijks iets leek in te boeten, begonnen de jaren toch wel een beetje te tellen en dus kreeg de Japanse Grand Turismo voor 2013 een flinke makeover. Flink ja, zeker de basis A-versie mag dan in vele opzichten nog erg op haar voorganger lijken, Yamaha’s techneuten gingen, zeker onderhuids, flink tekeer. Zo kreeg de FJR compleet nieuwe elektronica. Tractiecontrole zit bijvoorbeeld standaard aan boord en daarnaast is het blok nu voorzien van ride-by-wire, dat de gaskleppen elektronisch aanstuurt. Het systeem kent daarbij twee standen, een Touring-modus (T) met een meer behoudend, vloeiende gasreactie, en natuurlijk een Sport-stand (S) met een veel directer karakter. Net als voorheen is de FJR er in twee uitvoeringen, de standaard A-versie en natuurlijk het glanzend middelpunt van dit verhaal: luxepaard AS. Deze tweede generatie AS onderscheidt zich van de basismachine door onder meer het doorontwikkelde YCC-S, Yamaha Chip Controlled Shifting systeem, de inmiddels bekende semi-automaat dus. De afgelopen weken zijn de eerste AS-uitvoeringen naar Europa gekomen en exclusief en mondjesmaat ter beschikking gesteld aan het journaille. Dat geeft ons de gelegenheid om als eerste op Nederlandse bodem kennis te maken met Yamaha’s vernieuwde vlaggenschip. Voor het zover is, krijgen we eerst nog een uitgebreide presentatie over de techniek en bediening. Geen overbodige luxe. Naast alle vernieuwingen, wordt er namelijk ook stilgestaan bij de rijkelijk veel instellingen en menukeuzes van onder meer cruise control en tractiecontrole, D-mode (de reeds genoemde verschillende motormappings) en natuurlijk vering, waarmee deze machine standaard is uitgerust. En niet te vergeten die van de vernieuwde semi-automatische versnellingsbak, waarvan de schakelmomenten onder meer dankzij een andere koppeling nu 30% sneller verlopen. De bak laat zich zowel met de hand als voet laat bedienen, waarbij de schakelflippers zich onder de knoppenwinkel aan de linkerkant van het stuur bevinden, waar uiteraard het koppelingshendel ontbreekt. Opschakelen doe je met de wijsvinger, terugschakelen met de duim. Hoewel de veelvoud aan knoppen doet vermoeden dat je al snel door de bomen het bos niet meer ziet, valt dat in de praktijk reuze mee. Met name omdat alle schakelaars ergonomisch doordacht geplaatst zijn. Bij het schakelen met de voet tik je het schakelpedaal met opschakelen omhoog, óók de eerste versnelling. Toch gebruik je deze optie niet vaak, de ervaring leert dat de voorkeur bij de meeste rijders uitgaat naar de flippers. Terugschakelen word je geacht zelf te doen, echter heeft de AS nu met de nieuwe Stop Mode ook een soort veiligheidsnet achter de hand. Dit systeem schakelt onder de 29 km/uur automatisch terug, zodat de motor niet afslaat, bijvoorbeeld na het maken van een noodstop, wanneer de motor onverhoopt in een te hoge versnelling staat. Helemaal nieuw is uiteraard ook de elektronisch instelbare vering, een systeem dat vele FJR-rijders ook heel graag hadden gezien op de A-uitvoering, desnoods tegen meerprijs. De FJR heeft een speciale menuknop voor het instellen van de handvatverwarming, de indeling van het dashboard en het bedienen van de elektrisch verstelbare ruit, en op de AS is dat hoofdprogramma uitgebreid met twee menu’s voor het instellen van de vering: één voor het bepalen van de basissetting (alleen in stilstand) en de tweede is voor het aanpassen van de demping (ook rijdend). Bij die eerste kun je kiezen uit een viertal opties: bestuurder, bestuurder met passagier, bestuurder met bagage en als laatste bestuurder met passagier en bagage. Daarbij wordt niet alleen de veervoorspanning (alleen achter) aangepast aan de belading, maar ook de demping. Die demping kun je verder verfijnen door de keuze uit drie standaard settings: Soft, Standard en Hard, die je vervolgens nog verder kunt aanpassen met drie klikjes omhoog (stugger) of omlaag (meer comfort). Achter wordt enkel de uitgaande demping aangepast, terwijl een stappenmotor voor zowel de in- (linker vorkpoot) als uitgaande demping (rechter vorkpoot) bijstelt. Een prachtig uitgebreid systeem dat in totaal goed is voor 84 afzonderlijke rijwielinstellingen. Als daar niets van je gading tussen zit…. Tijd om alle theorie in praktijk te brengen. Starten doet de AS alleen met een ingeknepen voorrem. Bij het inschakelen van de eerste versnelling is nog steeds de karakteristieke klak te horen, die de FJR kenmerkt. Aan de vijfversnellingsbak is ten opzichte van de basisversie op zich niets gewijzigd. Bij de eerste dot gas grijpt de koppeling keurig zonder schokken aan en het opschakelen naar de hoogste versnelling gaat als het spreekwoordelijke warme mes door boter. De semi-automaat went bijzonder snel. En inderdaad, Yamaha had gelijk, de bediening middels de schakelflippers op het stuur geniet al snel de voorkeur. Het op- en terugschakelen kan gewoon bij standgas, ofwel je hoeft het gas niet dicht te draaien voor het overschakelen. Het systeem wisselt zo snel van versnelling, daar kan geen manuele versnellingsbak tegenop. Leuk bij een stoplichtsprintje, zeker in de S-mode. Bij het wisselen tussen de Touring- en Sport-stand, moet je trouwens wel even van het gas af. In beide standen is het volledige vermogen beschikbaar, maar in de Sport-modus komen de pk’s er aanmerkelijk agressiever uit. De cruise control werkt alleen in de derde, vierde en vijfde versnelling, met als additionele vereiste dat de snelheid tussen de 50 en 180 km/uur ligt. Eenmaal ingesteld, kun je met een knop op het stuur de vastgestelde rijsnelheid met twee kilometer per keer verhogen of verlagen. Wanneer je de rem of het gas beroert, schakelt de cruise control zichzelf direct uit, wat ook gebeurt wanneer de tractiecontrole (TCS) ingrijpt. De AS is leverbaar in de kleuren Midnight Black en Magnetic Bronze. Van een afstandje is het even wennen aan de laatstgenoemde kleur, in de volle zon oogt het plaatje echter toch wel bijzonder fraai. Lang laat diezelfde zon zich evenwel niet zien, in het Oosten des land trekt Pluvius de hemelsluizen vol open. Door de lange droogte is de weg her en der bedekt met schuim, ten teken dat het nog wel eens glad kan zijn. Hoewel de Bridgestone BT023F’s (nieuw in deze speciale E-specificatie voor de AS) het onder de AS uitstekend doen in de regen, laat nu toch af en toe de tractiecontrole zich gelden. Terug van de Sport- naar de Touring-stand dan maar, zodat de pk’s wat gemoedelijker op het wegdek worden overgebracht. De slechtste klinkerweg ooit biedt vervolgens de perfecte mogelijkheid om de nieuwe vering eens kritisch onder de loep te nemen. Die pakken we een paar keer in de verschillende settings, waarbij de FJR zich duidelijk als een fiets met meerdere gezichten laat zien. Wordt ieder hobbeltje in de meest stugge stand nog ongefilterd aan de rijder doorgegeven, net zo makkelijk strijkt de rijklaar 296 kilo wegende toermastodont in een meer comfortabele stand het hele wegdek naadloos strak. Dan over naar een ander heet hangijzer, het verbruik. Tijdens de uitgebreide testrit noteerden we een gemiddelde gebruik van 1 op 18. Dit zou overigens nog zuiniger kunnen door binnen het ECO-gebied te blijven, dat door een indicator op het dashboard wordt aangegeven. Remmen doet het deelintegrale remsysteem van de AS ook uitstekend. Bij het aanspreken van de achterrem wordt tevens één van de zuigers aan de rechter voorzijde geactiveerd. Een klein nadeel hiervan is het kort keren op de rijbaan, waarbij de achterrem wordt gebruikt. Omdat je ook al niet kunt ‘spelen’ met de koppeling, vergt dit enige gewenning. Lang in het in twee standen verstelbare zadel van de FJR vertoeven is trouwens beslist geen straf. Zoals gezegd is het met de ergonomie dik voor elkaar, wat eveneens geldt voor de goede bescherming van de traploos verstelbare ruit en instelbare kuipdelen. Het sleutelwoord bij deze vernieuwde FJR is domweg vertrouwen, en dan met name in de nieuwe elektronica. Mocht er iets mis dreigen te gaan, dan wordt je dat onmiddellijk duidelijk gemaakt door het prima afleesbare display. Over het display gesproken, leuk detail is de tekst ‘See you next time’ wanneer je de motor uitzet. En tenslotte natuurlijk de hamvraag: is de AS zijn meerprijs van twee mille ten opzichte van de standaard A waard? Op zich wel. Allereerst zou een semi- automatische versnellingsbak zomaar de nieuwe standaard kunnen worden, Honda timmert er bijvoorbeeld ook al flink mee aan de weg. De echte meerwaarde zit ‘m evenwel vooral in het prima opererende, uitgebreide en doordachte elektronische veersysteem. Als eerste Japanse fabrikant biedt Yamaha dit aan op één van haar motorfietsen, een kleine voortrekkersrol dus. Maar zo jammer, zo niet een gemiste kans, dat enkel de AS er mee is uitgerust. Ook de ‘gewone’ FJR-rijder zou namelijk graag het rijke comfort van een elektronisch instelbare vering ervaren. Of in ieder geval de keuze ervoor hebben! ________________________________________ [KASTEN TECHNISCHE DATEN] YAMAHA FJR1300AS MOTOR vloeistofgekoelde viercilinder viertakt lijnmotor, twee balansassen, ketting aangedreven dubbele bovenliggende nokkenassen en vier kleppen per cilinder, klepbediening via stoterbussen, wet-sump smering, benzine-injectie Ø 42 mm, geregelde katalysator met secundair luchtsysteem, 490 watt dynamo, accu 12V/12Ah, hydraulisch bediende natte meerplaatskoppeling, vijfversnellingsbak, cardan. Boring x slag 79,0 x 66,2 mm Cilinderinhoud 1.298 cc Compressie 10,8 : 1 Max. vermogen 107,5 kW (146 pk) bij 8.000 tpm Max. koppel 138 Nm bij 7.000 tpm RIJWIELGEDEELTE aluminium brugframe, upside-down voorvork Ø 48 mm, in- en uitgaande demping instelbaar, aluminium swingarm met monoschokbreker en hevelsysteem, instelbare veervoorspanning en uitgaande demping, dubbele schijfrem voor Ø 320 mm, vierzuiger remklauwen, schijfrem achter Ø 282 mm, tweezuiger remklauw, deelintegraal remsysteem, ABS. Aluminium gietwielen 3.50 x 17; 5.50 x 17 Bandenmaat 120/70ZR17;180/55ZR17 Banden in test Bridgestone BT023F ‘E’ MATEN EN GEWICHTEN wielbasis 1.545 mm, balhoofdhoek 64,0º, naloop 109 mm, veerweg voor 135 mm, veerweg achter 125 mm, zithoogte 805-825 mm, rijklaar gewicht volgetankt 296 kg, tankinhoud 25,0 liter. Garantie twee jaar Service-intervallen elke 10.000 km Kleuren zwart metallic en bruin metallic Prijs NL € 22.499,- / B € 20.490,- INFO Yamaha Motor Nederland BV, tel. 020-654 60 00, www.yamaha.nl INFO BELGIË D´Ieteren Sport NV, tel. +32 (0)2-367 1411, www.yamaha.be