Eerste Test Husqvarna Vitpilen 701

Husqvarna kennen we vooral van de snelle motorcrossers en enduromotoren, maar voor de tweede wereldoorlog produceerde het van oorsprong Zweedse merk dat tegenwoordig onder de KTM-vlag valt vooral wegmotoren. En na ruim 60 jaar keert Husqvarna ‘back to the roots’ met de 701 Vitpilen. Deze nieuwe wegmotor is de eerste van een naderende serie Husqvarna wegmotoren. In Barcelona maakte MotoPlus al even kennis.

Samen met Harley-Davidson en Triumph is Husqvarna één van de oudste, nog bestaande motormerken. De eerste Husqvarna motorfiets rolde op 11 maart 1903 in het Zweedse Huskvarna van de band, nadat daar bij een waterval nabij Jönköping aan het Vätternmeer al vanaf 1620 in een smederij geweren werden geproduceerd, later gevolgd door naaimachines en huishoudelijke artikelen. In 1896 startte men er met de productie van fietsen en zoals gezegd volgde in 1903 dus de eerste Husqvarna motorfiets. Die deed zijn naam motorfiets eer aan: het was een fiets met een motorblok…
Voor de tweede wereldoorlog maakte Husqvarna vooral naam als producent van snelle wegmotoren. Met name hun zware V-twins waren befaamd in die jaren: in 1931 wist men al hun 180e overwinning in een grote internationale wegrace te behalen. Maar met de naderende tweede wereldoorlog kwam de motorproductie op een laag pitje te staan omdat de prioriteiten duidelijk anders kwamen te liggen.
Het nam niet weg dat Husqvarna uitgroeide uit tot één van de grotere bedrijven van Zweden, omdat ze naast motoren ook veel huishoudmachines, grasmaaiers en kettingzagen produceerden. In het Zweedse Huskvarna zit nog steeds een prachtig ‘Fabriksmuseum’ waar deze geschiedenis te zien is (zie ook MotoPlus 6-2015).
In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd het grote Husqvarna-concern opgesplitst en kwam de motortak in handen van de Italiaanse familie Castiglioni, terwijl de rest (met name grasmaaiers, kettingzagen en naaimachines) eigendom werd van Electrolux. Naast hun naam hebben de motoren en die andere Husqvarna-producten dus niets meer met elkaar te maken. In 2007 nam BMW Husqvarna Motorcycles over van de noodlijdende Castiglioni’s, maar dat bleek geen gelukkig huwelijk, waarna KTM-topman Stefan Pierer in 2013 zijn kans schoon zag en Husqvarna op zijn beurt weer overnam van de Bayerische Motoren Werke. Pierer verhuisde de productie onmiddellijk van het Noord-Italiaanse Varese naar de KTM-fabriek in het Oostenrijkse Mattighofen n baseerde de Husqvarna terreinmotoren vanaf dat moment op techniek van KTM. En de sceptici kregen ongelijk, want het werd het begin van een succesverhaal: sinds de overname door KTM is Husqvarna weer booming. Dat resulteerde nu al voor het vierde jaar op rij in recordcijfers: in 2017 werden er al meer dan 36.000 ‘Oostenrijkse’ Husqvarna’s verkocht, goed voor een omzet van 250 miljoen euro.
Die verkochte motorfietsen waren allemaal hardcore terreinmachines voor motorcross en enduro. Pierer is echter vastbesloten om van Husqvarna het derde grootste motormerk van Europa te maken, na KTM en BMW, maar voor Ducati en Triumph. Als richtdatum heeft hij daarvoor 2020 in zijn agenda gezet. En om dat te realiseren is het de bedoeling dat Husqvarna de komende jaren in hoog tempo straatmotoren gaat lanceren om het afzetgebied en daarmee de cijfers te laten doorgroeien. Deze 701 Vitpilen is dus de eerste van een complete serie Husqvarna-wegmotoren, die allemaal gemaakt worden volgens hetzelfde principe als waarmee de witte terreinmotoren de afgelopen vier jaar de crosscircuits weer veroverden: vertrouwde KTM-techniek in een ander eigentijds jasje. Het is een beetje zoals Volkswagen de grootste autobouwer ter wereld is geworden, met op één platform auto’s van VW, Audi, Seat en Skoda. Die ‘wetenschap’ past Stefan Pierer nu 1 op 1 toe op KTM en zustermerk Husqvarna.
De 701 Vitpilen is dus de eerste moderne wegmotor van Husqvarna. Hij staat op korte termijn bij de dealer, net als de 701 Svartpilen (een scrambler-uitvoering) en de lichtere 401 Vitpilen en 401 Svartpilen. Waarschijnlijk komen daar volgend jaar al de eerste tweecilinders bij, want ook de nieuwe KTM 790, de 1090 en de 1290 zullen waarschijnlijk als 801, 1101 en 1301 het levenslicht zien. En hoogstwaarschijnlijk komt ook de elektrische KTM Freeride nog wel in Husqvarna-kleuren op de markt, net als elektrische Husqvarna fietsen.
Die namen Vitpilen en Svartpilen voor deze eerste serie wegmodellen zijn trouwens een vette knipoog naar het verleden: in 1955 introduceerde Husqvarna de legendarische Silverpilen, Zweeds voor ‘Zilveren Pijl’. Dat was een innovatieve nieuwe Husqvarna voor offroad-gebruik. Wendbaarder en lichter dan alles wat er tot dan toe te koop was, maakte de Silverpilen ‘wegmerk Husqvarna’ in één klap leading in de offroad-wereld dankzij een gewicht van slechts 75 kg, een telescoopvoorvork, hydraulische achterschokdempers en een vast in het frame gemonteerd motorblok uit één geheel. Die Silverpilen resulteerde in de eerste Husqvarna motorcross-wereldtitel in 1959, waarna nog vele titels zouden volgen. Met de huidige witte en zwarte pijl wil men dus net zo’n omslag nastreven. Toen werd het wegmerk een terreinmerk, nu moet die omslag precies andersom plaatsvinden en Husqvarna weer ‘asfalt-fähig’ worden…

Je hoeft geen motorrijder te zijn om te beseffen dat er met de 701 Vitpilen een bijzondere machine is geconstrueerd. Het motorische hart van deze nieuwe Huskie kennen we uit de KTM 690 Duke. Het is een state-of-the-art ééncilinder met een boring maal slag van 105 x 80 mm en een cilinderinhoud van 692,7 cc. Dankzij twee balansassen en slimme elektronica met onder meer ride-by-wire, tractiecontrole en een standaard-quickshifter draait de eencilinder niet alleen opmerkelijk mooi rond, maar levert hij met 75 pk bij 8.000 tpm een zeer respectabel topvermogen. Met zijn prestaties laat hij in elk geval menige middenklasse-twin blozen…
Zodra je wegrijdt merk je ook meteen dat dit ook niet zomaar een éénpitter is, maar eentje met ballen. Vergeet de tijd van de Yamaha XT’s en KTM LC4’s, want met deze Husqvarna/KTM merk je dat de tijd dat een éénpitter alleen bij lage toeren presteerde lichtjaren achter ons ligt: deze 701 wil juist graag flink toeren draaien en levert dan een puik vermogen. Voor ‘Laufkultur’ wil hij wel een beetje toeren draaien, want onder de 3.000 toeren kunnen de beide balansassen niet voorkomen dat de dikke single gaat stampen. Maar als je het blok een beetje op toeren laat komen, dan komt hij in zijn element en draait hij voorbeeldig. Tussen 3.500 en 8.000 toeren draait hij echt subliem en worden alle trillingen geëlimineerd. De eencilinder draait dan zelfs zo gecultiveerd dat het bijna een twin lijkt, ongelooflijk! Dan werkt de elektronica ook perfect en kun je de dikke eencilinder dankzij de ride-by-wire en de standaard-quickshifter met speels gemak door de zes versnellingen trappen. Voluit accelererend komt dan het betere racegevoel naar boven. Bovendien remt de eenpitter ook lekker af op de motor (als je het te gek maakt met terugschakelen grijpt de slipperclutch trouwens in om te voorkomen dat het achterwiel blokkeert) en daardoor kun je de machine op een bochtige secundaire weg heerlijk met het gashendel rijden en heb je de goede remmen maar weinig nodig.
Bij het hard accelereren speelt de Vitpilen 701 naast zijn quickshifter nog een troefkaart uit: zijn ultralage drooggewicht van 157 kilo zorgt in combinatie met de stevige 75 paardekrachten voor een flitsend rijgedrag. Je spuit weg bij elk verkeerslicht, maar de zaak blijft wel mooi controleerbaar. Het gaat lekker sportief hard, maar je hebt niet het gevoel als een menselijke kanonskogel overgeleverd te zijn aan de techniek onder je. Op de snelweg zit je in een mum van tijd op 170 km/uur, de echte top zal zelfs nog een kilometer of 15 hoger liggen. Let wel: we hebben het nog steeds over een ‘éénpitter’, dus dat zijn echt imposante waarden. Bovendien blijft de Vitpilen ook op die Autobahn-snelheden mooi strak en stabiel en dat is heel knap voor zo’n lichte machine.

Het lage gewicht geeft de Vitpilen 701 ook een enorme wendbaarheid. Dat maakt hem erg geschikt maakt voor stadsverkeer en mooie bochtige secundaire wegen, waar je met de zon hoog aan de hemel dan heerlijk kunt zwieren en zwaaien. Bochtige (berg-)wegen zijn ook wel het ultieme gebruiksgebied van deze Husqvarna. Hij stuurt messcherp en heel direct, zonder zenuwachtig te worden. En door de twee clipons die direct aan de kroonplaat vastzitten, heb je ook een heel direct en puur gevoel in het stuur. Je voelt echt wat de vering en de band aan het doen zijn en dat zorgt voor een extra adrenalinekick. Wel even wennen moet je aan de bediening: De armaturen zijn heel gewoontjes, maar rem- en koppelingshendel lijken vrij kort, waardoor je ze eigenlijk maar met drie vingers bediend. Dat gaat na gewenning echter probleemloos, want de werking is dik in orde. De enkele voorremschijf met grote radiale Brembo-klauw in het voorwiel geeft ook geen enkel moment het gevoel onderbemeten te zijn of de hulp van een tweede schijf nodig te hebben.
Waar ik echter nog het meeste aan moest wennen was de behoorlijk hoge zitpositie. Een zithoogte van 830 mm (fabrieksopgave) is niet extreem, maar in combinatie met de best stevige vering en het brede, platte zadel voelt de Vitpilen 701 gewoon hoog aan. Rijdend heb je ook het gevoel ‘op’ de motor te zitten en niet ‘erin’. Dat past prima bij een sportieve rijstijl, maar ik kan me voorstellen dat kleinere rijders er toch van zullen schrikken. Bovendien voelde ik met mijn behoorlijk korte benen na een dagje rijden de best harde rechte randen van het zadel ook nadrukkelijk aan de onderkant van mijn bovenbenen. Projectleader Manfred Schlager (zie interview-kaderstuk) gaf naderhand inderdaad ook toe dat dit precies één van die aspecten is waar vanuit praktisch oogpunt een beetje een knieval is gemaakt richting het ultrastrakke design.
En datzelfde gevoel heb ik ook bij het dashboard. De grote ronde klok ziet er van afstand prachtig uit, maar het werkelijke LCD-schermpje is veel kleiner dan die massieve klok je wil doen geloven. Het ontbreekt je echter aan niets, want op een centimeter of vijf doorsnee is erg veel informatie af te lezen, van klokje tot snelheid en van toerental tot versnellingsindicator, maar het is wel een beetje priegelen geworden met al die cijfertjes en balkjes.

De Husqvarna 701 Vitpilen is allesbehalve mainstream. Het zal waarschijnlijk ook geen machine zijn die je komend motorseizoen op elke hoek van de straat tegen gaat komen. Daarvoor is het gebruiksgebied te beperkt, hoe fantastisch dat ééncilinderblok ook is en hoe heerlijk de Vitpilen ook rijdt. Bovendien is het uiterlijk best polariserend; het is daarmee vooral een machine voor fijnproevers. Voor motorrijders die de kick van het rijden met een dikke éénpitter begrijpen en die zich graag onderscheiden van de massa. Bovendien moet je voor deze Vitpilen 701 behoorlijk diep in de buidel tasten: in Nederland kost hij bijna 12 mille, in België 10.295 euro.
Of je zoveel geld wilt neertellen voor een vrij basic machine – hoe goed die ook is – moet iedereen natuurlijk zelf uitmaken. Zeker is wel dat Husqvarna met deze Vitpilen 701 weer totaal nieuwe wegen in slaat. En als op deze weg in de nabije toekomst ook lekkere tweecilinders te vinden zijn, dan lijkt de groei van het merk inderdaad net te stoppen. De uitspraak van Stefan Pierer om in 2020 met Husqvarna het derde motormerk van Europa te willen zijn is dus absoluut geen luchtfietserij…