Classic M

Het was niet Soichiro Honda die aan de wieg stond van de eerste in serie geproduceerde motor met een dwars geplaatste viercilinder lijnmotor. In het achterland van de Duitse deelstaat Hessen schiep de geniale constructeur Friedel Münch namelijk 43 jaar geleden de basis voor wat nu de norm in motorfietsland is.Soms maakt een motor zo’n diepe indruk, dat je bijna geblokkeerd raakt achter je toetsenbord. De Münch Mammut is zo’n fiets, Münch is namelijk net een religie. Er is al zoveel over geschreven dat je er bijna de Bijbel mee zou kunnen vullen. En buiten al die tekst is er dan ook nog de machine zelf. Wat een motorfiets! En wat een enorme dosis werk steekt er in. Friedel Münch bouwde vanaf 1966 tot 1976 met botte vasthoudendheid, de sterkste in serie geproduceerde motorfietsen ter wereld. Ons fotomodel op deze pagina’s is een zeldzame Münch 4-TTS-E1200. De motor zag het levenslicht in 1970 en was ten opzichte van de eerste exemplaren al ver geëvolueerd en ook verbeterd. Dat laatste vooral op vermogensgebied: een vette 100 pk bracht de 4-TTS op de vermogensbank aan het licht en dat in combinatie met een ook voor huidige maatstaven nog altijd indrukwekkende 111 Nm koppel! Destijds het equivalent van de hel, maar dan op wielen. Het oorspronkelijke werkgebied van het blok was de achterwiel aangedreven NSU TT, het eigenaardige Duitse autootje, zeg maar de (sportieve) Duitse tegenhanger van de Fiat 500.Voor Friedel was het blok, in eerste instantie de 1.100 cc versie uit de NSU TT-voorganger Prinz, als een droom die uitkwam. De motor was luchtgekoeld, licht en, dankzij de bovenliggende nokkenas en de korte slag, gek op toeren draaien. Om deze echter in een motorfiets te kunnen transplanteren, moest er evenwel nog veel gebeuren. Met de oorspronkelijke transmissie kon Münch immers niets beginnen en dus moest er een volledig nieuwe versnellingsbak inclusief koppeling en primaire aandrijving achter de viercilinder worden geconstrueerd. Ook het carter kreeg een nieuw ontwerp, om nog maar te zwijgen van de uitlaat en het inlaattraject.Bovendien waren er destijds ook geen wielen, remmen, of zelfs geen rijwielgedeeltes die de honderd paarden in het vooronder konden temmen. Münch goot en laste daarom alles zelf: de wielen, voor en achter van verschillend formaat en design, een dubbele wiegframe van dikwandig naadloos getrokken precisiebuis en de hele achterkant bestaande uit onder meer spatbord, swingarm, oliebadkettingkast en voetrusten construeerde hij eigenhandig. Alle gietstukken maakte hij van hoogwaardig elektron, een magnesiumlegering uit de vliegtuigindustrie. Een exclusief goedje dat heel secuur gelakt diende te worden, aangezien het uiterst gevoelig was voor corrosie en de nare eigenschap had dan te breken. Ondanks de hoogwaardige, lichte bouwmaterialen legde de Münch toch nog een drooggewicht van 260 kilo in de schaal. Ook dat was destijds een superlatief. En dan natuurlijk de hamvraag: wie kon zo’n monster bedwingen? De 4TTS was overduidelijk geen machine voor tere zieltjes, maar voor echte stoere mannen. Voor mannen met een flinke portemonnee bovendien, voor het geld dat je voor een Münch moest neertellen kocht je met gemak twee VW Golfjes. En dan bleef er nog voldoende geld over voor een luxe vakantie ook…Mijn allereerste kennismaking met een Münch was in 1972. Staand op het trottoir aan moeders hand zwelde er vanuit de verte een donker, rauw geluid aan. En toen, met een machtige steekvlam en een oorverdovende knal uit de uitlaat als toetje schoten man en motor voorbij. Een ervaring die de nekharen deed rijzen. Toen zich twee jaar geleden de kans voordeed om een keer zelf in het zadel van een Münch te klimmen, werd die uitnodiging met beide handjes gretig aangepakt. Het spetterende middelpunt was toen een vroege 1.100 cc met carburateurs. De meest verbijsterende ervaring was het gemak waarmee de kolos te besturen was, en hoe beschaafd de draai-eigenschappen van het blok waren. Een stationair voor zich uit grommende Münch boezemt de gemiddelde motorfanaat vandaag de dag nog maar bar weinig angst in, maar zorgt daarentegen wel voor een en al bewondering en verrukking. Waar vind je namelijk nog een vrij ademende viercilinder, die z’n lucht ongefilterd aanzuigt via vier lange kelken. Een Münch heeft nooit het juk van een luchtfilter hoeven dragen, ook deze 4TTS-E1200 niet. Deze machine heeft in plaats van vier carburateurs een mechanische Kugelfischer benzine-injectie. Een indertijd hoogst moderne, mechanische brandstofinspuiting, zoals die ook in de Porsche 911 en BMW 2002tii werd gebruikt. Het inspuittijdstip en de inspuithoeveelheid kon toen natuurlijk nog niet worden geprogrammeerd op een chip, zoals tegenwoordig, maar het injectiesysteem werkte met een bijzonder gecompliceerde plunjerpomp, die door een aparte nokkenas werd aangestuurd.Het injectiesysteem bracht de E1200 – samen met een hogere compressie en scherpere nokkenassen – van 88 naar 100 pk. Ondanks een indrukwekkend rijklaar gewicht van dik 300 kilo was dat genoeg om de corpulente Münch snel op gang te brengen. En zijn bestuurder snel in vervoering. In combinatie met z’n smalle bandjes flitste je met de viercilinder haarscherp door de bochten. Dankzij de bijtende remmen en soepele vering was het ritje nog relatief comfortabel ook. In totaal bouwde Friedel Münch 478 motorfietsen, allemaal handgemaakt en helemaal volgens de wens van de klant. Tank, buddy en koplamp werden bijvoorbeeld steeds gemaakt conform de smaak van de koper.Buiten de eer en glorie verdiende Münch helaas nauwelijks iets aan zijn bijzondere machines. Keer op keer kwam de fabriek in zwaar weer terecht, tot de merkrechten uiteindelijk niet meer aan zijn grondlegger toebehoorden. De roem bleef echter en wel in de wetenschap dat Münch het pad heeft geëffend voor alle fabrikanten die wilden investeren in zware motoren. De zware luchtgekoelde viercilinder met meer dan honderd pk aan boord trof wat dat betreft regelrecht doel. De formule, zijn droom misschien wel, werd de maatstaf en kreeg honderdduizenden navolgers. Roem mag dan vergankelijk zijn, de legendarische Münch blijft in vele opzichten een absolute grootheid!________________________________________[KASTEN TECHNISCHE DATEN]MÜNCH 4TTS-E1200MOTOR lucht- en oliegekoelde viercilinder viertakt lijnmotor, enkele bovenliggende nokkas met twee kleppen per cilinder, boring x slag 75,0 x 66,6 millimeter, 1.177 cc, max. vermogen 74 kW (100 pk) bij 7.500 tpm, max. koppel 111 Nm bij 4.800 tpm, elektrische starter.RIJWIELGEDEELTE stalen dubbel wiegframe van precisiebuis, magnesium subframe en swingarm, telescoop voorvork, Monroe luchtgeveerde duoschokbrekers, gietwielen, banden 3.25 V 19 en 4.00 V 18.MATEN GEWICHTEN wielbasis 1.460 mm, tankinhoud 37 liter, rijklaar gewicht volgetankt 300+ kilo.Prijs 1974: fl 23.500,- (€ 10.455,-)________________________________________[UNTERSCHRIFTE][MRD SEITE 130]De 1.200 cc vierpitter met het roemruchte Münch logo.[MRD SEITE 132]Recht inlaattraject, schuinvertande primaire overbrenging achter een gigantisch koppelingshuis en het stijve wiegframe: alles ‘Made by Münch’[MRD SEITE 133]Door de smalle banden en een goede rijwielgeometrie is de enorme machine verrassend wendbaar. De bodemvrijheid is bovendien voldoende om ook na huidige maatstaven nog vlot onderweg te kunnen zijn.[MRD SEITE 134 OBEN NACH UNTEN]Rijkelijk uitgerust: de Münch cockpit met de grote snelheidsmeter en toerenteller van Nippon Denso, overige klokjes komen van VDO.Het Münch ‘schoepenwiel’ met een trommelrem. Daarbij Monroe achterschokbrekers. Van voren is het een machtige verschijning.Friedel Münch bouwde 478 motorfietsen. Rijk werd hij er niet van, integendeel zelfs…