Vergelijkingstest 450 cc off-roads
Middels innovatieve en spectaculaire techniek willen BMW en Husaberg de gevestigde off-road-orde op haar grondvesten laten trillen. Slaagt deze revolutie, of beschikt het conventionele concept van KTM nog altijd over de beste papieren? De geplooide gezichten verraden de opperste concentratie. De glimlach heeft tijdelijk plaatsgemaakt voor strakke smoelwerken. Niet dat de zandhazen chagrijnig zijn, integendeel. Maar ze weten alleen donders goed dat deze test allesbehalve ‘business as usual’ is. Dus niet het evalueren van in de basis gelijke concepten, maar een soort inlijving van nieuwe technieken.Bijvoorbeeld de BMW G450X, de eerste stappen in de geschiedenis van de Beierse firma in hardcore off-road-land. En dat meteen met een spectaculair nieuw concept. Hun idee was om de swingarm zo lang mogelijk te maken voor zoveel mogelijk tractie. En om dat te verwezenlijken koos BMW voor een bijzondere aanpak: de swingarm scharniert namelijk in de holle uitgaande versnellingsbakas. Naast een lange swingarm levert dat nog een ander voordeel op en wel het feit dat de spanning van de ketting bij in- en uitveren altijd gelijk blijft. En doordat er geen overmatige kettingspeling nodig is (zoals bij ‘normale’ terreinmachines met lange veerwegen), zit er in zijn geheel dus veel minder ‘rek’ in de aandrijflijn, met als gevolg dat de aandrijving directer is er ook minder klappen in de transmissie terecht komen. Door dat laatste blijkt in de praktijk dat met name ketting en tandwielen veel langer meegaan.Ook bijzonder is het feit dat de ver naar voren liggende krukas en de direct daarop gemonteerde koppeling achterover draaien, net als bij Rossi’s MotoGP-Yamaha dus. Het van injectie voorziene motorblok is daardoor ultracompact geworden. Het rijtje nieuwigheden wordt gecompleteerd door een RVS brugframe, waarbij de tank een plaatsje kreeg in het subframe, onder de buddyseat en het luchtfilter direct achter het balhoofd zit.Het licht van deze opvallende BMW-creatie werpt een kleine schaduw over de compleet nieuwe en eveneens heel bijzondere Husaberg FE450. Twintig jaar na de oprichting van de Zweedse firma en vijf jaar nadat de productie onder de Oostenrijkse vlag van KTM verder ging, slaat de geelblauwe brigade volledig nieuwe wegen in. Ook zij kozen voor een totaal nieuwe motor-layout, waarbij de liggende cilinder en de krukas boven de versnellingsbak liggen. Dat zorgt ervoor dat de draaiende en oscillerende massa duidelijk dichter bij het zwaartepunt komt te liggen. Een andere noviteit is het uit één kunststof deel vervaardigde achterframe, dat zo fungeert als benzinetank en tevens plaats biedt aan de accu en de elektronica van de benzine-injectie. De benzinetank loopt trouwens ver naar voren door, tussen de profielen van het eveneens nieuw ontworpen stalen brugframe. Op de plek waar normaal de tank zit, zit nu dus het zonder gereedschap bereikbare luchtfilter.In vergelijking met dit nogal illustere en futuristische duo, doet de KTM 450EXC verbluffend conventioneel aan. Wiegframe, ‘normaal’ ééncilinderblok met bovenliggende nokkenas en een carburateur met het luchtfilterhuis er achter. Het bekende verhaal zeg maar. Wel een succesverhaal overigens: KTM heeft een ongekend marktaandeel in de off-road-wereld. En ook ontelbare zeges in endurowedstrijden en een container vol wereldtitels. Kortom: de Oostenrijker is echt het ijkpunt van het off-road-metier. Voor deze vergelijkingstest verschenen alle drie de testfietsen trouwens in ‘wedstrijdornaat’ aan de start, dus ongeknepen, met het volle vermogen. De BMW had bovendien een Akrapovic-einddemper, die als officiële ‘wedstrijd-accessoire’ a € 695,- geleverd wordt; met alle drie de machines zou je dus zo in een officiële enduro-wedstrijd kunnen starten. Een druk op de knop is vandaag de dag voldoende om het trio éénpitters aan het werk te zetten, kickstarters daar doen we niet meer aan. Die is op de KTM ook alleen nog voor noodgevallen aanwezig. De test is door ons opgedeeld in drie gedeelten, waarbij het trio achtereenvolgens de volgende soorten ondergrond voor de kiezen krijgt: allereerst reden we in een verlaten steengroeve met gladde bochten, daarna volgt er een echt endurotraject op leemachtige ondergrond vol stenen en boomwortels en de test werd afgesloten op een zanderig motorcrosscircuit.Al direct bij de eerste bochten na het verlaten van de parkeerplaats valt op dat de G450X zich aan de voorkant echt in de bodem vastbijt. Ook bij het uitkomen van de bocht gaat de 450 er goed controleerbaar vandoor en geeft daarbij een opmerkelijk veel vertrouwen. Het voordeel dankt de Beier niet aan zijn schoeisel, want alle drie zijn ze uitgerust met dezelfde Metzeler 6Days Extreme wedstrijdbanden. Zou dit dan dus een eerste voorbode van de voordelen die het nieuwe concept zijn? Of is het gewoon een gevolg van de in vergelijking meer naar voren geplaatste zitpositie op de overigens keiharde buddyseat?Technisch nieuw, maar qua karakter nog altijd de oude, komt de Husaberg voor de dag. Niet in de laatste plaats dankzij het beter aansluiten van de knieën en de smallere achterkant begeeft de FE450 zich een stuk lichtvoetiger dan zijn voorganger over het terrein. Bochten neem je met de typische ‘rust’ en controleerbaarheid die een Husaberg altijd al zo eigen is en die deze nieuweling dus nòg meer heeft. Een verdienste natuurlijk van het gemoderniseerde rijwielgedeelte in het algemeen, en van de zijdezacht oppakkende en laag in toeren zo koppelrijke motor in het bijzonder. Een oncontroleerbaar uitbrekende achterkant is de Husaberg volledig vreemd, zelfs niet wanneer het motormanagement – dat middels een knop in drie verschillende settings gezet kan worden – in de meest agressieve stand staat. Zelfs in die stand is de Husaberg verre van gemeen, dus reden we deze test eigenlijk continu in die zogenaamde ‘Performance-modus’.Zijn er al rij-omstandigheden die de KTM parten spelen, dan is dat wel op dit gebied: in gladde bochten vindt de voorkant alleen met veel inzet van het lichaam grip, waarbij de levendige motor ook om een heel rustige, gedoseerde gashand vraagt. Ben je iets te kwistig met het gas, dan breekt de motor direct uit met het achterwiel.Op een dergelijke gladde ondergrond is evenwel weinig winst te behalen, ook met de andere twee fietsen blijft het immers opletten geblazen. In dat kader kun je op een snel rondje op de crossbaan of in een endurotest meer tijd winnen of verliezen. Zoals bijvoorbeeld op ons traject over smalle, slingerende bospaden met geniepige boomwortels en af en toe wat stenen. Andermaal blijkt dat niemand de Husaberg wat voordoet wanneer het op deze pure enduro-eigenschappen aankomt. Excellent controleerbaar slingert de bijzonder neutrale en uitgebalanceerde machine zich door de lastige passages. En hij behoedt zijn piloot dankzij de comfortabel afgestelde veerelementen ook voor iedere vorm van stress.Datzelfde geldt overigens ook voor de KTM, die daarvoor echter wel een actievere bestuurder vereist. Je moet gewoon harder werken in de KTM-buddy. Middels korte stoten van het gas laat de Oostenrijker zich makkelijk over de stenen en obstakels wippen, waarbij de ontlaste voorkant speels zijn weg door de grove ondergrond zoekt. Toch geldt ook hier weer: wees niet al te onstuimig met het gas. Ben je dat wel, dan glijdt de noppenband achter bij gebrek aan grip meteen weg. Verder komt nog een opvallend detail aan het licht: ofschoon de KTM zowel swingarm als schokbreker en voorvork (die veerelementen komen van WP Suspension) deelt met de Husaberg, is de afstemming van het totale rijwielgedeelte beduidend stugger. Wortels, richels en keien verwerkt de EXC dan ook een stuk minder soepel dan zijn FE-broertje.De afstelling van de BMW-vering is wat dat aangaat vergelijkbaar met die van de KTM. Zowel de Marzocchi-voorvork als de direct afgeveerde Öhlins achterschokbreker doen nogal stug aan en stuiteren graag over kort op elkaar volgende oneffenheden. De vering lijkt wel afgesteld voor profs en iets minder voor goedwillende amateurs. Gelukkig valt er wel het nodige aan bij te regelen en een serieuze rijder zal voor- en achtervering ook wel bij een specialist op zijn eigen gewicht laten afstemmen, maar een ‘softie’ is de BMW duidelijk niet.Het BMW-blok met een relatief korte slag weet behoorlijk van wanten en doet je met zijn harde dikke klappen uit de uitlaat zelfs eerder denken aan stoere éénpitters uit de open E3-klasse dan aan een 450. Deze G450X wil het liefst gewoon gáán! Dat karakter heeft ook zijn keerzijde: de handelbaarheid in krap terrein, zoals smalle slingerende spoortjes en kruip-door-sluip-door werk is niet zijn allersterkste kant. Dat komt ook weer doordat deze X heel erg hard afremt op het blok wanneer je het gas dichtdraait. Hij rolt dan niet soepeltjes verder, maar vertraagd direct, waardoor de voorkant merkbaar extra belast wordt. Dit gevoel versterkt de enigszins looiïge indruk van de BMW; de voorpartij heeft dan wel heel veel grip, maar in zijn totaliteit is de machine niet watervlug in de krappe passages. Sterker nog: onder die omstandigheden zou je denken dat hij duidelijk de zwaarste van het trio is, terwijl hij met een gemeten rijklaar gewicht (vol benzine) van 118 kilo precies net zoveel weegt als de Husaberg, terwijl de conventionele KTM met 116 kilo twee kilo lichter is dan de twee ‘modernisten’. Bovendien maken de relatief zware koppeling, de krappe stuuruitslag, de bijtende voorrem en de – ondanks het tamelijk hoge stationaire toerental – soms afslaande motor van de BMW, het leven van zijn bestuurder best lastig, zeker in moeilijk terrein waar je alle zeilen moet bijzetten.Het bladerdek van de bospaden maakt uiteindelijk plaats voor een heldere hemel, de smalle paden met stenen en boomwortels voor een brede glooiende zandbak. Dat blijkt het signaal voor de KTM om er vandoor te gaan. Die demonstreert hier eventjes hoe lichtvoetig en snel je je in het zand kunt voortbewegen. Zowel de enorm brede en bruikbare powerband als de magistraal goed te doseren remmen en de indrukwekkende veerreserves geven blijk van fijnslijperij tot in de details. Hier staat een ver doorontwikkelde machine met een uitstekend totaalpakket. De moderne mix van motorcross en enduro (ONK-enduro’s worden immers vrijwel altijd in de crossproeven beslist) is hem op het lijf geschreven. De Husaberg is daarentegen veel meer ontworpen voor het extreme en avontuurlijke off-road-gebruik en voor die keuze ga je op een crosscircuit de tol betalen. Worden de gaten dieper, dan knalt de FE door z’n veren, spartelt hij met het stuur en blijkt hij bij hoge toerentallen ook last te hebben van een relatief korte adem. Het is dus maar waar je voor kiest. Wij kunnen er wel mee leven, want in ruil daarvoor krijg je een koppeling met klaphevel (tegen het afbreken), een buddyseat en luchtfilter die zich zonder gereedschap laten verwijderen, een licht transparante tank waarin je van buitenaf de resterende hoeveelheid benzine kunt zien en een kunststof beschermplaat voor de onderste framebuizen onder het blok.De BMW G450X voelt zich overduidelijk een stuk beter thuis in het zware zand dan op de smalle spoortjes in het bos. Bliksemsnel laat hij zich de bocht in gooien en blijft daarbij loepzuiver zijn spoor volgen. Mits zijn berijder bij het ingaan van de bocht alles goed doet, tenminste. En dat betekent dus: zo laat mogelijk remmen en meteen weer fanatiek op het gas. De BMW is een motor voor vuurvreters die met opgestroopte mouwen en het mes tussen de tanden tekeer gaan. Wie twijfelt wordt op de G450X meteen afgestraft, onder meer met een nogal onrustige voorpartij. Je kunt dat ook zien als een aanmoediging tot meer daadkracht!Het blok is beresterk, met name in het middengebied. Het is zaak om tijdig op te schakelen met de vijfbak (de Husaberg en KTM hebben er zes tot hun beschikking) om de beschikbare power optimaal te benutten. Dan gaat de BMW ook als een raket, al moeten de kuilen ook weer niet al te diep zijn en springschansen niet al te hoog, want dan wil de vering – ondanks zijn stugge basis-setting – doorslaan.Op één ding is de BMW niet te kloppen en dat is de tractie. Die is werkelijk eersteklas: de noppen bijten zich continu vast in de bodem! BMW claimt zelf dat dit een voordeel is van de lange achtervork, maar het bizarre is dat die met zijn 59,5 centimeter exact zo lang is als de exemplaren van de KTM en de Husaberg! De BMW heeft daardoor wel een twee tot drie centimeter kortere wielbasis en die ‘winst’ lijkt dus vooral bij het achterwiel te zitten, dat in vergelijking met de andere twee terreinmachines dus verder naar voren staat. De surplus aan tractie komt dus eerder weg bij de sterke en soepel oppakkende moderne ééncilinder. Of wellicht uit de achterover draaiende krukas of het vernieuwende concept van het rijwielgedeelte. Maar hoe je het went of keert, wat telt is het uiteindelijke resultaat qua tractie en daarin blinkt de BMW dus echt uit.En over resultaat gesproken, ondanks het bewonderenswaardige pionierswerk van Husaberg en BMW, weet het bewezen en jarenlang doorontwikkelde concept van KTM in deze vergelijkingstest uiteindelijk de revolutie toch de kop te bieden. De 450EXC is het meest uitgebalanceerd en voldoet op alle punten bovenmodaal goed.De compleet nieuw ontwikkelde Husaberg verbaast vriend en vijand met zijn grandioze eerste optreden. Met name echte off-road-rijders, die het crossen op een zware crossbaan liever laten voor wat het is, biedt deze Oostenrijkse Zweed heel erg veel rijplezier.In deze vergelijkingstest is BMW’s eersteling in het hardcore off-road-segment de hekkensluiter. Een respectabele derde plaats overigens, want hij weet – net als de Husaberg – op verscheidene vlakken marktleider KTM het vuur erg na aan de schenen te leggen. En dat is in feite al een zeer groot compliment. Vooral op motorisch gebied is de G450X een topper, maar de afstemming van het rijwielgedeelte kan beter. Gevoelsmatig is dat ook net teveel gericht op echte toprijders als Joel Smets, David Knight, Simo Kirssi en Juha Salminen. Maar die mannen laten wel zien waartoe een optima-forma-G450X in staat is! MOTOPLUS CONCLUSIE1 KTM 450EXCDankzij conventionele aanpak is het moderne off-road-werk met een mix van cross en enduro de KTM op het lijf gesneden. Echt een wolf in schaapskleren.2 HUSABERG FE450De nieuwerwetse “KTM” voor meer extreme off-road-avonturen. Het basisconcept van de FE450 overtuigt volledig, net als zijn bijzondere techniek.3 BMW G450XDe moed om met iets totaal nieuws te komen, wordt nog niet helemaal beloond. Maar één ding is duidelijk: deze BMW bezit enorm veel potentieel!________________________________________[KASTEN][KASTEN DATEN UND MESSUNGEN][TABELLE ALS EXCELL DATEI VORHANDEN] VERMOGENSGRAFIEK¹Vermogen in kW/pkMotortoerental x 1000 tpmKoppel in NmBMW G450X38,6 kW (52 pk) bij 10.300 tpm46 Nm bij 6.600 tpmKTM 450EXC38,4 kW (52 pk) bij 9.100 tpm47 Nm bij 6.900 tpmHusaberg FE45037,1 kW(50 pk) bij 9.900 tpm46 Nm bij 6.700 tpmWaar de vermogenskrommes van het trio maar weinig voor elkaar onderdoen, geven de koppelkrommes een helderder beeld over de karakters van de verschillende motorconfiguraties. De ietwat tamme start van de BMW gaat redelijk snel over in een relatief vlak en bijzonder nuttig koppelplateau. De Husaberg schittert met een krachtig koppel onder de 5.000 toeren, die hij in de praktijk ook bijzonder efficiënt en beheersbaar in de strijd gooit. Niet te zien in de diagram, maar wel duidelijk merkbaar: het levendige en speelse karakter van de KTM.* MotoPlus metingen; ¹ Vermogen aan de krukas. Metingen op een Dynojet 150 vermogensmeetbank, gecorrigeerd naar ECE, maximale afwijking +/- 5%.________________________________________[KASTEN OFFROAD WERTUNG; AUCH ALS EXCEL DATEI VORHANDEN] ________________________________________[UNTERSCHRIFTE][MRD SEITE 54 HUSABERG]Husaberg FE450Een hardcore off-road tot op het bot. Door het ‘omgedraaide blok’ ligt de krukas dicht bij het totale zwaartepunt. Buddy en luchtfilter zijn zonder gereedschap te demonteren. Met een stelknop is de vermogensafgifte te regelen, maar zelfs in de ‘Performance-mode’ is de FE verre van giftig.[MRD SEITE 55 BMW]BMW G450XAlles nieuw en alles anders: sterke éénpitter met injectie, koppeling direct op de achterover draaiende krukas, voortandwiel op de swingarmas, RVS-frame met de tank onder het zadel en het luchtfilter achter het balhoofd. Welkom in de wondere wereld van BMW.[MRD SEITE 57 KTM]KTM 450EXCBewezen goed en zeer succesvol: een conventionele ééncilinder met elektrische en kickstarter, stalen wiegframe en excellente remmen. Helaas ook een kleine kabelspaghetti achter de koplamp. De vele gewonnen titels en dito verkochte motoren spreken voor zich.[[streamers]]DE KTM IS HET BEKENDE VERHAAL. WEL EEN SUCCESVERHAAL OVERIGENS EN HET IJKPUNT IN DE OFF-ROAD-WERELD.BOCHTEN NEEM JE MET EEN TYPISCHE RUST EN CONTROLEERBAARHEID DIE EEN HUSABERG ZO EIGEN IS. DE BMW IS EEN MOTOR VOOR VUURVRETERS DIE MET HET MES TUSSEN DE TANDEN TEKEER GAAN.
