Toeren Kroati
De Kroatische kust is bij Nederlandse vakantiegangers allang bekend. Vooral het noordelijke schiereiland Istrië trekt jaarlijks aanbidders van zon, zee en strand. Ook de rest van de kust, die zich over meer dan zeshonderd kilometer richting zuiden uitstrekt, is voor toeristen interessant. Voor de kust liggen beeldschone eilanden in de blauwe Adriatische Zee en het binnenland van Kroatië heeft bossen, watervallen en bergen te bieden. Kroatië valt bij iedereen in de smaak: wie er eenmaal is geweest wil ernaar terug. Zeker op de motor!Waar ben ik nou weer beland? Geen ontvangst voor de GSM, geen levende ziel te bekennen. En geen benzinepomp, wat zorgelijk is, want de Harley Davidson Street Glide hakkelt al veel te lang op reserve voort over de weg die maar slingert door het bos, de ene bocht na de andere. De bomen staan tot dicht aan de weg. Ik passeer zo nu en dan een bord met daarop het silhouet van een beer en een pijl in mijn rijrichting. De zon gaat straks onder en dan sta ik hier zonder benzine in het bos vol donkere bomen en wilde beren. Zo had ik me het begin van de reis niet voorgesteld. Nationaal Park Velebit ziet er op de kaart aanlokkelijk uit, in werkelijkheid voel ik me er helemaal niet pluis.Gisteravond reden Igor en ik bij schemering Kroatië binnen. De zon was al onder toen we langs havenstad Rijeka kwamen. De motoren schommelden in de harde windvlagen van de Bora, de wind die op land en op zee geducht is. Vanaf een hooggelegen snelwegviaduct lag de Kvarner Baai onder ons, talloze lichtjes die flikkerden tegen het dieppaarse water van de Adriatische Zee, met nog een vaagroze zweem eroverheen. In het pikkedonker bereikten we ons hotel op het eiland Krk. De volgende ochtend was de Bora over dit deel van de kust weggetrokken. In stralende zonneschijn gingen we rustig en ontspannen varen met een bootje vanuit de haven van Punat naar het eiland Kosljun, waar monniken in een klooster óók rustig en ontspannen hun levensdagen slijten. We slenterden wat door het geurende pijnbos, zagen de zon in de zee schitteren, zouden hier zomaar een dagje kunnen blijven. Maar dat kon natuurlijk niet met motoren die op ons stonden te wachten. Op de nerveuze Buell had Igor niet hetzelfde geduld voor fotopauzes als ik op de Harley. Hij reed dus vooruit, we zouden elkaar onderweg wel zien. Bij Senj versperde een slagboom me echter de kustweg. Vanwege de Bora, die gemeen vanuit de bergen over de weg in zee viel, was verder rijden voor motorfietsen en auto’s met caravans verboden. Ik vermoedde dat Igor de omleiding door het binnenland had genomen en meende daar in zijn bandenspoor te rijden. Pas een uur en vele kilometers later war er eindelijk telefonisch contact en bleek Igor gewoon langs de slagboom langs kust te zijn doorgereden. En zonder ongelukken op de plaats van bestemming te zijn aangekomen. Nu ik nog! Mijn landkaart liet als kortste verbinding tussen mijn hier en het daar van Igor een gele weg zien, dwars door het bos. En zo kwam ik dus helemaal per ongeluk in het midden van het Nationale Park Velebit terecht, tussen donkere bomen en wilde beren.Op deze tank ga ik de kust gegarandeerd niet halen. Ik heb mijn hoop gevestigd op een plaatsnaampje op de kaart. Maar Stari Vaca blijkt uit slechts drie houten hutten te bestaan. In een ervan hokken wat Kroatische natuurvrienden bijeen, een lieve mevrouw geeft mij na wat soebatten in een mengelmoesje van Russisch, Spaans en Frans wat liters benzine. Betalen mag ik niet want ‘we zijn er om elkaar te helpen in het bos’. Dan krijgt ze een stuk degelijk verpakte kaas, dat ik speciaal voor deze gelegenheid meenam uit Nederland. Een eveneens vriendelijke mannelijke hutbewoner vertelt me dat de gele streep op mijn kaart verderop in een modderpad verandert, dat alleen door ervaren 4×4-chauffeurs is te overwinnen. Als ze in colonne rijden. Maar hij legt een alternatieve route voor, een bospad dat nog op geen stafkaart is te vinden. Zo hobbel ik even later door het bos over een pad van aangestampte aarde en keien. Ik durf er een liter benzine om te verwedden dat de eekhoorns hier nog nooit een Street Glide voorbij zagen komen. Nu maar hopen dat de beren niet te nieuwgierig worden.Na een lange, langzame hobbelrit door het bos ploft de Harley over een pas en dan springen mij tranen van blijdschap in de ogen. Onder mij glinstert in het tegenlicht de Adriatische zee, met de eilanden Rab als zwarte walvissen daarin. En voor me ligt een maagdelijke asfaltweg, helemaal alleen voor mij hier neergelegd door de goede fee van het Velebitgebergte!Beneden op de kustweg klokt de Harley gulzig liters benzine naar binnen, die door een sympathiek stationnetje van Ina worden verkocht. I love Ina Benzina!Jadranska Magistrale – Magistrale Adria – heet de kustweg in het Kroatisch en als je hier rijdt weet je waarom. In de schemering wacht ik op de laatste veerboot naar het eiland Pag, waar Igor al uren op me wacht in zwembad, bar en restaurant. De Bora speelt met de zee, hier en daar is het oppervlak plat als een spiegel, daarnaast krullen witte schuimkopjes op de golven. In het donker kom ik eindelijk aan in het hotel, waar het keukenpersoneel lang na sluiting van het fornuis nog iets neerzet voor deze avonturier. Ik smul van kaas en wijn van het eiland en zo krijgt de eerste dag in Kroatië een waardig besluit. Het land is veel afwisselender dan ik dacht, en de bewoners vriendelijk, behulpzaam en gastvrij. Niet alleen volgens de folders, maar nu ook eens volgens mijzelf.De volgende ochtend rijden we langs eeuwenoude olijfbomen, die in het wild groeien, gewoon naast de weg. In Novalja bezoeken we het museum, waar in de kelder de waterleiding te zien is die de Romeinen in de heuvel groeven. Hedendaagse toeristen zijn zeker niet de eerste volkeren die door het mooie Kroatië worden aangetrokken. Langs de zoutpannen rijden we naar het zuiden, waar we het vasteland bij Zadar oprijden. Ook hier geen industrie, geen massaal toerisme. Veerboten leggen aan in de haven, en vertrekken weer. Reizigers komen en gaan. Ook wij blijven er veel te kort om meer dan een vluchtige glimp op te vangen van de voormalige Kroatische hoofdstad. Zuiver is de lucht, zuiver het zeewater. Puur zijn de producten die zee en land leveren: de vissen en verse groentes op de markt in het oude stadscentrum. Orson Wells vond de zonsondergangen in Zadar de mooiste ter wereld, dat moet wat zijn.Maar wij gaan niet wachten totdat de zon uit de hemel neerdaalt. We willen de tijd die ons in Kroatië ter beschikking staat optimaal gebruiken. Het land is anderhalf keer zo groot als Nederland, en telt slechts ongeveer 4,5 miljoen inwoners. En daardoor komt de natuur prominent in beeld op onze magistrale motorreis. De rit het binnenland in is weer afwisselend en fraai. We zoeven een stuk over de nieuwe snelweg, deel van het netwerk van recent aangelegde wegen waarmee Kroatië vooruitloopt op toetreding tot de EU in 2010. Bij de brug over de Krka kloof is een modern bezoekersinformatiecentrum aangelegd, met fraaie muren langs de parking. De bouwwerken zien eruit alsof ze door de Romeinen zijn neergezet, als bouwmateriaal dienen dezelfde recht gekapte stenen als tweeduizend jaar geleden. Hun rechte lijnen contrasteren met de grillige vormen van de natuur in de kloof, waar de rivier Krka zich op spectaculaire wijze met meerdere watervallen een weg baant richting magistrale Adria.Wel echt uit de Romeinse tijd is het paleis direct aan de haven van Split. Keizer Diocletianus werd aan deze kust geboren, liet er in 305 na Christus zijn residentie bouwen en regeerde vanuit hier over het Romeinse Rijk dat zich rond te hele Middellandse Zee uitstrekte. Nu is zijn paleis ingeklemd door later ontstane bouwwerken, waarmee het echter een harmonieus geheel vormt. De binnenstad van Split is dan ook een van de plaatsen in Kroatië die door de Unesco op de lijst van Werelderfgoed zijn geplaatst. Wat een land.Veerboten van Jadrolinija onderhouden het contact tussen Kroatische eilanden en het vasteland. Vanuit Split stomen wij op naar het eiland Hvar, waar we in Stari Grad ontschepen. Alweer een plaats vol oeroude stenen waarin geschiedenis en gebruiken zijn blijven hangen. We nemen de oude weg door de heuvels naar de plaats Hvar. Het uitzicht is fenomenaal, over de Adriatische Zee en de grijswitte rotsen van de bergen op het vasteland. De akkers van Hvar zijn in geometrische patronen verdeeld door stenen muren, die gewassen al eeuwenlang tegen de wind beschermen. De boeren raapten in niet aflatende arbeid de stenen uit hun grond, en stapelden daarvan de muren. Dat patroon staat symbool voor het menselijk doorzettingsvermogen en is daarom een van de motieven die het gebouw van de Verenigde Naties in New York sieren. Recente bosbranden hebben de aarde tussen de muren zwart geblakerd, maar het jonge frisse groen piept er alweer tussendoor.Het tijdschrift Traveller bestempelde Hvar als een van de mooiste eilanden ter wereld. We hebben ze niet allemaal gezien, maar we geloven dit graag. Stad Hvar, direct aan de zee, is zeker een van de mooiste plaatsen waar wij ooit onze ogen op lieten rusten en onze voetstappen achterlieten. In de haven klepperen de touwen tegen masten van de boten. Langs de promenade wiegen verder palmen, cactussen, bomen vol olijven en citrusvruchten in de zeebries.Iedereen die Kroatië bezoekt, laat er een deel van zichzelf achter, zo beweren Kroaten graag. Maar het is ook waar dat je er een deel van jezelf hervindt, een heel menselijk deel dat verbonden is met zon, wind, zee, bergen en bossen. Het doet werkelijk zeer om deze prachtplek te verlaten, maar de motoren verzachten de pijn een beetje.Terug in Stari Grad zijn we net op tijd om ze het ruim van de Marco Polo in te rijden. De boottocht vanaf Hvar naar Korcula hadden we niet graag willen missen. Aan dek waait een frisse bries, onder gestaag stampen glijden land, water en hemel voorbij. De kust en eilanden lijken onbewoond, slechts hier en daar duidt een steiger op menselijke beschaving. Of er dobbert een vuurtoren voorbij, op een piepklein eiland. De tijdsloze wereld waar we doorheen varen is van Homerische proporties. Alleen doen wij er minder lang over dan Odysseus om in de gewenste haven binnen te lopen. Na een paar uur draait de Marco Polo voorbij de oude binnenstad van Korcula, die op een schiereiland is gebouwd. Het schip is genoemd naar de beroemde ontdekkingsreiziger, die tussen deze muren opgroeide. Odysseus en Marco Polo: daar steken wij maar bleekjes bij af. Hoog tijd dus om zelf weer aan het stuur te zitten om de wereld te verkennen. Het eiland Korcula is vanouds leverancier van hout voor scheepsbouw, olijven, wijn en wat er verder bij een aangenaam leven aan de Middellandse Zee komt kijken. We zouden ook hier maar wat graag wat rondlummelen maar dat gaat natuurlijk niet als we ons aan de geschriften van Homerus en Polo willen meten. Denken we onderhand te weten hoe mooi en afwisselend Kroatië is? Het schiereiland Peljesac overtreft onze verwachtingen weer. Deze zoveelste parel in de Adriatische Zee mag zich in onze speciale belangstelling verheugen vanwege de excellente wijnen die er gemaakt worden. In alle dorpen kunnen we wijn proeven en kopen, we belanden in Potomje bij de motorrijder Mato Violid-Matusko. Voor een paar flessen is altijd wel een plekje te vinden op de motoren. Via een spectaculaire kustweg komen aan bij Ston. In de heuvels zien we restanten van de 5,5 kilometer lange muur die de republiek Dubrovnik in bouwde, om de zoutpannen tegen rovers van buitenaf te beschermen. De eigenaar van de oudste zoutpannen in Europa die nog in bedrijf zijn heet Sveto Pejic. Hij heeft in het plaatsje Mali Ston een herberg met uitstekend visrestaurant. Tussen de aquaria van zijn Vila Koruna genieten we van de lekkernijen uit de plaatselijke wateren. Oesterteelt is op Peljesac al even oud als zoutwinning, meneer Pejic vertelt over archeologisch materiaal dat zo’n vierduizend jaar terug gaat.Ondanks de verlokkingen van de Jadranska Magistrale blijven we toch een dag langer in herberg Koruna. En dat is nog te kort om de bezienswaardigheden in de buurt recht te doen. Zoals de stad Dubrovnik, ook weer gebouwd op een schiereiland in zee. Republiek Dubrovnik was een rijke handelsstad, dankzij zout en zilver, en een belangrijke maritieme handelaar. In de veertiende en vijftiende eeuw ontstond de stad binnen de nog altijd intacte stadsmuur, die twee kilometer omtrek heeft. Schepen van Dubrovnik, vanaf 1358 tot 1808 een zelfstandige republiek, voeren over alle wereldzeeën. Uiteraard prijkt deze kroon op de Kroatische kust prominent op de lijst Werelderfgoed van Unesco. Ook deze stad is zo’n plek die we onbewust altijd al in ons droegen, het is dan ook een feest van herkenning als we door de oude binnenstad slenteren, waar paleizen en fonteinen getuigen van de rijkdom die Dubrovnik in het verleden vergaarde.Vanaf Dubrovnik slingert als een springtouw de weg langs de Adriatische Zee naar het noorden. Met wat zijsprongen naar eilanden en het binnenland een waarlijk magistrale weg door Kroatië. Wat een land. Wat een reis…[[kasten 1]]KROATIË: TOEN EN NUIn de eeuwen voor Christus stichtten eerst de Grieken en daarna de Romeinen koloniën op de eilanden en aan de kust van het huidige Kroatië. Rond 600 na Christus trokken de voorvaderen van de hedendaagse Kroaten het land binnen, een Slavisch volk uit wat nu het grensgebied tussen Oekraïne en Polen is. In 852 bracht hun hertog Trpimir een handvest uit waarin Kroatië voor het eerst wordt genoemd. De eerste Kroatische koning, Tomislav, werd in 925 n.Chr. gekroond. De onafhankelijkheid van Kroatië bleef een hachelijke zaak. In 1102 sloot het land een verbond met Hongarije, na 1433 bezetten de Turken grote delen van het land. Hun bezetting duurde tot het eind van de 17de eeuw, het binnenland kwam daarna onder de Habsburgse dubbelmonarchie, kust en eilanden vielen onder het gezag van Venetië. Na de Eerste Wereldoorlog wordt Kroatië deel van het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen, dat na de Tweede Wereldoorlog door de communist Tito Brod wordt gesmeed tot de Volksrepubliek Joegoslavië. Zijn streven om de verschillende Balkangebieden onder centraal gezag te stellen zijn echter gedoemd te mislukken en begin jaren 90 valt de Socialistische Federatieve Republiek Joegoslavië uiteen in verschillende onafhankelijke staten, waaronder de democratische Republika Hrvatska, Kroatië dus. De verschrikkingen die de daarmee gepaard gaande oorlogen op krantenpagina’s en televisieschermen brachten, worden nu gelukkig vervangen door beelden van prachtige landschappen vol cultuur en natuur, die in Europa hun gelijke niet kennen. In Kroatië staan zes plaatsen op de Unescolijst van Werelderfgoed, en hebben acht stukken natuur het predicaat Nationaal Park gekregen.In 1992 werd de onafhankelijke republiek Kroatië als eerste door Duitsland erkend. Kroatië zal naar verwachting in 2010 lid worden van de Europese Unie. Het zal nog wel wat langer duren voordat de in 1992 ingevoerde nationale munt, de kuna, door de Euro wordt vervangen (6 kuna is ongeveer 1 euro). Het prijspeil in Kroatië fluctueert naar gelang de bestemming. Een kopje koffie op een plein in het toeristische Dubrovnik kost natuurlijk meer dan ergens in een plattelandskroeg in de bergen, maar over het algemeen liggen de prijzen onder het Nederlandse niveau, terwijl de kwaliteit van eten en drinken alsmede de service hoger liggen. Een liter benzine kost bij de pomp van het nationale merk INA bijvoorbeeld omgerekend zo’n € 1,20. [[Kasten]]HEEN- EN TERUGREISKroatië ligt op een kleine twee dagen rijden van ons land. De afstand utrecht – Zagreb is 1.300 km. Wie de lange reis naar deze droombestemming niet zelf rijdend wil afleggen heeft een aantal alternatieven, zoals ter plekke huren of de reis per autotrein afleggen.Een motor huren in Kroatië kan onder meer bij:Harley Davidson Klagenfurt (Zuid-Oostenrijk), Lastenstrasse 58, 9020 KlagenfurtOostenrijk, tel + 43 463 33115 of www.motodrom.at.Adriatic Mototours, Ovcakova 12, 1211 Ljubljana-Smartno Slovenië, tel +386 4133 2418 of www.adriaticmototours.comOok het Duitse tijdschrift Reise Motorrad verhuurt BMW’s F650 en Yamaha’s XT660X in Kroatië. Deze kunnen in München of in Kroatië zelf worden opgehaald. Info: Reise Motorrad, Mondstrasse 10, 81543 München Duitsland, tel +49 89 621799 of www.motorradvermietung-kroatien.deEen snel en comfortabel alternatief voor de lange reis door Duitsland, Oostenrijk en Slovenië biedt de Duitse autoslaaptrein. Vanuit onder andere Düsseldorf vervoert de Duitse Autozug motorfiets, berijder en eventuele passagier ’s nachts naar Villach in Oostenrijk. Vandaaruit sta je met een paar honderd kilometer in Rijeka aan de Kroatische kust. Kiujk voor meer info op www.dbautozug.de (ook in het Nederlands).Voor brochures en toeristische informatie kun je terecht bij het Kroatisch Nationaal Bureau voor Toerisme, Nijenburg 2F, 1081 GG Amsterdam, tel 020-661 64 22 (€ 0,10 p/m, op werkdagen tussen 11-15 uur), www.kroatischverkeersbureau.nlof kroatie-info@planet.nl.
