Reportage Shoei Personal Fitting System
Personalisering, het is een groot goed in motorland. Wat betreft kleding bleef het vooralsnog vooral bij korte- en lengtematen, maar ook hier zie je de trend tot maatwerk op diverse gebieden groeien. In de serie ‘motorkleding maatwerk’ kijken we wat er tegenwoordig allemaal mogelijk is. In deel 1: het Shoei Personal Fitting System.
De pasvorm van een helm, het is al net zo’n dankbaar voer voor discussie als banden. De helm die bij de één zit als gegoten, knelt als de ziekte bij de ander en gedraagt zich bij weer een ander als zo’n nerveus knikkend hoedenplank-hondje. Terwijl de juiste pasvorm zó belangrijk, niet alleen voor de actieve, maar zeker ook de passieve veiligheid. Een goed zittende helm zorgt er immers voor dat je je volle concentratie op de weg en het overige verkeer kunt richten, en niet wordt afgeleid door een continu verschuivende helm of pijnlijke drukpunten. Dat de pasvorm van één en dezelfde helm verschilt per persoon, is natuurlijk niet zo vreemd, geen mens is het zelfde immers, geen hoofd/schedel dus ook. Gelukkig is er wel een solide basis waarop helmfabrikanten hun basisontwerp baseren, die zowel geografisch als ook raciaal bepaald is. Zo verschilt het gemiddelde Aziatische hoofd behoorlijk van het Noord-Europese, dat op zijn beurt weer anders is dan bijvoorbeeld het Noord-Amerikaanse hoofd. De basisvorm van een helm voor de Aziatische markt verschilt dus qua pasvorm van de Europese versie. Nu het probleem, de grenzen tussen de verschillende schedelvormen vervagen langzamerhand als gevolg van allerlei demografische veranderingen. Heel kort door de bocht komen wordt de diversiteit in hoofdvormen steeds groter, waardoor het steeds moeilijker wordt om tot een algemene standaard fitting te komen, die voor het gros van de mensen geschikt is.
Kortom, de noodzaak tot een meer individuele pasvorm wordt daarmee groter. Wat gechargeerd gesteld natuurlijk, wie een beetje verschillende helmen probeert, vindt er altijd wel eentje die lekker zit. Tussen lekker zitten en een perfecte pasvorm zit echter een wereld van verschil. “Naar schatting rond de 85% van de motorrijders rijdt met een helm die niet goed aansluit. Dat betekent niet dat een helm niet fijn zit, maar wel dat het beter kan!”, aldus Paul Welp van Shoei.
Ergens rond de millenniumwisseling is de Japanner Takashi Ebisawa daarom begonnen met de ontwikkeling van het Shoei Personal Fitting System (SPFS), vrij vertaalt ‘persoonlijk pasvorm systeem’. De eerste jaren bestond dat voornamelijk uit het vergaren van een enorme hoeveelheid data, het finetunen van de bestaande fitting/pasvorm van de bestaande helmen en natuurlijk het bedenken van praktische, werkbare methodiek. De pasvorm van de helm moet immers in de winkel zelf worden geoptimaliseerd, je kunt niet af fabriek een individueel op maat gemaakte helm bestellen.
De basis van die methodiek is gebaseerd op een makkelijk uitneembare ‘centerpad’ (binnenvoering). De eerste helm die daarmee werd uitgerust is de in 2009 geïntroduceerde XR1100, die daarmee de weg plaveide voor het SPFS. Niet alleen nieuwe helmen kunnen dus op maat worden gemaakt, ook wat oudere exemplaren. Zolang ze maar met zo’n uitneembare centerpad zijn uitgerust. Tweede belangrijke onderdeel van het systeem betreft een speciaal ontwikkelde meetinstrument, waarmee de hoofdmaten ‘vierdimensionaal’ in kaart worden gebracht. Aan enkel alleen de hoofdomtrek bijvoorbeeld heb je niets. Een ovaal hoofd heeft immers een heel andere pasvorm dan een rond hoofd, beide kunnen echter dezelfde omtrek hebben. De gegevens worden in een speciaal programma ingevoerd, samen met onder meer het type helm, waarna er een voorstel over de te maken aanpassingen door het systeem wordt gedaan. Die aanpassingen hebben niet alleen als hoofddoel (excuses voor deze woordspeling…) dat dat de helm op alle vlakken goed aansluit, maar ook een optimale positionering op het hoofd. Oftewel dat deze niet teveel voor- of achterover zit.
Hoe wordt dan vervolgens die persoonlijke pasvorm gerealiseerd? Simpel, de centerpad is verdeel in vijf zones: voor, achter, zijkant hoog, zijkant laag en kruin. Middels opvulstukken, uiteraard speciaal ontworpen op de centerpads van de verschillende helmen, wordt de pasvorm geoptimaliseerd. Daarbij is er een onderscheid tussen harde en zachte stukken; de harde zorgen voor een directer gevoel en bovendien kunnen er grotere correcties mee worden gedaan, de zachte zijn juist comfort verhogend en geschikt voor lichtere correcties. De opvulstukken worden aan de binnenkant van de centerpad geplakt en zitten zo vast, dat je deze gewoon kunt blijven wassen zoals je daarvoor deed.
Meer opvulstukken, en dus een grotere correctie, betekent volgens Paul Welp overigens niet per definitie een groter resultaat. “Relatief kleine correcties kunnen soms een groter effect sorteren dan grote, het licht puur aan het individu. Daar is het hele systeem natuurlijk ook op geënt.”
Naast de individuele pasvorm biedt het personal fitting system, dat vanaf komend jaar bij zo’n veertig dealers in Nederland wordt aangeboden, op den duur ook voordelen voor de massa. Wereldwijd wordt de data van alle aanpassingen namelijk verzameld en geanalyseerd. Wanneer bijvoorbeeld blijkt dat er op de kruin heel veel correcties worden gedaan, wordt daarop geanticipeerd door de basis pasvorm aan te passen. Gaandeweg de tijd zal de standaardfitting dus ook steeds dichter richting de gemiddelde pasvorm van het grote publiek evolueren.
Uiteraard hebben we zelf ook de proef op de som genomen. De basishelm betreft een NXR Flagger TC-6 van net geen jaar oud. En eerlijk gezegd zijn de verwachtingen vooraf een beetje sceptisch, de helm sluit namelijk al mooi aan waardoor er gevoelsmatig niet zo heel veel eer te behalen is. Na het opmeten wordt de centerpad daar waar nodig voorzien van een aantal dummy inzetstukken. Via vragen, voelen en kijken wordt de pasvorm steeds verder gefinetuned tot het resultaat optimaal is. Voor de aanpassingen echter definitief worden doorgevoerd krijg je eerst nog de mogelijkheid om de helm nog een keer met de standaardfitting te proberen, wat toch voor een redelijk groot ‘Ahaaa-momentje’ zorgt. Het verschil is tegen de verwachting in namelijk aanzienlijk; de helm sluit veel beter aan, zit ook beduidend vaster, en dat zonder ergens te drukken of knellen.
Een flinke verbetering, waarbij de vraag zich opdringt: is ’t de investering waard? Voor de zes tientjes die het SPFS kost, ben je al snel geneigd met ‘ja’ te antwoorden. Maatwerk voor een dergelijke prijs vind je immers niet snel. Dat zou alleen wel wat kort door de bocht zijn, het effect verschilt immers sterk per persoon. Een standaardhelm past de één nu eenmaal beter dan de ander. En of het voor jou persoonlijk zin heeft, laat zich eigenlijk enkel proefondervindelijk vaststellen. Feit is wel dat een kleine aanpassing een héél groot verschil kan maken. En is dat niet precies het de kracht van maatwerk?
