Reizen Moravi

In augustus strijken raceliefhebbers vanuit alle winstreken weer neer in het Tsjechische Brno om daar de verrichtingen van de Grand Prix coureurs te bewonderen. Meestal razen ze daarna weer over de snelwegen huiswaarts en dat is jammer. De streek rondom Brno, Moravië genaamd, biedt motorrijders die niet vies zijn van een mooi potje sturen namelijk een heleboel memorabele momenten tijdens een meerdaagse tocht.We komen maar moeilijk weg uit Praag, zo mooi is de stad. Ons bezoek aan het Technisch Museum is daarbij zonder twijfel een van de hoogtepunten, maar we willen verder, toeren door Moravië.De snelweg D1 brengt ons vanaf Praag snel naar het oosten, waar heuvels, bergen en wouden ons lokken. Bij Jihlava wisselen we naar de rustige binnenwegen, die ons naar het dorp Lesna brengen. Daar vinden we onderdak in één van de appartementen die bij het plaatselijke motormuseum hoort. Ingenieur Pavel Harcmann verzamelt al 35 jaar lang auto’s en motoren en veertien jaar gelden stelde hij zijn collectie open voor het publiek in zijn privé-museum, dat het middelpunt vormt van zijn activiteiten als handelaar, restaurateur en campingbaas. “Omdat Tsjechen zo trots zijn op hun industrieel erfgoed zijn auto’s en motoren van eigen bodem veel gevraagd en daardoor duurder dan in Oostenrijk, Duitsland of Nederland”, lacht Pavel van achter zijn trotse snor. We zitten met de kaart op tafel. Pavel wijst de mooiste routes aan, zucht als hij met de vinger langs een kronkelweggetje met een groen lijntje erlangs gaat en veert dan zo plots op dat de punten van zijn snor ervan trillen. "Weet je wat, ik rij gewoon een stuk mee om jullie op dat kleine weggetje langs het stuwmeer te wijzen. Dat is anders namelijk nogal moeilijk te vinden."Nou, dat vinden wij natuurlijk prima. Als we de spullen op onze Honda’s hebben geladen staat Pavel al te wachten. Uit het museum heeft hij een motor naar buiten gerold. Niet een of ander tweetaktje uit de jaren zestig, maar een loeizware Honda GoldWing, waarnaast onze Transalp en Deauville nogal magertjes afsteken. Maar het blijkt echter voor een man als Pavel nog niet voldoende: achter de GoldWing ontwaren we ook nog een bakbeest van een aanhanger… We gaan rijden en tot onze verbazing moeten we daarbij nog aardig de sokken erin zetten om onze gids niet na iedere bocht uit het oog te verliezen. Dat zou ook jammer zijn, want Pavel leidt ons over allerlei piekfijne stuurwegen, die we zonder zijn bezielende leiding nooit of te nimmer zouden hebben gevonden. Buiten museumdirecteur, campingbaas, restaurateur en handelaar blijkt Pavel Harcman ook gewoon een enthousiast motorrijder die de wegen rond zijn geboorteplaats Znojmo kent als zijn broekzak.Het ene moment liggen we schuin in de bocht, het volgende staan we langs de kant van de weg te kijken naar lokale bezienswaardigheden. Zoals het kasteel in het plaatsje Vranov nad Dyji dat op een hoge rots boven de huizen en de rivier Dyje uitsteekt. De Dyje vormt een stukje verder de natuurlijke grens met Oostenrijk, waar het water Thaya wordt genoemd. Als deel van een beschermd Nationaal Park meandert het water door het diep uitgesleten landschap tussen de bossen en bergwanden door, waar wij op onze beurt met de karavaan Honda’s doorheen rijden.We volgens losjes de loop van het water, dat een eind verder door een kloeke dam in een stuwmeer overgaat. De weg loopt over de dam heen, die zo groot is dat zelfs de GoldWing erbij in het niets valt. Het beloofde weggetje langs het meer is snel gevonden, toch neemt onze Tsjechische vriend nog geen afscheid. Geef de man eens ongelijk, als er zo’n mooi stuk sturen voor je ligt, kunnen de zaken thuis best even wachten. We rijden door schilderachtige plaatsjes, waar de mooiste huizen rond het centrale plein zijn gegroepeerd, dat met kinderkopjes is geplaveid. Daarbij steken de kleurige gevels fraai af, daarnaast ronden fonteinen, kerktorens en standbeelden het typisch Midden-Europese plaatje in elke plaats weer op een andere manier af. Zo afwisselend dat zelfs het rijden binnen de bebouwde kommen niet verveelt. De rondjes worden alsmaar groter, want Pavel bedenkt onderweg steeds weer een ander bochtenrijke route of interessante bezienswaardigheid. Daarbij doen we ook nog een stukje Oostenrijk aan, ook hier groene heuvels en strak asfalt, met hier en daar een burcht of klooster om de rit afwisselend te houden. Vroeger was de grens tussen Tsjechoslowakije en Oostenrijk deel van het IJzeren Gordijn, maar doordat deze twintig jaar geleden verdween ontsnapten uithoeken als deze aan hun isolement en kunnen motorrijders er nu naar hartelust over de grens piepen wanneer de mooiste toerwegen daar toevallig overheen leiden. De colonne Honda’s trekt aardig wat bekijks als we door de middeleeuwse binnenstad van Znojmo denderen, één van de oudste steden in Tsjechië en mooiste van Moravië. We zijn hier niet de enige vreemdelingen, zo constateren we op de doorgaande weg vol vrachtwagens met buitenlandse nummerplaten. Onze gids loodst ons er behendig doorheen en toont ons de bezienswaardigheden van de stad. De Russische soldaat op zijn sokkel op een verkeersplein hadden we al gespot, dat soort rotondekunst hebben we thuis zelfs in het orthodox stalinistische Groningen niet. Nadat de Honda’s in de stad omhoog zijn geklauterd genieten we met Harcmann van het uitzicht. Onder in het dal stroomt de rivier onverdroten voort tussen de groene hellingen, terwijl naast ons het wasgoed in de moestuinen van een oude stadswijk wappert. Daarachter steken de gebouwen van de plaatselijke burcht omhoog, waaronder we de ronde vorm van de Sint Katharinakapel ontwaren. Die moet ook van binnen heel mooi zijn, als we Harcmann mogen geloven, maar hij heeft nu echt geen tijd meer om ons daar nog heen te brengen. Zelf vinden we het zo ook wel prima en navigeren dankbaar in het kielzog van de GoldWing tot we weer op de buitenweg zijn. We wuiven onze gastheer vaarwel en zijn weer op onszelf aangewezen. Richting oosten rijden we eerst een tijdje over een agrarische vlakte en door wat dorpjes waar de tijd stil lijkt te staan. Jaroslavice is zo’n dorpje en er hangt een penetrante geur van bruinkool. Verf bladdert van gevels af, uit een drinkhal klinkt geloei en op de kinderkopjes staan voornamelijk oude tweetakt motorfietsen, Skoda’s en Tatra trucks. Het is alsof de Fluwelen Revolutie van 1989 aan deze plaats is voorbijgegaan. Ook het grote gebouw bovenop de heuvel kende betere tijden voor het door de Tsjechische Volksarmee werd uitgewoond. Nu ontbreekt het geld voor renovatie en mag je het gebouw niet in. Zonder bezienswaardigheden geen toeristen en zonder toeristen geen geld voor renovatie, zo blijft de vicieuze cirkel gesloten. We zijn hier slechts kort en dan heeft een oord als Jaroslavice toch wel behoorlijk wat charme. Iets dat geen enkele toeristische glansbrochure goed zal kunnen verwoorden, maar het sfeertje hier is zoals het hoort te zijn.Verderop bij Mikulov stuiten we op wijngaarden die de bergflanken sieren. We zoeken naar de plaatsjes Dolni Vestonice en Pavlov, want we hebben gelezen dat er interessante zaken te zien zijn. Onder andere de Venus van Willendorf en een rijtje wijnkelders zo vermeldt onze door het Tsjechische Toeristenbureau in Nederland verstrekte brochure.Vrouwen en kinderen eerst: op naar Venus dus. Het in 1925 gevonden vrouwfiguurtje van 11,5 centimeter hoog is naar verluid het oudste keramische beeldje ter wereld. In de Palaeolitische Tijd (29 tot 25 duizend voor Christus) zag men de Rubensvrouw nog als schoonheidsideaal. In die tijd moesten mensen op eigen vetreserves leunen, in plaats van op McDrive en benzinestations te vertrouwen. Een kopie van het beeldje schijnt in het plaatselijke museum te bewonderen, maar in Dolni is de Venus gevlogen en heeft niemand van de bijzondere kunstschat of het museum gehoord. Op naar de wijnboeren van Pavlov dan maar, hun keldertjes barsten vast en zeker uit hun voegen van de gezelligheid. Maar ook daar komen we van een koude kermis thuis. Als we eindelijk de Ceska straat hebben gevonden is het asfalt verdwenen en verkeren de huizen ernaast in een modderige, vervallen staat. Ook wijnhuis U Venuse, waar we twee vliegen in één klap dachten te slaan, is gesloten. Het pand kan buiten nieuwe uithangborden ook wel een verse verflaag gebruiken, maar dat even terzijde. Dan rijden we maar door, is ook niet erg. Moravië biedt voldoende mooie momenten om onze reis hier te rechtvaardigen. In Cejc bijvoorbeeld vinden we de beloofde wijnkelders gelukkig wel. Waar Venus verstek liet gaan, tovert Vrouwe Fortuna Bobi op onze weg. Ze biedt ons spontaan een druiventros uit de wijngaard aan, maar waar laten we dat spul op de motor? Dan moeten we maar een glaasje zelfgemaakte wijn proeven in het keldertje verderop. Of we zo vriendelijk willen zijn? Dat willen we, tenslotte zijn motorrijders bij uitstek de ambassadeurs van vrede voor allen op aarde. Ook, of misschien wel júist in die gebieden waar buiten motorrijders weinig vreemdelingen komen. Daarom maken we graag een moment tijd voor Bobi, om de door haar vader en broer gemaakte wijn en de door haar moeder gebakken taart te proeven. Iemand moet zich tenslotte over deze nobele taak ontfermen.De Tsjechische Republiek is aan de randen bijna geheel door bergen omgeven en het grensgebied met Slowakije is daarop geen uitzondering. We laten het klimmen weer aan de Honda’s over om op de berg Radegast te komen. De Radegast is met 1.129 meter de hoogste top van de Beskiden, genoemd naar de oude Slavische god van de zon, oogst en gastvrijheid. Machtige drie-in-één combinatie! Waar het asfalt eindigt staan schilderachtige houten huizen bij de stoeltjeslift in het bergdorpje Pustevny. Op al die franje en tierelantijntjes zou zelfs Anton Pieck zijn potloden nog gebroken hebben. Beneden in het dal stuiten we op nog meer architectonische bijzonderheden in het openluchtmuseum van Roznov pod Radhostem. De houten gebouwen tonen ons het wel en wee van de bewoners uit vroegere tijden en de herberg is ook daadwerkelijk in bedrijf. We drinken er koffie met lokale koeken en slaan beleefd de glaasjes jenever af die de uitbater ons aanbiedt. "We kunnen niet drinken meneer, we krijgen juist muziekles!" Een oudere heer is namelijk zojuist een antiek ogend en klinkend instrument aan het stemmen, dat we daarna op zijn uitnodiging mogen bespelen. Zo komt die triangelles op de lagere school zo’ veertig jaar geleden ineens toch van pas in het verre Moravië! Onze volgende halteplaats is Koprivnice, een typische ‘socialistische’ industriestad met woonblokken, schoorstenen en pijpleidingen, maar niet vervallen. Haar welvaart dankt de stad aan de Tatra-fabriek, waar onder meer vrachtauto’s en locomotieven werden geproduceerd. Ons doel is hier het Tatramuseum, waar we op 2.000 kwadraatmeter over meerdere etages het ene wonder van technisch vernuft na het andere bekijken. De luxewagens maken hebzucht in ons wakker en we staan helemaal te kwijlen bij de prachtige terreinwagens op basis van Tatra trucks die deelnamen aan rally’s als Paris-Peking en Le Dakar. Zo vervolgen wij in opperbeste stemming onze eigen rally door Moravië naar de volgende pit-stop. De stad Olomouc is na Praag het meest gezegend met monumentale bezienswaardigheden. Voor een potje cultuurhistorie, zetten we de Honda’s graag even stil. Het historische plein heet hier Horní Namesti en daar stoten we eerst op een uurwerk dat ons sterk aan het Orloj in Praag herinnert. De originele klok uit de vijftiende eeuw in Olomouc ging in 1945 verloren, daarna schilderde de plaatselijke artiest Svolinskyza een kopie in een nis van het middeleeuwse raadhuis.Ons stoort het niet en het valt trouwens helemaal niet op tussen de andere bezienswaardigheden waarmee het centrale plein ons bekogelt, zoals de Ceasarfontein en de façades van de patriciërhuizen. En dan is er nog de barokke Zuil van de Heilige Drieëenheid, 35 meter hoog en ziet er in de ondergaande zon uit als een driedimensionale kalenderfoto. Uiteraard valt er rond zo’n mooi gerestaureerd plein ook een uitstekende maaltijd te verschalken, hetgeen we dan ook niet nalaten. Met een glaasje uitstekende Moravische wijn proosten we op Jawa, Thaya, Skoda, Venus, Bobi, Tatra en vooruit – we zijn tenslotte de beroerdste niet – ook op Pavel Harcmann en berggod Radegast. Dat vinden onze vrouwen thuis vast niet erg.We rijden terug naar Praag over prachtwegen, door heuvels en bossen, zoals ooit heel Europa eruit zag voordat de mens het karakter ervan drastisch veranderde. Iets dat zich op deze etappe gelukkig lijkt te beperken tot enkel het aanleggen van asfaltwegen. Niet alleen voor liefhebbers van motorsport, ook voor toerrijders is Brno zeker de moeite waard. Rond de circuitstad liggen bergen, heuvels, bossen en schilderachtige plaatsen waar we ons onderweg naar hartelust hebben uitgeleefd. Als dit een echte race of motorrally was geweest, hadden we zeker niet tot de winnaars behoord. Daarvoor hebben we onderweg in de ongerepte binnenlanden het tempo teveel laten zakken om van memorabele momenten, ontmoetingen en indrukken te genieten. Voor zo’n toertocht rond Brno is Moravië een schot in de roos. ________________________________________[INFOKASTEN]INFODe streek Moravië is deel van de Tsjechische Republiek in Midden Europa. Het gebied is genoemd naar de rivier Morava, die er van noord naar zuid doorheen loopt. Moravië ligt tussen de Tsjechische regio’s Bohemen in het westen en Silezië in het noorden en grenst verder aan Polen, Slowakije en Oostenrijk. Agrarisch gebruikte vlaktes wisselen zich af met wouden, rotsen en bergen. Tachtig procent van alle toeristen die Tsjechië bezoeken gaan naar Praag, zeventien procent wil ook nog wel naar het Reuzengebergte en Zuid-Bohemen reizen met toeristische magneten als Cesky Raj Cesky Krumlov en het Lipno meer. Helaas waaiert slechts drie procent van de buitenlandse bezoekers uit naar de rest van het land waar heel veel moois te zien is je nog flink van de ruimte en de rust kunt genieten. Dat maakt het allemaal wel des te idealer voor motorrijders, die nu geen last hebben van ladingen autobussen en auto’s met caravans die de wegen verstoppen.ROUTEWIJZERHoewel het Tsjechische wegennet standaard in Garmin City Navigator is opgenomen, moet je van de GPS geen wonderen verwachten. Op de kleine binnenwegen gaat het geregeld mis en ook in de steden is de Garmin het spoor vaak bijster. Een goede wegenkaart blijft dus onmisbaar. Het Tsjechisch Bureau voor Toerisme in Amsterdam verschaft verschillende kaarten van streken in Moravië, waarmee je de in dit artikel beschreven route goed kunt narijden. We gebruikten onder meer:- Michelin National nr. 755 – Tsjechische Republiek, schaal 1:450.000, ISBN-nummer 978-2-06-712629-9, prijs € 7,80. En twee kaarten van MairDumont:- Ostböhmen & Westmähren (westelijk Moravië), schaal 1:200.000, ISBN-nummer 978-3-89526-016-3, prijs € 8,95.- Ostmähren (oostelijk Moravië), schaal 1:200.000. ISBN-nummer 978-3-89525-017-1, prijs € 8,95.GEORGANISEERD OP PADWil je in Tsjechië een motor huren of ben je op zoek naar een georganiseerde motortrip door het land, dan kun je terecht bij het jonge stel Hilary en Radek van Motorbike Ventures uit Praag (www.motorbikeventures.com).VALUTADe Euro is in de Republiek Tsjechië nog niet ingevoerd. Je betaalt er met de vrij inwisselbare Tsjechische Kroon (CZK), één euro is ongeveer 26,67 kronen waard. Tsjechië is geen duur vakantieland, een kop koffie, halve liter bier in het café of een liter benzine aan de pomp kosten allemaal ongeveer één euro. In alle grotere plaatsen zijn er geldautomaten waar je probleemloos geld kunt pinnen.OVERNACHTINGENZeker in de grotere plaatsen zijn voldoende luxe hotels, pensions en campingplaatsen te vinden. In de buitengebieden kan het evenwel even duren voordat je een geschikt overnachtingsadres hebt gevonden. In Moravië ben je echter vaak in de buurt van een middelgrote tot grote plaats waar volop hotels en pensions te vinden zijn. Wij bezochten de volgende accommodaties:Bukovansky MlynBukovany 7069631 BukovanyT +42 0518-618 011I www.bukovansky-mlyn.czHotel A Zamek CejkoviceTemplarska 169615 CejkoviceT +42 0518-362 538I www.zamek-cejkovice.czI www.templarske-sklepy.cz (informatie over de wijnkelders)Hotel U LipTrojanovice Lomna 17074401 Frenstat pod RadhostemT +42 0603-524 285I www.hotel-beskydy.czPension KrivaKriva 877200 OlomoucT +42 0585-209 204I www.pension-kriva.cz CONTACTTsjechisch Bureau voor Toerisme Strawinskylaan 5171077 XX AmsterdamT 020-575 3014 (toeristische info tussen 10.00 en 11.00 uur)E info-nl@czechtourism.comI www.czechtourism.com Automotodrom Brno (Circuit Brno)P.O. Box 164100 BrnoCzech RepublicI www.automotodrombrno.czTatra Technisch MuseumZahumenni 36974221 KoprivniceT +42 0556-871 106I www.tatramuseum.cz