David Lemereis – koppeling

Eind vorig jaar kreeg ik last van pijnlijke vingerknokkels, een mogelijk reuma-familiekwaaltje. Dat gaf mij een mooi excuus om een lichter te bedienen koppelingsysteem voor mijn Husqvarna 701 te kopen. De hydraulische koppeling is af-fabrieks al redelijk licht, maar het kan immers altijd beter. Daarom had ik een jaar eerder al een Midwest Mountain Engineering (MME) Clever Lever aangeschaft, en stapte ik daarna over op de Clake One Light Clutch.

Midwest Mountain Engineering (zie www.midwestme.com) is een klein Amerikaans bedrijf dat koppelingshendels voor KTM en Husqvarna motoren maakt, die zijn uitgerust met Magura of Brembo hydraulische koppelingen. De korte Clever Levers claimen dat het intrekken van de hendel 50 procent lichter gaat. Of mijn koppeling met de Clever Lever daadwerkelijk 50 procent lichter te bedienen was, durf ik niet te zeggen. Hij voelt in elk geval lichter, maar voor mij persoonlijk nog net niet licht genoeg om hem comfortabel met de wijsvinger van de linkerhand te bedienen. En dat is mijn streven, want in die vinger heb ik het minste last van gewrichtspijn.
De Clever Lever verkleint de afstand van het scharnierpunt van de hendel tot het pennetje die het zuigertje in het hydraulische koppelingsreservoir. Daardoor kan je de koppeling dus met minder kracht intrekken want de hefboom-verhouding is anders. Maar in de natuurkunde is echter niets gratis: door de veranderde hefboom moet je het hendel nu verder intrekken om te ontkoppelen, want het pennetje dat de hydraulische zuiger induwt legt een kortere weg af. Meestal betekent zo’n lichter koppelingsysteem dan ook dat de motor niet 100% meer vrijkoppelt en ook met het hendel ingetrokken tot op het stuur wil blijven ‘kruipen’. Ook is de motor vaak slecht in zijn vrij te zetten en hoor je bij het inschakelen van de eerste versnelling een fikse knal omdat de koppeling blijft kleven.
Vrijwel alle goedkope mechanische systemen hebben dit irritante euvel, maar gelukkig was dit bij de Clever Lever niet het geval. Het koppelingsmoment van het hendel ligt wel wat dichterbij het stuur, maar hij ontkoppelt wel volledig. En lichter. Ik was er in elk geval in no-time aan gewend.

Maar ondanks de Clever Lever vroegen mijn pijnlijke vingerknokkels om een nog comfortabelere, en het liefst ‘één-vinger-oplossing’. En die wordt geboden door de prachtige Clake-koppelingen uit Australië (zie: www.clake.com). De Clake One Light Clutch belooft een ultralichte koppeling voor motoren met zowel hydraulische als kabelbediende koppelingen. De reviews waren in elk geval veel belovend.
De Clake One Light Clutch is een complete vervanging van je huidige hydraulische koppelingshendel op het stuur. Heb je een bekabelde koppeling dan kan je die ombouwen met hun optionele hydraulische conversiekit.
De Clake is een uniek mechanisme dat in tegenstelling tot andere systemen zoals de MME Clever Lever geen last heeft van de nadelen van het hefboomeffect, waardoor je de hendel verder moet intrekken om te ontkoppelen. Ik zou het Clake mechaniek dan eigenlijk ook wel een mechanische ‘Clutch-Assist’ willen noemen. Met het intrekken van een koppeling ‘vecht’ je tegen de veerkracht van de koppelingsveren in het motorblok. Die veren zorgen voor de benodigde frictie tussen de koppelingsplaten om het motorvermogen van de krukas over te brengen naar het achterwiel. Heel simpel gezegd gebruikt de Clake die tegendruk van de koppelingsveren om een veer in de Clake behuizing op spanning te zetten als het koppelingshendel niet bediend wordt.
De Clake veer heft deels de tegendruk van de koppelingsveren in het motorblok op via een uniek mechaniek bestaand uit die veer, een armpje en een nok dat onder het hydraulische olie reservoir op je stuur zit. Daardoor trek je de koppeling nagenoeg moeiteloos in.
Door een stelmoer kan je de tegendruk van de Clake-veer aanpassen en bepalen hoe licht je de koppeling wilt. Daar zit wel een grens aan: zet je hem te licht dan wil het gebeuren dat de hendel niet meer uit zichzelf teruggaat. Je hebt dan immers bijna geen tegendruk meer die het hendel terugduwt.
Ik heb ook een trialmotor en het Clake-hendel ook een paar sessies op mijn trialmotor gehad. Daar heb ik hem echter weer afgehaald: de trialkoppeling gaat al zo licht dat de Clake eigenlijk geen winst oplevert. Op mijn Husqvarna 701 daarentegen kan ik, puur ter illustratie, nu zelfs met mijn pink de koppeling moeiteloos intrekken.

De kwaliteit druipt van de koppeling af. Het kleine Australische bedrijf freest alles CNC in eigen huis en het hendel is een waar kunstwerkje. Het zwarte middenstuk is een composiet constructie die bij een val alleen verticaal tot 45 graden flexibel is, maar bij het intrekken van de koppeling geen millimeter meegeeft. Die verticale flexibiliteit maakt de hendel vrijwel onbreekbaar.
Het ‘vinger-hendel’ is uit één stuk gefreesd en ontworpen voor éénvinger-bediening, hoewel het met twee vingers ook kan. Door de unieke vorm is het daadwerkelijk comfortabel met één vinger te bedienen. Je kan de hendel tot op het stuur trekken zonder de naast liggende vinger te raken; hij glijdt er net langs.
De montage van de Clake koppeling kan wat voeten in de aarde hebben, want door de montage van een nieuwe hydraulische pomp moet je het systeem weer ontluchten en dat is best een specialistisch klusje, waarbij je bovendien de speciale voorgeschreven olie in het systeem moet gebruiken. Gelukkig heeft Clake uitstekende instructievideo’s. Een mogelijk lastiger probleem is dat veel moderne motoren ook een schakelaar op het koppelingshendel hebben zitten, die het motormanagement inseint dat het hendel is ingetrokken. Zodat je de motor bijvoorbeeld niet in de versnelling met uitgeklapte zijstandaard kunt starten en wegrijden. Wel zo veilig, maar de Clake One Light Clutch heeft geen voorziening voor deze schakelaar. Nu is zoiets wel elektronisch te omzeilen, maar veiliger wordt het er niet op en bovendien blijkt die koppelingschakelaar ook iets te doen met de ECU, waarschijnlijk voor emissie-doeleinden. Uit ervaring weet ik inmiddels dat het permanent kortsluiten van deze schakelaar op mijn Husky (en ik vermoed ook op andere moderne motoren) de motor onrijdbaar maakt. Als ik dan namelijk met ingetrokken koppeling stationair op een stoplicht afrol slaat de motor met willekeur af. Kortom, ik heb de Clake gehackt door zelf een extra plaatje te maken waarop die originele schakelaar alsnog weer gemonteerd kon worden. Via een stelboutje wordt de schakelaar nu geactiveerd als ik de koppeling intrek. Maar dat vraagt dus wel even wat zelfwerkzaamheid en technisch inzicht. Of op zijn minst een handige vriend..

Ik ben erg tevreden over de comfortabele en lichte bediening van de Clake One Light Clutch. Dat mag ook wel, want er hangt een fors prijskaartje aan. Zelfs zonder verzendkosten, invoerrechten en BTW – die ik dankzij Australische familie kon omzeilen – moet je rekenen op ongeveer 300 euro.
Ik ben er zelfs zo blij mee dat mijn reumaklachten spontaan lijken te zijn verdwenen. Of waren dat toch gewoon symptomen van koopverslaving? Clake heeft namelijk nog een reeks prachtige producten, zoals de Clake Pro Lever waarmee je met je linkerhand met één hendel, jawel één hendel, tegelijkertijd de koppeling en de achterrem gedoseerd kan bedienen. Dat is ook zo’n ontzettend hebbedingetje! Weer zo’n beslissing die zwaar is voor de portemonnee. Maar in elk geval is mijn koppeling nu wel superlicht!