Cultbike: Yamaha XS650
De twin pruttelt en schudt. En ze heeft nog meer al dan niet beminnelijke karaktertrekjes. Maar boven alles heeft de Yamaha XS650 een schare zeer trouwe fans. Welbeschouwd is het eigenlijk een behoorlijk Britse Japanner. Scheuren in nagenoeg alle aangeschroefde metalen onderdelen, losgetrilde of zelfs verloren bouten, verweerde lampen. Wie zich door dit soort kleinigheden uit het veld laat slaan, is bij voorbaat al niet geschikt om ooit eigenaar van een XS650 te worden. De schuddebuikende parallel-twin zonder balansas is bij uitstek geschikt voor geduldige, sleuteltechnisch onderlegde liefhebbers met een licht Britse inslag. De twin kwam op de markt in een tijd dat Yamaha zich eigenlijk hoofdzakelijk bezighield met de productie van lichte tweetakten en eeen 650 cc viertakt per definitie synoniem stond voor Triumph Bonneville. We schrijven dan het jaar 1969, een jaar waarin de Japanse fabrikanten al veel snodere plannen hadden dan slechts het kopiëren van Europese voorbeelden. Yamaha’s eerste 650 cc machine en ook allereerste viertakt, de 53 pk sterke XS1, leek weliswaar erg veel op een ‘Bonnie’, maar was met onder andere zijn bovenliggende nokkenas technisch geavanceerder dan de Brit. Maar wat prestaties en stuureigenschappen betreft bleef de Triumph de bovenliggende partij. In 1971 werd deze XS1 opgevolgd door – hoe kan het ook anders – de XS2, te herkennen aan de enorme enkele schijfrem in het voorwiel, die de eerdere dubbele duplex-trommelrem verving. Bovendien kende de XS2 de luxe om met een elektrische starter tot leven te worden gewekt. Maar deze vorm van vooruitgang werd in het verdere verloop van de XS-geschiedenis niet door alle eigenaren met gejuich begroet, aangezien de startmotor door de ingewikkelde constructie vrij veel lawaai produceerde en ook niet altijd even betrouwbaar was. Niet zo gek dus, dat veel XS-eigenaren het 4,5 kilo wegende brok ellende domweg demonteerden en gewoon weer op de oude vertrouwde kickstarter gingen staan. Het motorblok zelf kon op veel lof rekenen. Mits in kundige handen, liep de toerenhongerige twin ronduit robuust en betrouwbaar. Het gevoelige en vooral instabiele rijwielgedeelte kwam wat dat betreft stukken eerder in aanmerking voor een flinke update. Uiteindelijk was het uitgerekend een ex-testrijder van Triumph die de XS op het gewenste niveau bracht: een versterkt frame, een gewijzigde geometrie, dubbele schijfremmen in het voorwiel en klaar was de XS650 van 1975. De twin bleef vervolgens tien jaar lang onafgebroken in het officiële Yamaha-programma. Tussen 1980 en 1984 was er zelfs ook een chopper-variant van de XS650 leverbaar. Bovendien werd de XS naast zijn belangrijkste dagtaak als pakezel ook in de sport gebruikt. Niemand minder dan GP-legende Kenny Roberts werd in Amerika met een XS-blok in een dirt-track-rijwielgedeelte twee keer AMA-kampioen. En ook in het zand was er succes, want de Duitser Reinhard Böhler werd in 1980 wereldkampioen zijspancross met een opgeboord XS-blok. TECHNISCHE GEGEVENS Luchtgekoelde tweecilinder viertakt lijnmotor, 653 cc, 37 kW (50 pk) bij 6.800 tpm, 54 Nm bij 6.200 tpm, vijfversnellingsbak, stalen dubbel wiegframe, rijklaar gewicht volgetankt 230 kg, banden v/a 3.25H19/4.00H18, tankinhoud 15 liter, topsnelheid 164 km/uur, 0 – 100 km/uur in 6,3 sec. INTERNET www.xs650.nl XS-SPECIALISTEN • Heiden Tuning, 033-286 13 11, www.heidentuning.com • Phoenix AZ Motoren, 0499-75 10 50, www.phoenix-az.nl MARKTSITUATIE Van alle XS650’s die ooit op de Nederlandse wegen reden, is een groot aantal verdwenen en of doet diens als donorobject voor restauratieprojecten. De XS is altijd een gewillig ‘slachtoffer’ voor ombouwprojecten geweest en in die zin zijn er nog maar weinig machines in compleet originele staat te vinden. Reken voor zo’n puntgave fiets op een dikke € 4.000,-. Goede verbouwde exemplaren kom je al voor zo’n € 1.500,- tegen.
