Eerste Test Stark Varg
De nog maar 32-jarige Zweed Anton Wass lijkt het Tesla-verhaal van Elon Musk in de motorwereld uit te rollen. Hij verdiende inmiddels een vermogen met de internationale 24MX-webshop (met 1 miljoen klanten en 100 miljoen omzet per jaar!), en investeert zijn geld nu in een nieuwe motorfabriek in Barcelona, waar elektrische Stark motorfietsen geproduceerd gaan worden. Wij konden al testrijden met zijn eerste model, de Stark Varg crossmotor; medio 2023 volgen de gekentekende Starks.
Uit onvrede met de huidige motocrosswereld – die vanwege geluidsoverlast op veel plaatsen onder vuur ligt – en het gebrek aan innovatie besloot Anton Wass dat de tijd rijp was voor een nieuw elektrisch motormerk: Stark. Wass: “Ik ben al vanaf mijn jeugd een echte hobbycrosser, en merkte dat ik zelf niet meer op zoek was naar een snellere of sterkere motor, maar wel naar een betere. Ik mis gewoon de innovatie in de motorwereld, terwijl de auto’s en de fietsen op dit moment enorm veranderen. Het lijkt wel of de huidige motormerken elkaar niet meer uitdagen. Ik denk dat er een soort vacuüm is ontstaan, waarin wij met onze vernieuwende elektrische motor hopen te kunnen groeien. Daarbij hebben we qua lancering gekozen voor een crossmotor als eerste model, omdat dat zakelijk gezien de moeilijkste financiële en technische uitdaging is. Nu dit model is ontwikkeld en wordt klaargestoomd voor de productie (de uitlevering start in 2023, red), focust de ontwikkeling zich op de offroad- en wegmodellen, die we in 2023 zullen presenteren.”
Zonder valse bescheidenheid is de Stark Varg (Zweeds voor ‘sterke wolf’) crossmotor volgens Wass door zijn elektrische technologie in alle opzichten superieur aan crossmotoren met een verbrandingsmotor: “Ons doel was om iets beters èn groeners te produceren dan dat er bestond, en we denken dat iedereen die ermee rijdt zal beamen dat we dat doel hebben bereikt! Daarvoor zijn we echt tot het gaatje gegaan qua technische mogelijkheden. Geen detail bleef onaangeroerd; er lopen nu vijf patentaanvragen rond onze Stark Varg. Wat overigens niet wil zeggen dat we geen kennis en techniek willen delen: we staan open voor elke samenwerking met welk merk dan ook. Meer concurrentie en meer elektrische motoren zouden het draagvlak en de acceptatie alleen maar vergroten!”
De dadendrang van zakenman Anton Wass en van zijn technische compagnon Paul Soucy (samen hebben ze Stark Future opgericht in Barcelona) leidde tot een innovatieve elektromotor met geïntegreerd koelsysteem en een accu die meteen de basis vormt voor het rijwielgedeelte. De negen kilo wegende elektromotor genereert standaard een piekvermogen van 44 kW (60 pk), wat ongeveer gelijk is aan dat van een moderne 450-cc-crossmotor, maar voor 1000 euro meerprijs bovenop de aanschafpijs van € 12.900,- krijg je de zogenaamde Alpha-versie met 59 kW (80 pk) topvermogen. De machine levert volgens de bouwers ongeveer twee keer zoveel koppel als een normale 450, met een maximum van wel 938 Nm!
De aandrijflijn wordt omvat door een compacte en energiedichte accu met een capaciteit van 6 kWh bij een gewicht van minder dan 32 kilo. De hamvraag is daarbij natuurlijk hoe lang je kunt crossen met een energievoorraad van 6 kWh; volgens Wass is de actieradius van een volle acculading vergelijkbaar met die van een volle tank op een normale crossmotor en daarmee goed voor zeker 45 minuten racen op hoge snelheid, en tot wel zes uur licht offroad-rijden. Daarna is een oplaadbeurt nodig, aangezien de accu op zich niet is te wisselen. Maar aangezien de infrastructuur op crossbanen op dit moment nog niet is ingesteld op mensen die ter plekke hun motor ‘aan de laadpaal’ willen hangen, zul je dus in het rennerskwartier moeten bijladen met een aggregaat, of met een zogenaamd offgrid-accupakket. Die laatste is prijzig, maar kun je vervolgens wel thuis via je zonnepanelen opladen, zodat je eigenlijk geen ‘brandstofkosten’ meer hebt…
Standaard zit er trouwens een 230 volt-lader van 3,3 kW bij de Stark Varg, waarmee het laden van een accu dus twee uur duurt, maar helaas konden we dit aspect tijdens onze test in Spanje niet beoordelen, aangezien na elke rijsessie van 15 minuten crossen de lader weer werd ingeplugd.
We geven ze maar even het voordeel van de twijfel, ook al omdat de rest van de machine zo overtuigend overkwam, met name de geweldige afwerking, slimme details en ook de veelzijdigheid dankzij de unieke instelbaarheid van de elektronica. Op het stuur zit een (afneembare) waterdichte smartphone als dashboard, waarmee via de Stark-app de vermogenscurve, de motorrem, de traction-control en het ‘virtuele vliegwiel’ in een paar tellen – en in meer dan honderd verschillende rijmodi – kunnen worden afgesteld naar je eigen wensen. Zo kun je het vermogen ook knijpen wat de machine geschikt maakt voor beginnende crossers.
De elektrische aandrijflijn hangt onder een heel strak rijwielgedeelte, dat mede door het gebruik van koolstofvezel, magnesium en luchtvaart-aluminium erg compact en licht gehouden kon worden. Dat resulteert in een totaalgewicht van 110 kilo, redelijk vergelijkbaar met een rijklare benzinecrosser. Door de bouwwijze heeft de machine een laag zwaartepunt en dat levert met de slanke bouw en compacte vormgeving (mede door het ontbreken van een benzinetank, inlaattraject met airbox, radiateurs en uitlaatsysteem) een licht stuurgedrag op. De vering heeft voor en achter een veerweg van 310 millimeter en wordt verzorgd door Kayaba, waarbij elke koper zijn Stark Varg ook meteen op zijn of haar lichaamsgewicht afgeveerd krijgt.
Onze testrijder Toine van Dijk mocht met de Stark Varg rijden op het Golf MX-park in Sant Feliu de Codines, ten noordwesten van Barcelona. Die crossbaan ligt op een oud golfresort en moest kort na de opening enkele jaren geleden meteen weer dicht vanwege geluidsoverlast, maar met deze elektrocrosser kan hij dus wel gewoon worden gebruikt. Tja, het gemis van uitlaatgeluid bezorgt veel crossliefhebbers pijn in het hart, maar heeft ook zijn goede kanten. Dat zullen ook veel Nederlandse crossclub-bestuurders beamen, want juist ons uitlaatgeluid wordt door buitenstaanders vaak minder leuk gevonden, waardoor crossbanen onder vuur komen te liggen en zelfs moeten sluiten.
De grote vraag aan Toine was natuurlijk: ‘Hoe rijdt de nieuwe Stark Varg?” Toine: ”Je bent niet de eerste die dat vraagt, want de eerste dagen na mijn test ontplofte mijn telefoon bijna”, vertelt Toine. “Iedereen wilde weten hoe het was, elektrisch crossen leeft enorm. En uit de honderden reacties op social-media kun je opmaken dat de Stark Varg polariseert: sommigen vinden het gemis aan uitlaatgeluid niets, anderen zien wel de voordelen en zijn enthousiast. Maar ik werd zelfs gebeld en geappt door GP-rijders en mensen van MXGP-fabrieksteams, iedereen wil weten wat deze motor kan. En ik kan het eigenlijk met één woord zeggen: fantastisch! Ik cross al bijna vijftig jaar en heb alles meegemaakt – tweetakten, viertakten, luchtkoeling, waterkoeling, twinshocks, monovering, trommelremmen, schijfremmen, telescoopvorken, upside-downs, noem maar op – maar ik denk dat we nu echt aan de vooravond staan van een revolutie.”
“Ik heb zelf niets met elektro-aandrijving en zie enduro’s en wegmotoren voor de lange afstand nog niet zo snel omschakelen, maar op de crossbaan is het een ander verhaal. In mijn ogen gaat het gewoon gebeuren! Het levert niet alleen minder overlast op voor de omgeving, maar zo’n Stark Varg rijdt ook nog eens geweldig. Als je er na een paar sessies aan gewend raakt, voelt een benzine-crosser opeens toch een beetje ouderwets en ‘hoekig’ aan. Je bent met een moderne 450-viertakt toch vaak in gevecht op de crossbaan, terwijl het op deze Stark echt heel makkelijk en vloeiend gaat. De gasaanname is geweldig, daar keek ik misschien wel het meest van op. Ik was bang voor een aan-uit-effect van het gashendel, maar hij pakt zo mooi op, echt ongelooflijk. Je kunt er dan ook heel gedoseerd mee op het achterwiel rijden, dan lijkt het wel een trialmotor. Maar als je het gas ineens open zet, schiet je vooruit. Wat een meters maakt dit apparaat! Ook bij een proefstart vertrekt hij enorm. Bovendien kun je met die telefoon op je stuur de motorkarakteristiek en elektronica helemaal naar eigen wens afstellen, waarbij de traction-control zorgt voor een adembenemende acceleratie, zonder teveel wheelie of wielspin. En ook de motorrem is subliem te regelen, van geen merkbare motorrem tot zoveel motorrem dat je bijna geen gewone rem meer nodig hebt. Met de hedendaagse crossmotoren zijn we al een beetje gewend geraakt aan verschillende mappings en launchcontrol en dergelijke, maar met deze Stark Varg wordt nu echt een megastap gezet wat instelmogelijkheden betreft.”
“Wat ook heel bijzonder is,” vervolgt hij zijn verhaal, “is de moeiteloze tractie. Deze baan op het Golf MX-park was helemaal niet zo simpel, met veel steile sprongen, dubbelsprongen en kort draaiwerk. Soms zat er een dubbelsprong of tafelberg kort na een bocht, maar de handelbare Stark draait makkelijk kort af en heeft dan meteen weer veel tractie, zodat je zo’n sprong zonder enig probleem haalt. Echt verbluffend, alsof je op een mountainbike aan het spelen bent! Maar het is niet alleen de elektromotor die dit zo’n goede crosser maakt, ook de rest is top voor elkaar. De Kayaba-vering is top met een erg goede setting, en dat geldt ook voor de Brembo-remmen en de Pirelli MX32-banden, zo ongeveer de meest universele crossbanden die er bestaan waarmee je overal lekker kunt rijden. Ook mooi is dat je de gehele kunststof kap met het zadel via één boutje is los te halen en dan in zijn geheel van de motor kan, bijvoorbeeld om hem goed schoon te kunnen maken. Dan zie je trouwens ook de kunstig verstopte koeler met elektrische fan onder het zadel zitten. Wat ikzelf een bijzonder mooi detail vind, zijn de kettingspanners met een kliksysteem op de stelboutjes: nooit meer turen naar die streepjes of prutsen met rondgedraaide borgmoertjes, maar gewoon links en rechts evenveel klikjes erbij geven met een inbussleuteltje. Door dat soort mooie details vraag je je meteen af waarom geen enkel bestaand motormerk daarmee is gekomen. Wat dat betreft is deze Stark Varg in mijn ogen een wake-up-call voor de gevestigde orde: die moet aan de bak, want ik denk dat de elektrische revolutie echt gaat beginnen!”
