Warmdraaien

Warmdraaien – Terug naar 130 km/uur op de snelweg?

Vier jaar geleden trapte Nederland letterlijk op de rem voor wat betreft de maximum snelheid overdag op de snelweg. We gingen van 120/130 km/uur naar slechts 100 km/uur in de strijd tegen stikstof. Een maatregel die, naar nu blijkt, niet of nauwelijks effect heeft. Tijd om de bakens opnieuw te verzetten?

Het blijft verbazingwekkend hoe snel bepaalde zaken wennen. Overdag slechts 100 km/uur op de snelweg rijden bijvoorbeeld. Inmiddels doen we het alweer vier jaar, keurig tussen 6.00 en 19.00 uur. Tussen 19.00 en 6.00 gaat de leiband wat losser en mogen we afhankelijk van het traject 120 of 130 km/uur op de klok zetten. En dat alles om die inmiddels zo vermaledijde stikstofuitstoot omlaag te brengen.

Maar wat blijkt? De zo fel bekritiseerde snelheidsbeperkende maatregel blijkt in de praktijk maar weinig effectief. Nadat in 2020 onderzoeksjournalistiekplatform Investico al tot die conclusie kwam en het inmiddels demissionaire kabinet begin 2022 ook al schoorvoetend moest toegeven dat de effecten minder positief uitpakten dan gehoopt, concludeerden ook het Planbureau voor de Leefomgeving, het RIVM en de Wageningen Universiteit in een onlangs gepubliceerde evaluatie van het ‘Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering’ een weinig positief beeld. In deze evaluatie valt het volgende te lezen: “De verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen en de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) levereden in 2021 samen een beperkte reductie op van 5 a 6 mol stikstof per hectare per jaar en zijn slechts deels toe te rekenen aan het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering.”

Nu ben ik allesbehalve een schei- of natuurkundige, maar even googelen leert dat dit inderdaad haast verwaarloosbare hoeveelheden zijn. En daarbij moet je ook nog eens in acht nemen dat iedereen zich ook daadwerkelijk aan die limiet van 100 km/uur houdt, wat natuurlijk in de dagelijkse praktijk lang niet het geval is.
De snelheidsbeperkende maatregel op de snelwegen is gekoppeld aan die van de saneringsregeling van de varkenshouderijen, maar het effect van beide samen is dus erg mager. Daarnaast oordelen de onderzoekers in de evaluatie dat het toch al lastig is om het totale effect van de stikstofmaatregelen te beoordelen. Toch wil demissionair minister Christianne van der Wal, verantwoordelijk voor het stikstofbeleid, hoe dan ook aan de 100km/uur-maatregel vasthouden. “Het bad is zo vol dat er geen druppel meer bij kan”, aldus de minister in een reactie aan de NOS. “We kunnen ons de luxe niet veroorloven om weer harder te gaan rijden”.

Ook een klein beetje meer stikstofdepositie kan er volgens haar toe leiden dat het bad overstroomt. Een verhoging van de maximum snelheid overdag lijkt voorlopig dus nog een illusie. Nu wil ik de kat niet op het spek binden, maar laten we hopen dat een verdere verlaging van die maximum snelheid – in Nederland lijkt tegenwoordig wat dat betreft helemaal niets te gek – al net zo’n illusie is. Volgende stappen op dit gebied zullen ook door een nieuw kabinet gezet moeten worden, maar is het heel gek gesteld als je zegt dat als iets bewezen niet werkt of geen effect heeft, je er maar beter mee kunt stoppen, net als in het normale leven?