Studie wijst uit: automobilisten horen luide pijpen niet

Nee, dit geen bericht over het zoveelste onderzoek waarin beweerd wordt dat alle motoren teveel geluid produceren. Het gaat hier specifiek over het dogma ‘loud pipes saves lives’. De mening erover was al verdeeld en nu heeft een Roemeens wetenschappelijk onderzoek bewezen dat het helemaal niet klopt. Want automobilisten horen in de auto veel minder dan je zou denken.

Geluid en motorfietsen hoort voor veel mensen bij elkaar. En sommigen zijn van mening dat een motor nooit genoeg geluid kan produceren, omdat dat ze veiliger maakt in het verkeer. Om te kijken of dat inderdaad klopt, heeft de Roemeense motoADN (Vereniging voor de nationale ontwikkeling van motorrijden) samen met de Polytechnische Universiteit van Boekarest en de geluidsemissie-specialisten Enviro Consult onderzocht hoeveel van het motorgeluid daadwerkelijk de automobilist bereikt. De belangrijkste onderzoeksvraag daarbij was, waar en wanneer de motor hoorbaar wordt in de auto. Omdat dit moeilijk te meten is tijdens het rijden, heeft de onderzoeksgroep ervoor gekozen de test bij stilstand uit te voeren. Maar wel met toerental van 6.000 tpm zodat de geluidsproductie optimaal was, zonder interventie van bijvoorbeeld rijwind.

Omdat een auto tijdens het rijden ook niet helemaal stil is, werd ook deze gestart. In tegenstelling tot bij de motorfiets, werd hierbij het toerental tussen de 2.500 en 3000 tpm gehouden. Ook de radio stond aan, op een geluidsniveau van 20 decibel. Hard genoeg om het motorgeluid van de auto te overstemmen, maar zacht genoeg om in de auto een gesprek te kunnen voeren. Vervolgens werd het geluid van zes motorfiets gemeten op 15 meter afstand, 10 meter afstand, vlak naast de auto en voor de auto.

De resultaten spreken boekdelen. Met de radio aan is de motorfiets op 15 meter niet helemaal hoorbaar in de auto. Zelfs op tien meter afstand is het geluid in de auto harder dan dat van de motor die tegen de toerenbegrenzer drukt. Pas bij minder dan tien meter was er enig geluid motorfiets meetbaar in de auto. Maar alleen dat van de luidste motorfiets (111 dB(A)) en vooral in geluidsdruk, dus de zeer lage frequenties. Deze geluiden zijn voor mensen slecht hoorbaar, en ook moeilijk te herkennen als het geluid van een motorfiets. Wat betekent dat de motor in de praktijk nog altijd niet hoorbaar is.

Dit veranderde toen de motorfiets naast de auto werd geplaatst, en het voorwiel ter hoogte van het achterwiel van de auto stond. Met deze opstelling was het geluid van de motorfiets wel hoorbaar in de auto. Maar ook hierbij ging het alleen om de luidste motorfiets. De vijf andere motorfietsen, waarvan de zachtste nog altijd 80 dB(A) produceerde, zaten ook nu nog onder de gehoorgrens. Drie van de motoren zaten wel dicht tegen de grens aan. Met het oog op veiligheid, zijn de positieve effecten echter al verdwenen. Als de motor naast de auto rijdt, heeft de automobilist namelijk geen tijd meer om correct op hem te reageren als hij een manoeuvre wil uitvoeren. Andersom werkt het net zo, als de motorrijder met deze afstand nog op een stuurbeweging van de automobilist wil reageren, is de reactietijd ook te kort.

De laatste meting, aan de voorzijde van de auto bracht ook nieuwe inzichten. Ondanks het feit dat een motorfiets aan de achterkant tot wel 7 dB(A) luider is dan aan de voorkant, was met deze opstelling minder goed hoorbaar in de auto. De reden? Een auto heeft aan de voorkant een veel betere geluidsbescherming heeft dan aan de zijkant. Een bewuste keuze uiteraard, omdat fabrikanten de inzittenden zoveel mogelijk willen beschermen tegen rijwindgeluiden en het geronk van de motor van de auto.

Dus redden luide pijpen levens? Nee, aldus de onderzoekers. En wel om de volgende redenen:

• een automobilist kan een motor niet horen als hij meer dan 10 meter achter de auto rijdt. Ongeacht het geluid dat de motor produceert. Deze afstand overbruggen duurt 1 seconde als de motor 50 km/uur rijdt.
• Bij afstanden kleiner dan 10 meter, zelfs als de automobilist je hoort, is het te laat voor hem om veilig te reageren. Dus wordt het geluid dat hierbij hoorbaar is, niet tot een waarschuwing voor de automobilist gerekend. Sterker nog, het kan juist extra gevaar opleveren omdat de motorrijder ook geen tijd meer heeft om de reageren op de nieuwe reactie van de bestuurder
• Om een motor, die 15 meter achter een auto rijdt, hoorbaar te maken voor de automobilist zou het geluid uit de uitlaat meer dan 135 dB(A) moeten bedragen. Dat is nagenoeg onmogelijk. Vanaf 125 dB(A) wordt de pijngrens al bereikt.
• Luide uitlaten redden geen levens, ze creëren alleen een vals gevoel van veiligheid.

Maar wat moet de je dan doen om ervoor te zorgen dat je niet over het hoofd gezien wordt? De beste tip is: maak jezelf beter zichtbaar. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je op de juiste plek van de weg rijdt, zodat je goed in de spiegel van de auto te zien bent. Ook het dragen van opvallende kleuren kan bijdragen aan je zichtbaarheid. Net als het voeren van dagrijverlichting en contourverlichting. Verder is een defensieve rijstijl, zeker in wat drukker verkeer, de beste keuze. Daarmee hou je de controle zoveel mogelijk in eigen hand en kun je gevaarlijke situaties vermijden.