Tips voor Trips (10): rijden tijdens onweer
Als kleine jongen vond ik onweer altijd heel interessant. Het geweld en de daarbij horende lichtflitsen hadden bijna een magische uitwerking op me. "Ga weg van het raam, bliksem is gevaarlijk" zei mijn moeder dan altijd bezorgd. En terecht, want onweer is gevaarlijk, zeker voor een motorrijder.Hoe ontstaat bliksem eigenlijk? In het kort komt het hier op neer: vochtige warme lucht stijgt van de aarde op, tot een hoogte die varieert tussen de 3 en 10 km. Als de lucht hier veel kouder is koelt de stijgende lucht zeer snel af en ontstaat er condens; vocht dus. De kleine waterdruppeltjes bevriezen in de lage temperatuur en vormen hagelstenen, waarop gelijk weer kleine waterdruppeltjes condenseren en bevriezen. Door de snelheid waarmee dit gebeurt springen kleine ijssplinters van de hagelstenen af. Deze splinters zijn positief geladen en zorgen ervoor dat de hagelstenen zelf tegelijkertijd negatief geladen worden. Zo ontstaat er een wolk met aan de bovenkant een positieve lading en aan de onderkant een negatieve lading. De negatieve lading aan de onderzijde van de wolk beïnvloedt op zijn beurt het aardoppervlak, dat nu positief geladen wordt. Omdat de natuur uiteindelijk altijd op zoek is naar evenwicht, zal die de ladingen proberen te neutraliseren door een stroom van de negatieve naar de positieve lading te laten ontstaan. Er volgt eerst een voorontlading (die niet zichtbaar is) van de wolk naar de aarde en weer terug naar de wolk (zgn. ‘vangontlading’), die op zijn beurt weer gevolgd wordt door de grote ontlading, die zichtbaar is. Bij zo’n ontlading komt een enorme hoeveelheid energie los en hitte die groter is dan de temperatuur aan oppervlakte van de zon. Geen grapje dus!De bliksemstraal beweegt zich met een snelheid van gemiddeld zestigduizend kilometer per seconde, en is vaak zo’n 6 kilometer lang. De bliksemstraal doet er dus welgeteld een tienduizendste seconde over om het aardoppervlak te bereiken. Naast de indrukwekkende snelheid kent de 2,5 cm dikke straal nog een aantal andere levensbedreigende factoren: een bliksemstraal heeft een stroomspanning van honderd miljoen volt bij zesduizend ampère. Er komen in Nederland jaarlijks gemiddeld 100 dagen met onweer voor met ruim 25.000 ontladingen!Er is dus best een grote kans dat je met je motor een keer in een van die onweersbuien terecht komt. En wat moet je dan doen. Bij veel mensen heerst de veronderstelling dat een blikseminslag geen gevolgen zou hebben als voor voertuigen, omdat de rubberen banden je isoleren van het aardoppervlak. Dit is waar en niet waar. Waar is dat je veilig bent in een auto, maar daar hebben de banden niets mee te maken. Die veiligheid in een auto komt omdat je als persoon in een metalen kooi zit, waardoor de elektriciteit van een inslag zal worden afgevoerd. Dat heet de ‘Kooi van Faraday’. Maar een motorfiets heeft zo’n kooi natuurlijk niet, dus is het echt belangrijk om een goede schuilplaats te zoeken. En die vind je natuurlijk niet onder een boom! Schuilen onder een viaduct of bij een benzinestation kan wel, dat zijn goede plekken.Maar wat als je nu midden in de polder rijdt en in een onweersbui terecht komt? Belangrijk is om dan snel te stoppen en een meter of twee naast de motor gehurkt te gaan zitten met de voeten naast elkaar en het hoofd gebogen. Ga dus niet plat op de grond liggen, want dan is je lichaam juist weer een prima geleider als de bliksem in de buurt inslaat!Wil je meer weten over onweer en bliksem, kijk dan eens op https://www.zowerkt.nl/natuur/weer/bliksem.htmTekst en foto’s Rob en Dafne de Jong
