Rijtips bergen
De vakantie nadert langzaam maar zeker. Je wilt naar de bergen? Zeker doen! Daar wachten namelijk heerlijke bochten en prachtige landschappen. Op deze pagina’s geven we je tips over hoe te rijden in de bergen en hoe je het beste bagage mee kunt nemen.
Perfect asfalt, heerlijke temperaturen en een onbetaalbaar panorama met sappige bergweiden? Zeker, maar er is meer dan dat. Want deze pittoreske voorstelling van de bergwereld en de daadwerkelijke omstandigheden ter plekke komen helaas niet altijd overeen. Alleen al door de enorme hoogteverschillen kun je hier op één dag te maken krijgen met zomerzon, smeltwater, mist en sneeuw en dat in alle jaargetijden. Als je daar op bent voorbereid, dan zijn de bergen een geweldig reisdoel. Daar geldt in dit geval niet de veel aangehaalde en gevleugelde uitspraak ‘de weg is het doel!’, maar meer nog: ‘het doel is de weg!’. Want wie op zijn motorfiets onderweg is in de bergen, doet dat vooral om van de bewoonde wereld weg te rijden – omgeacht of dat nu via bekende of volledig nieuwe wegen gaat.
Al deze wegen hebben echter één ding gemeen: aan de bochten zal het niet liggen. “Maar dat is ook juist de bedoeling”, horen we je nu denken. Maar in de bergen wordt het rijden van bochten opeens echt werk en valt het in de verste verte niet te vergelijken met het bochtenwerk dat je thuis in je eigen vertrouwde omgeving tegenkomt. Haarspeldbochten bergop en bergaf, linksom en rechtsom; het is een enorme uitdaging voor je motorfiets, je rijtechniek en niet in de laatste plaats voor je concentratie! Hoe je op een veilige manier met de motor een berg beklimt en haarspeldbochten meestert, laten we je op deze pagina’s zien.
Van bochten naar rust, want bij lol hoort immers ook een pauze, een moment van rust, zeker na een lange rit richting de bergen. Dat je daarbij meer dan een tandenborstel meeneemt, lijkt ons logisch. Maar hoe neem je alle bagage het best mee op de motor en waar moet je bij het rijden met een volbepakte machine op letten?
RIJTECHNIEK
Goed plannen en fouten voorkomen
Iseran en La Bonette in Frankrijk, Tremola en St. Bernhard in Zwitserland, Sella en Stelvio in Italië, Grossglockner en Hahntennjoch in Oostenrijk – grote namen, geweldige paswegen. Bochten en haarspelden tot je een ons weegt. Daar tussenin kom je vaak ook nog over vele meer of minder bekende maar ook fantastische bergpassen. Maar toch: rijd niet als een kip zonder kop in de rondte, zorg voor concrete en vooral realistische doelen! Rijd je met een groep, focus je dan altijd op de zwakste rijder. Zo voorkom je voor iedereen stress en onnodige gevaren.
Plan voor wat betreft de afstand liever wat korter en voor wat betreft de tijd juist ruim. Zo houd je ruimte voor eventuele pechgevallen (iedereen krijgt er vroeg of laat wel een keer mee te maken), pauzes (absoluut doen en daarbij veel drinken), heb je reserve als je eens in slecht weer terecht komt (ook dat kan makkelijk in de bergen) en raak je niet in paniek.
Paniek is overigens een van de hoofdoorzaken van ongevallen: de juiste lijn (zie onder) en een gedisciplineerde hand aan de rem horen tot de basisprincipes voor veilig rijden in de bergen. Oefen dat rustig eens een paar keer voor vertrek. Voor de rest geldt: blijf lekker fris in je hoofd en wees altijd geconcentreerd.
Het perfect rijden van paswegen
“Stel je voor, dat je jezelf tegenkomt!” Een goede tip als het gaat om de keuze van de juiste lijn. In de bergen is het absoluut niet voldoende om uitsluitend het weggedeelte voor tegemoetkomend verkeer te vermijden. Met name campers, die je in de bergen veel tegenkomt, gebruiken in krappe bochten vaak ook de andere weghelft, jouw weghelft dus. Probeer dus steeds ver vooruit te kijken (hoofd ver draaien en ook bergop en bergaf kijken!) en bouw wat reserve in inzake remweg en hellingshoek. Bochten stuur je in principe laat in, waarbij je ook pas laat naar binnen trekt. Al voor de bocht kies je de juiste versnelling: niet te hoog (de motor reageert dan traag) en niet te laag (dat kost je snelheid of je krijgt met lastwisselreacties te maken). Als je motorfiets te onrustig is, houd je het gas een beetje open en houd je lichte druk op de achterrem. De koppeling is hier bij het rijden van bochten taboe.
Bijzonderheden in de bergen
Niet alleen de deelnemers aan de Tour de France, maar ook hobbyfietsers weten de bergen te vinden. Je komt er dus niet alleen andere motorrijders tegen, maar ook heel veel fietsers en andere recreatievoertuigen. Bergop zijn het beide een hindernis, bergaf een gevaar. Wees dus voorzichtig en houd bij inhaalacties ruim voldoende afstand. Iets voorzichtiger rijden is sowieso raadzaam, want je hebt vaak ook te maken met smeltwater, grotere en kleine stenen, gaten in het wegdek, lagere bandentemperaturen en door autobanden glad gepolijst asfalt in de bochten. Het zijn allemaal risico’s, die je moet incalculeren.
De bochtendiscussie
Er is een verschil tussen de ideale lijn, de veilige lijn en de aanbevolen lijn. We krijgen vaak mails van lezers waarin het gaat over de keuzes voor lijnen die we maken en de rijtips die we geven. Het is altijd voer voor discussie. Een haarspeldbocht naar rechts op de weghelft van het tegemoetkomend verkeer aansnijden – onverantwoord of verdedigbaar, risico of juist een extra stukje veiligheid?
Uiteraard geldt: houd je waar mogelijk aan de grenzen van je eigen weghelft. Veel ongelukken gebeuren in krappe rechter haarspeldbochten bergop, omdat deze bochten vaak te krap en te langzaam worden aangesneden – de in de bochtapex vaak sterke stijging van de weg vraagt dan vaak net even te veel van mens en paard. Het motorblok wordt dan vaak afgeknepen, waarna de motorfiets naar rechts begint te kiepen. Met een afgebroken remhendel en rempedaal komt er dan vaak snel een eind aan de reis. Op overzichtelijke plekken is deze voor veel motorrijders uitdagende situatie al vroegtijdig te ondervangen als je als motorrijder de beweeglijkheid en mentale capaciteit hebt om in de aanrij- en remfase al meerdere keren naar rechts boven te kijken om eventuele tegenliggers al in een vroeg stadium op te merken. Als je vervolgens zeker van je zaak bent (en ook alleen dan!) dat er niemand aankomt, kun je voor zo’n bocht een wat wijdere lijn vanaf links kiezen.
Vaak is het dan al voldoende om slechts kortstondig en ook slechts licht aan de andere kant van de middenlijn te rijden, het grootste deel van de bocht rijd je vervolgens gewoon op je eigen weghelft. De rijlijn op de foto hierboven vinden ook wij te extreem; deze werd alleen maar gereden om onze fotograaf een betere actiefoto te kunnen laten maken.
Belangrijker en veiliger dan een strikte beperking tot de eigen weghelft is ons inziens met name voor minder ervaren rijders de juiste wijze van kijken en het maken van een gedegen inschatting van het tegemoetkomende verkeer.
RIJDEN MET BAGAGE
Ondanks extra gewicht veilig rijden
Je kent het vast wel: met een kratje bier de trap oplopen is moeilijker dan zonder. Hetzelfde geldt in feite ook als je met een volbeladen motorfiets een bergpas op rijdt. Dat komt enerzijds door de hogere totale massa, wat weer leidt tot tragere acceleratieprestaties en langere remwegen. Aan de andere kant verandert door de bagage en het extra gewicht van een duopassagier ook de geometrie van de motorfiets. Gevolg: de motor valt sneller de bocht in, de grondspeling neemt af en bij accelereren kan het voorwiel het contact met het wegdek verliezen. Rijd dus eerst eens met volle bepakking een rondje in je eigen omgeving om aan het andere gevoel gewend te raken, dan kom je beter voorbereid in de bergen aan. En houd ook rekening met de mogelijke extra breedte: zijkoffers en zadeltassen zijn niet alleen in bijvoorbeeld een file een factor van belang, maar kunnen met name in rechterbochten langs een rotswand gevaarlijk worden.
Zo neem je op de juiste wijze bagage mee
Maak ruim voor vertrek al een plan van aanpak – niet alleen wat er allemaal mee moet, maar ook waar je dat allemaal het best kunt plaatsen. Spullen als fotoapparatuur, landkaarten, papieren en geld stop je het best in een tanktas, binnen handbereik. Let bij tanktassen met magneetbevestiging even op: moderne opslagkaarten met Flash-technologie als SD-kaarten zijn weliswaar immuun voor magnetische velden, bankpassen kunnen er in de regel niet tegen. Zowel voor de tanktas als ook zijtassen en zijkoffers geldt: leg zware spullen onderin en pak de lichte er bovenop. In het geval van een tanktas niet zo hoog dat je het dashboard niet meer kunt zien of de rijstabiliteit op gevaarlijke wijze wordt beperkt.
Gebruik bij soft-tassen een beschermfolie of tape om schade aan de lak door bewegingen en vibraties te voorkomen. En aangezien ‘waterdicht’ toch vaak een kwestie van vertrouwen is, doe je vaak goed aan om je spullen ook nog eens in een plastic tas te verpakken.
Checklist
– Belading I: symmetrisch beladen voorkomt ongewilde slagzij.
– Belading II: zware spullen zoveel mogelijk onderin en ver naar voren.
– Belading III: op het bagagerek kun je lichte spullen als een slaapzak, slaapmatje, tent of kussen kwijt.
– Beladingsgrens: het toelaatbare totaalgewicht mag ook met bagage en passagier niet worden overschreden. Dat gebeurt al sneller dan je denkt.
– Rijbaarheid: de tanktas mag de stuuruitslag niet beperken. Zadeltassen mogen nooit of te immer het achterwiel kunnen raken.
– Vering I: veervoorspanning van de voorvork en de achterschokdemper verhogen. Vuistregel: de beladen motorfiets mag maximaal een derde van de totale veerweg inzakken.
– Vering II: indien mogelijk ook de in- en uitgaande demping verhogen.
– Zichtbaarheid: bagage mag op generlei wijze verlichting afdekken.
– Vooruitkijken; nog oplettender rijden dan normaal, om gezien de langzamere handling van de motor op tijd te kunnen reageren.
