Reizen langs de Donau

Het is 30° graden, over het vlakke asfalt gaat het met 150 km/uur richting zuiden. De weg is zo goed als leeg, slechts sporadisch doemt er een auto op. Door de hoge aarden wallen zien we maar zo nu en dan een stukje van de omgeving. En dat beeld doet bijna Hollands aan: vlakke akkers vol met maïs, aardappelen, bonen en wijnranken. Hoe anders, meer indrukkend vooral was het landschap de afgelopen dagen. De Donau heeft vele gezichten!Via Wenen, Bratislava, Esztergom en Budapest zijn we op weg naar Servië. De volgende stad die we gaan bezoeken is Novi Sad en misschien gaan we daarna nog door naar Belgrado. Dat laatste is wat onzeker nu Mladic is opgepakt en er verschillende demonstraties in de stad zijn geweest. Aan onlusten hebben we immers totaal geen behoefte.We zijn onderweg op een reis langs de Donau, al zien we de rivier op dit moment niet. In dit vlakkere land meandert de rivier breed uit en vormt een moerassig gebied omzoomd met struiken en wilgen. Verderop doemen heuvels op en komt de rivier weer terug in zijn, ondertussen al vrij brede bedding. We zijn inmiddels ook in de buurt van ons einddoel van vandaag, de stad Novi Sad.Zo zitten we elke dag in een andere omgeving, vaak ook een ander land. Dat betekent ook elke keer op zoek naar een pinautomaat, supermarkt en wat te eten. Dit vergt de nodige energie, maar levert ook veel op. We genieten enorm van het motorrijden, de omgeving, en natuurlijk de mensen. We zien wel waar de weg ons brengt, al hebben we wel in grote lijnen een planning gemaakt. Vorig jaar hebben we de rivier de Sava een stuk gevolgd, dat bracht ons ook op het idee om de Donau, een rivier die de mensen al eeuwen beroert, te volgen. Al duizenden jaren speelt de stroom een belangrijke geschiedkundige rol, niet alleen in de kunst en literatuur, maar bijvoorbeeld ook als natuurlijke grens. In de tijd van de vroege Romeinen bijvoorbeeld markeerde de Donau een tijdlang de noordelijke grens van het imperium, en in de vroege middeleeuwen duikt hij op in het Nibelungen lied. Een lied dat bestaat uit 2300 strofen en 39 hoofdstukken. Na de tijd van overleveringen, sagen en legende komen we in een tijd waarvan meer geschiedkundige geschriften bewaard zijn gebleven, de Middeleeuwen, een tijd dat de voornamelijk de Turken steden langs de Donau overheersten. Na de Turken was het de beurt aan de Oostenrijker en zo stroomt de rivier rustig de 21e eeuw in, waarbij hij ondertussen door tien Europese landen aan doet. Dag in dag uit zoekt hij rustig zijn weg naar de Zwarte Zee, 2.829 kilometer verwijdert van de bron.Als we na en paar uur de snelweg verlaten zien we de rivier terug. Hij oogt weer hetzelfde als eergisteren toen we in schitterende Budapest nog langs de oever lopend de stad verkenden. En later ook nog een tocht op de rivier hebben gemaakt. Langs de oevers siert struikgewas her en der het blikveld en de wilgen bewegen zachtjes in de wind, wuivend met hun zilverkleurige blad. Aan de overkant liggen zandstrandjes langs de rivier en ze zien er verleidelijk uit met deze temperaturen. De wind is warm, alles wat open kan aan ritsen staat ook open, maar veel verkoeling brengt het niet. Het voelt benauwd, blijven rijden is daarom het devies. Onderaan een brug laten mensen hun boot in het water zakken. Lijkt mij ook de beste plek om de rest van de middag door te brengen, maar we moeten verder richting hotel. Ondertussen zijn we de Servische grens gepasseerd en dat verliep verbazingwekkend vlotjes. Een korte blik op het paspoort, controleren of we de groene kaarten wel bij ons hadden en voilà, prettige reis verder. We zijn nog nooit zo ver zuidwaarts geweest, maar het bevalt tot noch toe prima. Prettige, vriendelijke mensen, een mooie omgeving en schitterend weer, wat wil een mens nog meer. Wat ons opvalt is dat er nergens wegnummers of resterende kilometers tot grote plaatsen staan aangegeven, een goede kaart of navigatie maakt het daarom wel makkelijker. Voor ons is het een beetje gissen en op gevoel gaan we verder. Je moet je ook niet altijd door kaart en GPS laten leiden, anders kom je nooit op de mooiste plekjes. De zon leidt ons richting het zuiden, we schieten redelijk op, komt ook omdat we hier alleen nog doorgaande wegen vinden. De dorpjes hier zijn een bijzondere mengeling van Oost- en West-Europese invloeden. Ondertussen gaat de middag over in de avond. De plaatselijke bevolking gaat richting huis voor een warme maaltijd en een avond samen buiten met een goed glas bier. Wij rijden verder richting oosten en zijn blij dat de steden naast het Cyrillische schrift ook gewoon in het Latijnse op de borden staan. Nadat we hebben ingechecked in het hotel, lopen we nieuwsgierig Novi Sad in. Een enorm gezellige stad met een nog relatief jonge geschiedenis die niet veel verder dan 100 jaar terug gaat. De complete binnenstad lijkt één groot terras, met veel muziek en sfeervolle verlichting. Het is bovendien erg prettig dat de meeste mensen hier goed Engels spreken.De andere dag stijgt het kwik tot boven de 30°, daarom besluiten we de trein te pakken naar Belgrado. Echt een openbaring is het niet, de stad blijkt verloederd en vuil. Niet echt een omgeving waar je lang wilt rondlopen. Wel stuiten we nog wat resten van een oude burg waaronder de Sava zich bij de Donau voegt, maar dat is ook het enige lichtpuntje. We zijn maar wat blij wanneer we weer terug in het hotel zijn.De volgende dag rijden we via Kroatië terug richting Wenen. Onder Novi Sad pakken we een kleine secundaire weg, die daar onder langs een gebergte loopt en op grote stukken naadloos de contouren van de rivier volgt. Het is een afwisselend rustig gebied. Af en toe passeren we een dorpje waar de tijd heeft stil gestaan. Een lome hond steekt over en op de toren van de kerk staat een ooievaar stil over de omgeving te kijken. De jongen steken hongerig hun snavels omhoog wanneer de andere ouder op het nest landt. Nadat we de grens weer zijn gepasseerd doemt al snel de stad Vukovar op. In dit puntje land vormt de rivier de grens tussen de landen. Via de snelweg gaat het terug net onder Budapest langs richting Gyor. We bewaren fijne herinneringen aan Budapest, onder meer hoe het ons verbaasde hoe makkelijk en snel je overal in de stad kunt komen met de motor. De stad bestaat eigen uit twee oude plaatsen, Buda en Pest, die met elkaar verbonden zijn middels diverse bruggen, waaronder een bijzonder oude kettingbrug. Nu rijden we er snel langs met enkel de herinneringen nog.We hebben in de planning vandaag door te rijden tot een plaatsje net onder Wenen en laten daarom Bratislava links liggen. Het is een lange dag geweest als we met nog vijftig kilometer te gaan een vreselijke onweersbui op onze kop krijgen. Wij zijn verwend geraakt de laatste weken, van alle kou en regen in Nederland hebben wij niets mee gekregen. Een bui om even af te koelen is nu zelfs bijzonder welkom, maar al snel gaat het zo hard dat ons zicht wordt beperkt tot bijna nul. Felle bliksemschichten verlichten de horizon en harde donders rollen over ons heen. Het gaat zo hard dat we bij een tankstation gaan schuilen, zoals velen met ons.Vanaf Wenen gaat onze reis in dagetappes naar de Donaubron in Donaueschingen. De omgeving van de rivier verandert vaak. De vlakte van Hongarije en het glooiende landschap van Servië hebben plaatsgemaakt voor stevige heuvels en de rivier slingert zich tussen hoge rotswanden door, oogt aanmerkelijk smaller dan in Belgrado. Er is een hoop te zien, prachtige vergezichten, pittoreske stadjes en oude kastelen. Langs dit gedeelte tot aan de grens met Duitsland loopt de doorgaande weg vaak langs de Donau, mooi rijden maar ook snel. We spotten verderop de Donau Schlögerner Slinge. Deze 180 graden bocht in de rivier ziet er schitterend uit, de blauwe rivier stroomt tussen hoge rotsen door. De vijftien minuten lopen vanaf de parkeerplaats voor het fabelachtige panorama zijn het dubbel en dwars waard. Ver benden ons dobberen de minuscule bootjes in het helderblauwe water, kunnen we uren naar kijken, maar onze motoren roepen weer.De volgende dag rijden we op tijd weg, de avond ervoor de route uitgestippeld en bekeken wat we deze dag kunnen gaan bezoeken. Op de agenda staat onder meer een bezoek aan het Walhalla, de Befreiungshalle en de stad Regensburg. In de Noorse mythologie is het Walhalla het paradijs voor gesneuvelde Vikingen. Nadat Napoleon in het voorjaar van 1807 Pruissen had onderworpen, vatte kroonprins Lodewijk (Ludwig) van Beieren, die kennelijk een grote bewondering voor Napoleon had, het plan op om grote namen te eren door er marmeren borstbeelden van te laten maken. Toen Lodewijk in 1825 koning van Beieren werd, had hij er al zestig verzameld, zocht er alleen nog wel een geschikte plek voor. Hij liet daarom een neoclassistische (Griekse) tempel bouwen bovenop een reusachtig terras op een berghelling. Je ziet het bouwwerk al van ver, al lijkt het langzaam te worden opgeslokt door al het groen eromheen. Het is een merkwaardig museum geworden. In de reusachtige tempel stonden in 2000 meer dan 125 borstbeelden van historische figuren, zowel mannelijke als vrouwelijke. Zo zien we onder meer Mozart, Katharina de Grote en Adenauer. Onze eigen nationale figuren zou trouwens ook goed vertegenwoordigd, want er staan ook twaalf Nederlanders, waaronder Boerhaave, Erasmus, Hugo de Groot, Willem van Oranje, Prins Maurits, Michiel de Ruyter en Willem III van Oranje. Ludwig van Beieren was ook de opdrachtgever voor de bouw van de Befreiungshalle. Dit historische monument is op de Michelsberg gebouwd als eerbetoon de overwinning op Napoleon tijdens de zogenaamde Bevrijdingsoorlogen (1813-1815).Beide gebouwen zijn bijzonder om te bekijken al staat het Walhalla nu dik in de steigers en is er binnen niet veel te zien. Nah ja, verder dan maar. Ook Regensburg blijkt erg motorvriendelijk. We rijden zo door naar het plein bij de Dom, vinden in de directe nabijheid een parkeerplaats en kunnen zo de binnenstad inlopen. Dat is lang niet overal zo, niet overal zijn ze erg gecharmeerd van motorrijders. De paar bonnen die we kregen voor het parkeren in een parkeerhaven zeggen wat dat betreft genoeg. We zien de oude brug uit de twaalfde eeuw waar de Regen bij de Donau komt, en ook de Naab zich er nog bij voegt. We beseffen weer eens hoe oud de geschiedenis rondom de rivier is en hoeveel er nog van bewaard is gebleven als we de toren en de Dom bekijken. Onze route voert ons vervolgens verder naar Kelheim, een plaatsje iets ten oosten van de stad. Daar zien we de rivier smal en snel stromend tussen wat rotsen verdwijnen, de zogenaamde Donaudurchbruchs. In de bocht is een klooster gebouwd en veel mensen worden er met bootjes overgezet of vermaken zich in de zon op het kiezelstrand. Het ziet er schitterend uit met een donkergroen, glanzend bladderdek waar wat zonnestralen doorheen komen en het witte klooster met rode dakpannen vol in de zon. Bloeiende en geurende jasmijn staat langs het smalle weggetje. Na wat foto’s van deze hartverwarmende plek te hebben genomen zetten we de koplamp richting onze volgende overnachtingsplek. Morgen eerst een rustdag, daar zijn we na al die dagen rijden, kijken en genieten wel aan toe. Bovendien wordt er regen voorspeld, dus zo’n straf is het niet om eens een dagje niet in het zadel te vertoeven. Wat hebben we de komende dagen verder nog in het verschiet? De Donauversickerung staat op m’n verlanglijstje. Hier verdwijnt de rivier ongeveer 160 dagen van het jaar onder de bedding om een eind verder weer op te duiken. Na wat testen met kleurstof ergens in 1920 kwam men er achter dat het verloren water ongeveer 35 kilometer verderop tevoorschijn komt in de bron van de Aach. En over kleur gesproken, ook de Blaubeuren Blautopf gaan we nog met een bezoekje vereren. Gezien de toeristische foto’s die we gezien hebben een sprookjesachtige verschijning. Deze diepblauwe bron met een watermolen wordt omringd door een klooster en bos. We rijden ondertussen langs schilderachtige vakwerkhuizen in oude stadjes liggend aan de rivier met op een uitstekende rots vaak een groot slot of een ruïne. Fraaie herinneringen aan vergane tijden. De weg slingert in werkelijkheid net zo mooi als op de kaart. Een heerlijk omgeving, rijdend door uitgehakte rotstunnels en bergachtig gebied wil je er niet aan denken dat hier ooit weer een eind aan komt. Soms maken we een nog kort uitstapje en pakken een extra mooi weggetje mee, meestal omdat je dan ergens onderweg op een adembenemend panorama over het rondomliggende gebied wordt getrakteerd. Dorpjes aangeplakt tegen hellingen, groene bossen en waterpartijen die zich als een zilveren lint door het landschap slingert. Telkens heeft de natuur weer iets nieuws voor je in petto.De laatste dag van onze vakantie nadert, en daarmee ook een klein beetje het doel van deze reis: de bron van de Donau in Donaueschingen. De familie Furstenberg heeft het nodige aan de opbouw van het stadje bijgedragen met een eigen biermerk, op hun terrein ligt ook de bron. De langzaam opborrelende belletje duiden erop dat er water uit de grond komt. Een betonnen bassin maakt de bron tastbaar, anders zou je hem bijna niet eens opmerken. Het begin van een rivier die je van bron tot monding heen en weer slingert tussen heden en verleden en je daarbij telkens weer weet te verbazen. Nee, het is niet moeilijk om je hart te verpanden aan ‘die schöne blaue Donau’!________________________________________[INFOKASTEN]DONAULigging: Midden-Europa (bron)Stroomgebied: van Zwarte Woud, mondt uit in de Zwarte ZeeBron: officieel heet de rivier pas Donau na samenvloeiing van de Brigach en Breg in Donaueschingen.Hoogte bron: op 1.078 meterTotale lengte: 2.829 kilometerLanden: Duitsland, Oostenrijk, Slowakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Bulgarije, Roemenië, Moldavië en Oekraïne.Belangrijke plaatsen aan de rivier: Regensburg, Passau, Wenen, Bratislava, Boedapest, Vukovar, Novi Sad, Belgrado, Nikopol, Silistra en Sulina.Afstand vanaf Utrecht: 655 kilometer (officiële bron bij Furtwangen)Toeristische trekpleisters: de Donaudelta bij Dobroedzja in Roemenië, bron bij Donauschingen, Wenen, Bratislava, IJzeren Poort op de grens met Servië en Roemenië (134 kilometer lange kloof).Talen: Duits, Slowaaks, Hongaars, Kroatisch, Servisch, Bulgaars, Roemeens, Moldavisch en Oekraïens Valuta: Euro, Hongaarse Forint (HUF), Kroatische Kuna (HRK), Servische Dinar (CSD), Bulgaarse Lev (BGN), Roemeense Leu (RON), Moldavische Leu (MDL) en Oekraïense Grivna (UAH)Tijdsverschil: geen tot 12 uur laterWetenswaardigheden: de Donau is na de Wolga Europa’s langste rivier. Naast de het samenvloeien van de Brigach en Breg is er ook in Donauschingen zelf nog een bron, de Donau heeft strikt genomen dus drie bronnen. Als officiële bron geldt die van de Breg bij Furtwangen, aangezien deze het verst van de monding gelegen is.Klimaat: met een stroomgebied van maar liefst 817.000 km² is het niet verwonderlijk dat het klimaat redelijk gevarieerd is. Over het algemeen overheerst daar waar de Donau stroomt het landklimaat met hete zomers en koude winters, uiteraard met kleine nuanceverschillen in temperatuur en neerslag afhankelijk van de omgeving.Geografie: als enige grote Europese rivier stroomt de Donau in oostelijke richting. Hij ontspringt op meer dan een kilometer hoogte in het Duitse middelgebergte Schwarzwald. De Donaudelta is met 3446 km² Europa’s grootste rivierdelta, het grootste deel daarvan ligt in Roemenië, het overige in Oekraïne. Beste tijd: grofweg tussen april en oktober, met name in het bloeiende voorjaar is de omgeving van de Donau gehuld in kleurrijke pracht en praal.Contact: www.danube-river.org (Engels en Duits)