Miniaturen Hans Brooijmans

Hans Brooymans ontwerpt en bouwt garage-interieurs. Hij installeert de verlichting en verzorgt de inrichting: werkbanken en hefbruggen, gereedschapborden aan de muren, brandblussers en reclameborden. Kortom alles dat van een lege ruimte een werkplaats maakt, tot in detail verzorgd: hier en daar slingert een poetsdoek, onder een vat ligt gemorste olie en ja, ook aan de smoezelige wasbak is gedacht…. En nee, hij is geen aannemer!Van huis uit is Hans Brooymans (76) zelfs geen technicus, hij was arbeidsdeskundige en deed onderzoek naar werkmethoden, vooral bij Brons Motoren in Appingedam. Nu, na zijn pensionering, is hij timmerman, metaalbewerker, elektricien en schilder in één persoon, en tevens uitvoerder van zijn eigen ontwerpen. Zijn belangrijkste gereedschap: pincet en rekenlineaal. Brooymans maakt diorama’s, kijkkasten met een schaal tussen de 1 : 16 en 1 : 24. “Ik was altijd al geïnteresseerd in modelbouw, en ben begonnen met bouwdozen van schepen. Maar al gauw maakte ik alle onderdelen zelf. Eén van de eerste schepen, de ’Danmark’ was een driemaster van de Deense marine. Daarvoor ben ik nog naar Kopenhagen gereisd om de details op te tekenen. Dat schip staat nu in bruikleen in het Maritiem Museum in Delfzijl. De ’Bounty’ heb ik ook nog gebouwd. Maar die grote zeilschepen namen teveel ruimte in beslag, en toen ben ik scheepjes in flessen gaan knutselen”, verklaart Brooymans zijn passie. Maar toen ook die serie te omvangrijk werd, moest hij weer op zoek naar een ander onderwerp. “Klassieke auto’s waren een hobby van me en samen met m’n zoon ging ik vaak naar oldtimer evenementen, zoals de klassieke Grand Prix op de Nurbürgring. De races interesseerden ons niet zo, wij waren vooral in de pits te vinden. Die sfeer trok ons, de bedrijvigheid, net een levend museum.” Daar zag Brooymans voor het eerst een soort kijkkastje waarin een modelauto in een historische omgeving was gezet. “Dat idee sprak me erg aan, het was alleen zo knullig gedaan dat ik dacht ‘dat kan ik beter!’” En ook al voldoen de kasten uit zijn beginperiode al lang niet meer aan zijn kritische maatstaven, die bewering van toen was geen grootspraak. In de loop der jaren is hij steeds meer purist geworden: “Het moet zijn alsof je door de verkeerde kant van een verrekijker in het verleden kijkt.” Hij speurt in oude tijdschriften en surft op internet op zoek naar de juiste historische gegevens, zoals afmetingen, modellen en specifieke kleuren, en hij maakt foto’s van schilderachtige werkplaatsen die hij toevallig tegenkomt. Met al die data heeft hij een omvangrijk analoog en digitaal archief opgebouwd. Afbeeldingen van affiches en gereedschappen, logo’s van banden-, benzine- en olieproducenten, wijzerplaten van klokken en manometers; alles is er in te vinden. En ja natuurlijk, ook de tijdseigen pin-ups. “Ik raakte steeds meer geboeid door de interieurs van oude werkplaatsen. De romantiek van het handwerk, het improviseren om iets met minimaal gereedschap weer aan de gang te krijgen, de sfeer van zo’n pure werkruimte. Ik ben een perfectionist en juist de kleine details vind ik het leukst om te doen,” vertelt Brooymans met glinsterende ogen. “De affiches aan de muur of een kalender, en dan mét ezelsoren, of een achteloos slingerende krant: het moet authentiek zijn tot en met de datum.” Alles moet kloppen, dus maakt hij vetvlekken op een deur, draait een telefoonsnoer in de knoop, legt ijzerspaanders onder een werkbank en strooit zaagsel op de vloer. “Een weggegooide vette dot poetskatoen, dat soort dingetjes maken het écht af, daarvan gaat het leven!” In de jaren zestig van de vorige eeuw reed Hans motor. Eerst een DKW, later een Zündapp, waarmee hij jarenlang van woonplaats Groningen naar de werkplek in Appingedam forensde. En hoewel zijn hart vooral bij oldtimer auto’s ligt, is hij de klassieke motor niet vergeten. Geïnspireerd door een opdracht van een MVAgusta-liefhebber creëerde hij een aantal fraaie Italiaanse werkplaatsen. In één daarvan zien we een man met voor de kenner bekende gelaatstrekken: het is Arturo Magni, destijds hoofd van de racedivisie, sleutelend aan een MV. “De opdrachtgever kwam zelf met dat figuurtje. Maar ik was er niet blij mee: de verhouding is 1:8 in plaats van 1:12, dus het is veel te groot! Toch moest het erin, en ja, de klant is koning hè. Dus heb ik een stuk van z’n voeten gezaagd en hier en daar wat afgevijld en uiteindelijk heb ik hem maar een beetje achter de heftafel verstopt,” glimlacht Brooymans. Ook al is dat detail hem nog altijd een doorn in het oog, toch is hij tevreden met het totale resultaat en terecht, ook deze werkplaats is weer tot in de puntjes verzorgd: lauwerkransen aan de muur, constructietekeningen binnen handbereik, de smoezelige bak met afgewerkte olie en de blocnote op de lessenaar. Alles straalt bedrijvigheid uit in de verstilde historische werkelijkheid van Hans Brooymans.“Ik wil m’n tijd zinvol besteden, televisiekijken is niks voor mij, dat kan altijd nog als ik oud ben….!” Dus is hij iedere dag bezig met zagen en vijlen, slijpen, boetseren, verlijmen en inkleuren. En als hij niet in zijn kleine werkkamertje aan het bouwen is, maar bijvoorbeeld door de stad wandelt zoekt hij onwillekeurig naar bruikbare spullen. In bakjes en dozen verzamelt hij wat ogenschijnlijk afval is, maar wat uiteindelijk een tweede leven krijgt: blikjes worden oliedrums en vuurpijlstokken veranderen in dakspanten. Dopjes, rietjes, spelden, en stukjes koperdraad, het worden lampenkappen, stukken gereedschap of water- en elektriciteitsleidingen in de driedimensionale genrestukken die Hans Brooymans met zoveel toewijding in elkaar priegelt. Ooit liet hij zijn diorama’s op een beurs voor classics en onderdelen zien, en meteen trok hij heel veel aandacht. Er kwamen verzoeken om specifieke interieurs te maken, bijvoorbeeld om als cadeau te geven bij een jubileum of als exclusief relatiegeschenk. Sindsdien werkt hij ook in opdracht. Meest voor particulieren, maar ook Volkswagen, Bosch en Jeep behoren tot zijn klantenkring. “Zo’n driekwart van m’n kasten maak ik nu op verzoek en afhankelijk van de wensen van de klant ben ik gemiddeld zo’n 8 weken met één werkplaats bezig.” Als er echt om gevraagd wordt maakt Hans ook wel eens een moderne garage, maar: “In een oude kun je veel meer kwijt, daar ligt mijn hart, bij oldtimers. Een modern pennenbakje is van plastic, zo’n ikeading, maar een omgekeerde zuiger….., die nostalgie hè, da’s toch veel mooier!” De auto’s en motoren in de miniatuurgarages zijn meestal bestaande schaalmodellen of komen uit een bouwdoos, maar Hans drukt er altijd zijn eigen stempel op. Al naar gelang de verlangde sfeer demonteert hij ze, wisselt onderdelen uit, maakt hij ze roestig of gebutst. Staat een auto op de hefbrug, dan laat hij de wielen schuin hangen en de uitlaatbochten van een motor kleurt hij blauw. En altijd wordt de inrichting tot in detail aangepast aan het bouwjaar en het land van origine van het voertuig dat erin komt te staan. Bijna 150 diorama’s heeft hij gebouwd, en nog steeds beleeft hij onverminderd genoegen aan het hele proces. De meeste zijn verkocht, wordt die honderdvijftigste er één voor in de eigen huiskamer? “Tja, als ik daarvoor de tijd zou hebben… haha! Voorlopig heb ik nog opdrachten die ik met veel plezier afmaak. Het is toch fantastisch als iemand mij, maanden na levering van een kast opbelt en enthousiast vertelt er nog steeds niet op uitgekeken te zijn? Dat geeft zoveel voldoening.” Als we afscheid nemen van deze bijzondere ambachtsman, trekt Hans Brooymans zich weer terug in zijn miniwerkkamer, zet zich aan zijn miniwerktafel en wrikt iets los van een MVAgustaatje, zodat die voor reparatie naar een minigarage kan. Een Italiaanse natuurlijk, met een typisch Italiaanse chaos van rondslingerende onderdelen, verspreid liggend gereedschap en een ‘La Gazetta dello Sport’. Sfeervolle verlichting benadrukt de romantiek en natuurlijk: aan de muur hangt, op de grens van licht en schaduw, een poster van een jonge Sophia Loren. Wie wil er niet nou niet zo’n werkplaats?Kijk voor info op: www.factor24.com[Streamer]“HET MOET ZIJN ALSOF JE DOOR DE VERKEERDE KANT VAN EEN VERREKIJKER IN HET VERLEDEN KIJKT.”