Lezerstest Dr. Jekill & Mr. Hyde uitlaten
In Belfeld, onder de rook van Venlo, vinden we een mooi staaltje ‘Hollands Glorie’ op motorgebied: rond de honderd personeelsleden ontwikkelen en produceren hier de elektronisch geregelde Dr. Jekill & Mr. Hyde uitlaten: volledig legale uitlaatsystemen voor Harley-Davidson, Indian, Triumph en BMW, waarbij je met een druk op de knop het geluid kunt aanpassen, van stiller dan standaard tot lekkere emotionele klappen. Samen met drie MotoPlus-lezers keken we rond in de fabriek en reden we een rondje door Noord-Limburg met een aantal Dr. Jekill & Mr. Hyde-gedempte machines.
Dat er anno 2022 meer komt kijken om een uitlaat te maken dan een ijzerzaag en een lasapparaat, wordt meteen duidelijk zodra je binnenstapt in het indrukwekkende pand van Dr. Jekill & Mr. Hyde op het industrieterrein in Belfeld. Motoruitlaten maken is tegenwoordig bijna een wetenschap op zich, niet in de laatste plaats door de strenge emissie- en geluidsnormen die er heden ten dage aan alle voertuigen – en dus ook aan motorfietsen – worden gesteld. Met name de invoering van de Europese Euro-keuringsnormen, waarbij we met de motorfietsen inmiddels zijn aangeland bij Euro5, hebben ook grote gevolgen gehad voor onder meer de uitlatenfabrikanten. Met het strenger worden van de eisen voor voertuigen moesten ook accessoire-uitlaten immers aan dezelfde strenge normen voldoen om toegelaten te worden op de openbare weg.
Bovendien is de uitlatenbranche helemaal onder een vergrootglas komen te liggen vanwege de vermeende geluidsoverlast op drukke dijkwegen en bergpassen, waardoor overheden zelfs wegen (willen) gaan afsluiten. Daarmee is de tijd van open herriepijpen dus voorgoed voorbij, al blijven de uitwassen helaas bestaan zolang Ali-Baba zonder enige controle herriepijpen blijft dumpen. Maar de gerenommeerde uitlatenfabrikanten zoals Dr. Jekill & Mr. Hyde voldoen, sinds ze in 2010 de Europese typegoedkeuring verkregen, tegenwoordig aan alle strenge Euro-nomen en zijn volledig legaal. Specifiek voor de elektronisch geregelde uitlaten geldt dat trouwens zelfs als je hem met die elektronische knop op het stuur in ‘standje open’ zet en hij voor je gehoor een aanmerkelijk diepere roffel produceert. Ook in die stand blijft de uitlaat goedgekeurd en aan alle eisen voldoen, anders zou een officieel E-keurmerk ook niet haalbaar zijn.
De kunst van het oer-Limburgse merk is een klep in de einddemper, die de doorstroming beïnvloed en daarmee de toon en het geluidsniveau. Waarbij de bijzonderheid is dat de computer die deze klep aanstuurt middels een servomotor ook wordt gekoppeld aan de elektronica van de motorfiets. Zo kun je met de knop op het stuur uit drie uitlaatmodi kiezen, maar wordt er te allen tijde dus ook rekening gehouden met zaken als rijsnelheid, versnelling en toerental. Op die manier wordt de demper dus continu automatisch aangepast aan je manier van rijden: volgas op de snelweg is er dus minder geluidsdemping dan wanneer je rustig over een dijkje toert, of dwars door de stad rijdt.
In de meest stille stand, met de magische klep dus volledig gesloten, is de uitlaat vaak zelfs nog stiller dan een originele uitlaatdemper, terwijl het motorvermogen in principe gelijk is gebleven. De moderne regelgeving is namelijk ook wat betreft het motorvermogen erg streng: het motorvermogen en de prestaties mogen met een vervangingsdemper niet meer dan 5% afwijken van het origineel, anders wordt die demper niet goedgekeurd. Zo ben je met dat E-keurmerk dus niet alleen verzekerd van een wettelijk toegestaan geluidsniveau, maar ook van een goed presterend motorblok, zonder dat je daar verder aanpassingen aan hoeft te doen qua injectie of motormappings.
Door de slimme constructie en het gebruik van dure materialen – wat je dus ook wel terugziet in de prijs – is de Dr. Jekill & Mr. Hyde-demper daarbij over het algemeen wel een stuk compacter dan een originele demper.
Het idee van de uitlaatdemper met een klep om het geluidsniveau te regelen ontstond al in 1995 tijdens een geluidscontrole op een parkeerplaats langs de snelweg op weg naar de TT. Na eerst flink hobbymatig geknutseld te hebben in de eigen werkplaats, werd inmiddels alweer 25 jaar geleden de stap naar een éénmansbedrijf gezet, het officiële begin van Dr. Jekill & Mr. Hyde uitlaten gezet. Het befaamde boek van Robert Louis Stevenson uit 1886 over de gespleten persoonlijkheid van de goede Londense arts Dr. Henry Jekyll, die veranderd in de kwade Mr. Edward Hyde, stond daarbij model voor de naam.
Een kwart eeuw later lijkt dat alles geschiedenis: in de oogstrelend mooie fabriek in Belfeld werken nu rond de 100 mensen, die ruim 15.000 elektronisch geregelde uitlaatdempers per jaar produceren. Rondkijkend in de fabriek valt op dat met name de ontwikkelingsafdeling en de sales- en marketingafdeling relatief groot zijn, terwijl de werkelijk productieruimte veel compacter is. Jan Bieseman van Dr. Jekill & Mr. Hyde legt dat uit: “Alle ontwikkelingen, van het maken van de eerste uitlaat voor een nieuw motormodel tot de complete elektronica, doen we in eigen huis, net als de uiteindelijke assemblage. In principe wordt een Dr. Jekill & Mr. Hyde uitlaat namelijk pas gemaakt als hij verkocht is door een van onze wereldwijde dealers. Met name bij de Harley-Davidson en Indian-uitlaten hebben we nogal wat mogelijkheden qua kleur, afwerking en eindkappen. De productie van de afzonderlijke onderdelen van de uitlaat gebeurt bij externe specialistische bedrijven, voornamelijk hier in de omgeving. Vandaar dat we een relatief groot magazijn hebben. Daar liggen alle componenten opgeslagen, nadat ze eerst door de kwaliteitscontrole zijn goedgekeurd. Wij maken namelijk alleen premium-producten die tot in de kleinste details perfect moeten zijn. Daar is onze prijs ook naar, en dat mag een koper dus van ons verwachten. Zodra er een uitlaat verkocht is, wordt deze bestelling door een dealer direct online in ons productiesysteem geplaatst, waarna de demper geproduceerd wordt. Hiervoor worden eerst de benodigde onderdelen verzameld, waarna deze op de assemblage-afdeling in elkaar worden gezet tot een complete uitlaatdemper. Daar wordt ook de juiste, modelafhankelijke, elektronica ingelezen.
Ook krijgt de demper dan een EC-certificaat, en die EC-goedkeuring wordt dan ook in de demper gelaserd. Het geheel wordt tot slot samen met een mooie owners-manual en een EC certificatie-pasje verpakt in een fraaie doos. Het moet immers een feestje zijn om onze uitlaat binnen te krijgen. De dealers zijn hier allemaal intern door ons opgeleid om de demper te monteren. Vanwege de eisen die we daaraan stellen en aan de kwaliteit die we leveren durven we vervolgens ook vier jaar garantie te geven op onze uitlaten.”
Achter accountmanager Peet Gerards aan maken we die middag een leuk toertje door Noord-Limburg met een BMW R1250GS, een Harley-Davidson Pan America Special, Indian Chief Bobber en een Harley-Davidson Low Rider ST. Uiteraard allen voorzien van een Dr. Jekill & Mr. Hyde-uitlaatdemper. De ervaringen van Seppo Boers, Eric van Schijndel en Mark Bahnen lees je in de kaderstukken.
