130 jaar motorfiets
Er ging behoorlijk wat tijd en uiteraard ook ettelijke mislukte pogingen aan vooraf, voor motor en enkelspoor voertuig elkaar in harmonie vonden. Dat blijkt ook wel uit de talrijke voorbeelden op deze pagina’s. Lachwekkende, juist heel logische, destijds moderne of constructies met een toekomstvisie vormden de basis onder een echte tijdreismachine.
Gottlieb Daimler’s Patent-Motorwagen uit 1885, de latere ‘Reitwagen’, werd tussen de stoelen geconstrueerd. Door de steunwielen reed hij niet als een motorfiets, maar als een auto reed deze komische vierwieler zeker ook niet. Niet zo gek, want Daimler en zijn zonen Paul en Adolf waren nou niet bepaald fanatieke fietsers. En dat bleek een enorm obstakel op weg naar de motorfiets. De overgang van de hoge naar de lage fiets, in feite de voorloper van de fiets zoals we hem tegenwoordig kennen, kreeg in januari 1885 gestalte met de gepatenteerde ‘Rover’ van de Brit John Kemp Starley – de bewering dat de ‘Reitwagen’ de eerste ‘lage’ fiets was, klopt dus niet helemaal. Beginnende fietsers moesten in die tijd niet alleen hun angst voor de omgang met een angstwekkend hoog apparaat overwinnen, maar tevens een hogere bewustzijnshorde dan wij ons kunnen voorstellen. Uit amusante berichten van Ludwig Ganghofer en Mark Twain uit die tijd blijkt dat met name volwassenen het fietsen maar moeilijk onder de knie kregen. Het kostte vaak meerdere weken oefening en ging meestal gepaard met talrijke valpartijen.
De Patent-Motorwagen is nooit bedoeld als voorloper van de motorfiets. Het was een aggregaat-drager om een benzinemotor te testen, die bijvoorbeeld ook een brandweerpomp of een boot aan moest kunnen drijven. Een motorachtige combinatie van mechanische aandrijving en enkelspoor voertuig hadden de Fransozen Pierre Michaux en Louis-Guillaume Perreaux al in 1868/69 op de met ijzer omslagen wielen gehesen en ook andere Franse constructeurs experimenteerden er destijds mee. Gewicht en hitteontwikkeling van de toen gebruikte stoommachines beperkten de praktische inzetbaarheid van deze voertuigen in grote mate. Ook de Hildebrand & Wolfmüller, de eerste officiële zogenaamde motorfiets, werd geen succes. Dat kwam pas met de combinatie van een licht motorblok en een laag frame. Toonaangevend als motor- en framefabrikant waren toen Franse bedrijven, en dus zie je daar ook – terecht – de meeste voorbeelden van op deze pagina’s.
