Reportage – Cursus motoronderhoud Geratel

Het luide gebrul van een groep motoren kondigt de komst van de eerste cursisten aan. Een stevige bak koffie staat al op hen te wachten als de diverse groep rijders zich ontdoet van motorpak en helmen. Als de volle bak van tien personen zich uiteindelijk heeft verzameld en is voorzien van een bakkie pleur en een begroetende handdruk, neemt Lucy een plekje te midden van de kring in om de cursus af te trappen. Het uitdelen van notitieblokken maakt duidelijk dat de deelnemers de garage niet gaan verlaten zonder een bult informatie. Maar goed ook, want daarvoor hebben ze zich ook aangemeld. “Er rijden toch nog wel mensen onveilig rond met de motor”, vertelt Lucy een halfuurtje voor aanvang van de cursus. Dat komt eigenlijk doordat de gemiddelde motorrijder misschien niet genoeg weet van de techniek. “Het meest voorkomende kwaaltje waaraan de motorfietsen van deelnemende eigenaren lijden, zijn te oude banden. Soms zijn ze wel tien tot twintig jaar oud. Dat kunnen zelfs motoren zijn die net tweedehands gekocht zijn via een motorzaak, soms zelfs met afleverbeurt. Maar bij die beurt kan het voorkomen dat bepaalde zaken niet worden meegenomen of per ongeluk over het hoofd worden gezien. Zoals nieuwe banden dus. Daarmee wil ik motorzaken helemaal niet afvallen. Iedereen kan weleens iets vergeten, maar dan is het als rijder juist zo belangrijk dat je dit soort zaken zelf kan controleren.” Ook benadrukt ze dat het, ondanks dat er geen verplichte periodieke APK is, wel raadzaam is om tijdig je onderhoud te plegen. Bij de basisworkshop is iedereen welkom, benadrukt ze ook. “Mensen die al veertig jaar rijden, opnieuw zijn opgestapt of net hun rijbewijs hebben gehaald; ze komen hier allemaal binnen. Maar ik heb ook weleens mensen die nog bezig zijn met rijlessen, en dat is het allermooist. Die krijgen namelijk voordat ze hun eerste motorfiets kopen de belangrijkste informatie mee en weten dan waar ze op moeten letten tijdens de koop, of dat nu bij een motorzaak is of particulier.” Misschien heb je net je motorrijbewijs gehaald en lepel je het BRAVOK-rijtje dat je met de motortheorie hebt moeten leren nog moeiteloos op, het is wel een goede basis. Maar er is meer. “Sterker nog”, gaat Lucy verder, “er staan zelfs dingen in die motortheorie die helemaal niet kloppen. Zo staat er bijvoorbeeld in de boeken dat je de motorolie altijd koud en rechtopstaand moet peilen, maar dat is zeker niet altijd zo. Er zijn een aantal motoren die je absoluut niet op die manier kan peilen. Sowieso vind ik het woord ‘altijd’ gevaarlijk en dat is er zeker eentje om te vermijden bij motortheorie en kennis. Ik denk dat veel mensen veiliger rond kunnen rijden en dat er een hoop pechgevallen voorkomen kunnen worden door wat meer technische kennis.”

Terug naar de workshop, waar een Kawasaki Z650 uit 2021 de brug wordt opgerold. Eigenaresse Marija (25) moet eerlijk toegeven dat ze, afgezien van het smeren van de ketting, nog niet genoeg van het onderhoud van haar motorfiets weet. “Ik had echt gehoopt dat er tijdens de rijlessen meer aandacht geschonken werd aan onderhoud en controle. Zoals het bij waarschijnlijk veel andere cursisten is gegaan, kreeg ik de ochtend voor het examen alles aangewezen en werd er hoofdzakelijk een beroep gedaan op mijn kortetermijngeheugen.” En daarom zoekt ze die informatie bij Lucy. Stap 1 van de cursus komt aan op het controleren van de motorolie, maar ook op het begrijpen van welke olie nu eigenlijk geschikt is voor welke motorfiets. De groep schrijft driftig mee als verschillende flacons olie tevoorschijn worden getoverd met elk zijn eigen kwaliteiten. “En alsjeblieft, of je dit soort dingen nu zelf doet of niet, houd een logboek bij”, raadt Lucy aan. “Welke benzine tanken jullie?”, zo luidt de vraag die het volgende hoofdstuk inleidt. Uiteraard E5, zegt de gemiddelde deelnemer. “Maar wat als je in het buitenland bent en je geen idee hebt wat er uit de slang komt?” Tsja, dan wordt het wel lastig… En dus komen er nog meer potjes en flesjes met additieven op de werkbank. De één geschikt voor het verbeteren van de brandstof, de ander voor een langdurige winterstalling. Dat deze groep wel van plan was de motor netjes te stallen in de koudere maanden, bleek uit de vragenserie die volgde.In ieder geval: banden lekker hard oppompen, tenzij de motor een middenbok heeft, en volgetankt wegzetten. En als je ’m wat langer wegzet, gooi er dan een additief bij alvorens je tankt en kom er verder niet meer aan. Het allerbelangrijkste tijdens de winterstalling: nooit je motor ‘effe starten’, om condens en roest tegen te gaan.

Naast wat er in die motor moet, leert de groep ook hoe zo’n motorblok nu eigenlijk werkt. Aan de hand van verschillende opengewerkte motorblokken wordt het viertakt-principe uit de doeken gedaan en wordt uitgelegd waarom je motor E5 nu eenmaal lekkerder (of beter, indien beschikbaar) vindt dan E10. Aan de hand van Marija’s nog vrij jonge gifkikker wordt de groep onderwezen. Als eerste wordt de aandacht gevestigd op de remmen. Uit een bak worden verschillende onderdelen tevoorschijn getoverd. Zowel remschijven, -klauwen en -blokken gaan rond, allemaal om even bevoeld te worden door de cursisten. Iedereen doet zijn best om voor de geest te halen hoe het met de remmen van zijn of haar eigen motorfiets gesteld is. Dat duurt gelukkig niet lang, want als iedereen even aan de Kawa heeft gezeten, krijgen ze vrij spel om de eigen remmerij inclusief remdruk te controleren. De een na de ander ligt met de wang op de vloer om te zien of zij bij de staat van de remblokken ‘better safe than sorry’ of ‘livin’ on the edge’ te horen zouden krijgen. Remtechnisch zijn er een paar daredevils. Op eenzelfde manier worden uiteraard ook de banden gecontroleerd. Even leken we het quotum van ‘minimaal één paar te oude banden per groep’ niet te gaan halen. Maar uiteindelijk blijkt de Koreaanse chopper, die toch al een exoot in zijn soort is, op een wat ouder paar rubbers te staan. “Het is al een tijdje droog geweest deze zomer. En zolang het droog blijft gaat dat nog wel goed, maar gaat het dan toch eens regenen, dan wordt het wegdek wel een stukje gladder. Het is met oude banden heus niet zo dat ze zomaar zullen ontploffen, maar ze verliezen hun grip dramatisch. Als je geen grip hebt, dan glibber je alle kanten op en kun je zo maar onderuit gaan.” En ach, als we dan toch zo laag bij de grond zijn, laten we dan ook de aandrijving controleren.

Waar Marija aangaf dat ze “de ketting nog wel zelf kan smeren”, bleek dat voor een groot deel van de groep wel een aandachtspuntje te zijn. Die zijn op pad gestuurd met wat huiswerk. “Iets waar we in de cursus ook naar kijken, is de vering. Daar wordt eigenlijk nooit zo veel aandacht aan besteed”, vertelt Lucy. “De vering is echt een vak apart, daar kan de gemiddelde motorzaak ook niet zo veel mee. Als daar echt iets mee aan de hand is, dan moet je in veel gevallen toch naar een specialist.” Hoewel er tegenwoordig al vrij veel zelf aan bijvoorbeeld in- en uitgaande demping te verstellen valt, is dat lang niet bij alle motorfietsen zo. Zeker niet bij oudere modellen. Als de Z650 van Marija dan eindelijk weer naar beneden wordt gehaald, kijkt ze opgelucht. “Ik wist er niet zo veel van, maar gelukkig staat hij er in ieder geval goed bij op dit moment. Wel ga ik iets meer op mijn ketting letten en ik moet ’m even wat beter spannen. Verder weet ik nu in ieder geval welke dingen ik in de gaten moet gaan houden, en vooral hoe.” Verderop zegt de trotse eigenaar van een Bonneville T100 dat hij inderdaad binnenkort een bezoekje mag plegen aan de veringspecialist. “Maar eerst zijn mijn remblokken aan de beurt, want die zijn blijkbaar dus écht aan vervanging toe. En ik heb mij nadrukkelijk laten vertellen dat mijn ketting hoognodig gesmeerd moet worden.” Maar afgezien van een aantal op- of aanmerkingen aan het adres van iedere deelnemer aan deze cursus, verkeert er in deze groep geen motorfiets in levensgevaar. Op naar de volgende groep dus…

Zelf ook je kennis bijspijkeren? Kijk dan eens op www.geratel.nl