Producttest verlichting

Terwijl steeds meer auto’s LED-technologie gebruiken om de nacht te verlichten, gebruiken de meeste gemotoriseerde tweewielers nog steeds H4-lampen met dubbele gloeidraad of H7-lampen met een enkele gloeidraad. Dat zal niet snel veranderen, dus is er nog steeds behoefte aan vervanging. Theoretisch worden H4-lampen – die sinds het begin van de jaren 1970 zijn geïnstalleerd – na gemiddeld vijfhonderd uur vervangen. De modernere H7-lamp – die sinds de jaren 1990 algemeen wordt gebruikt – gaat onder laboratoriumomstandigheden tot twaalfhonderd bedrijfsuren mee. Deze (theoretische!) waarden gelden voor ‘standaardlampen’, die in de vervangingsbranche vaak het label ‘longlife’ of ‘heavy duty’ krijgen. Ze worden ook vaak gemonteerd als eerste montage.

Bij dergelijke lichtbronnen ligt de nadruk op een lange levensduur. Fabrikanten bereiken dit door een dikkere en/of langere gloeidraad te gebruiken. Die wordt minder heet, maar is daardoor ook minder fel. De populariteit bij de eerste montage is begrijpelijk, want het bespaart de motorfabrikanten en dealers vervelende ‘nog-geen-jaar-oud-en-nu-al-kapot’ garantiediscussies. Als fabrikanten van lampen daarentegen bloemrijke termen als ‘Giga’, ‘Power’, ‘Ultra’ of ‘Racing’ gebruiken en mogelijk ook nog adverteren met een kreet als ‘Plus-nogiets’ is de kans groot dat er een compactere, hetere en dus fellere gloeidraad is geïnstalleerd. Weet wel dat die waarschijnlijk niet zo lang schijnen als de wat zwakkere zusjes uit de categorie ‘Longlife’. Het is heel goed mogelijk dat zo’n superhelder lampje al na minder dan driehonderd uur voorgoed uitdooft. De aankoopbeslissing moet daarom afhangen van het gebruiksgedrag. De plezierrijder die zijn motor pakt voor zondagse ritjes is waarschijnlijk helemaal tevreden met ‘Longlife’. De forens die daarentegen vaak ’s nachts zijn motorfiets pakt, gaat eerder voor het hete Ultra-model.

Helaas is de kwaliteit van het lampbolletje niet primair verantwoordelijk voor de werkelijke kwaliteit van het licht. Het geproduceerde licht is het licht dat de reflector op de weg schijnt. Ongeveer driekwart van de lichtopbrengst is te danken aan de reflector. Een superlampje in een koplamp met een slechte reflector produceert geen goed licht. Een middelmatige lamp in combinatie met een grote en zorgvuldig geconstrueerde reflector kan daarentegen wel goed licht op de weg geven.

Onze lampentest bewijst dit ook: de beste H7-lampen die we in de koplamp van een BMW-motor (die voor motorstandaarden al erg goed is) installeerden, hebben een bereik van ongeveer tachtig meter. Dezelfde lamp in de koplamp van een VW T-Cross haalt een bereik van ongeveer honderd meter. De (koplamp)grootte maakt soms echt het verschil.
Naast bewuste technische verschillen – trefwoord: gloeidraad – bepalen ook ‘indirecte’ factoren de lichtopbrengst van een lamp. Om precies te zijn: de fabricagekwaliteit. Een H4-gloeilamp bestaat uit ongeveer twintig onderdelen en als deze niet nauwkeurig in elkaar zijn gezet en duidelijk ten opzichte van elkaar zijn gedefinieerd (geometrie), ziet een lamp er in de waarste zin van het woord donker uit.

De twee grootste merkfabrikanten Philips en Osram (vroeger hoorde General Electric/GE daar ook bij, maar dat produceert niet langer) hebben talloze controle-instanties in hun lampenproductie. Die zorgen ervoor dat de lampen een constant hoge kwaliteit hebben. Hoewel Bosch niet langer zijn eigen autolampen produceert, betrekt het zijn producten van merkfabrikanten en daarom speelt het ook mee in de topcompetitie.
Je kunt niet zo zeker zijn van de kwaliteit van merkloze leveranciers, meestal uit het Verre Oosten. Deze fabrikanten werken graag met bloemrijke, maar technisch meestal zeer dubieuze reclameclaims. Een voorbeeld is het zogenaamde ‘Xenon-effect’. Daarbij is de blauwachtige coating alleen voor de show. In het ergste geval slokt de coating alleen maar licht op.
De Xenon-hype van een paar jaar geleden is ondertussen vervangen door de LED-trend. De online budgetaanbieders zetten daar flink op in, maar en belanden met hun ondermaatse kwaliteit weer helemaal onderaan het testveld.

Opnieuw zijn het Philips en Osram die voor echte verlichting zorgen met hun LED-lampen. De tweede generatie van deze retrofitlampen is ondertussen gelanceerd. Het ontwerp van een vervangings-LED is lastig, omdat de bijna puntvormige lichtbron van een halogeengloeidraad moet worden gereproduceerd met licht producerende diodes (LED’s). Bovendien moet het geheel – inclusief warmteafgevende elektronica – worden ondergebracht in een lamphuis met een ventilator. Aanvankelijk leidde dit tot een ietwat lomp ontwerp dat niet gemakkelijk in elke koplampbehuizing was onder te brengen.
Sommige van de wat volumineuzere vervangingslampen van eerste generatie zitten nog steeds in het assortiment (Philips bijvoorbeeld met het label ‘Standard’), maar de gloednieuwe modellen zijn meestal compacter, waardoor het aantal goedkeuringen sterk is uitgebreid (zie compatibiliteitslijsten op de homepage van Philips of Osram).

Hoe zit het met de prestaties van de LED-inbouwspots? Briljant! Bekijk gerust de testresultaten eens. Achteraf een nieuwe lamp monteren is zeker de moeite waard. In het geval van een Kawasaki Vulcan S kost het een monteur ongeveer dertig minuten, inclusief het afstellen van de verlichting. Dat is ongeveer € 65,- voor het materiaal en ongeveer € 50,- voor het werk. Het is goed besteed geld.

Conclusie
De standaardkoplamp bevat rechtstreeks uit de fabriek niet noodzakelijkerwijs de beste lichtbron. Integendeel. Bij een eerste montage telt het meestal om de kosten. Overweeg voordat je volgende keer conventionele H4- of H7-lampen koopt wat voor jou het belangrijkst is: een lange levensduur of bijzonder helder licht. Met LED vervangingslampen zijn beide mogelijk – tegen een dienovereenkomstig hogere prijs (let wel op de goedkeuringen!). Verwacht hoe dan ook geen wonderen van een nieuw lampje, want de constructie en grootte van de koplamp maakt het grote verschil, niet de lamp erin.