Per Ural door de USA

‘’Kijk, en nu is die achteruit echt verdomde handig’’, zegt Austin koeltjes terwijl we een noodstop maken en met het voorwiel hangend boven een afgrond tot stilstand komen. We bevinden ons op een afgelegen weggetje, ergens in de woestijn van Utah. Het is dik boven de veertig graden en alles wat we bij ons hebben, is een halve fles water en een pak koekjes. Alsof we beginnelingen zijn. Terwijl Austin in een wolk van stof achteruit manoeuvreert, klamp ik me vast aan het zijspan, hopend dat ik zelf snel weer kan rijden…op een meer vrouwelijke manier. Zomaar een dagje van onze 6.000 mijl tellende trip dwars door Amerika met een Ural zijspancombinatie. Vandaag verkennen we de offroad-grenzen van het Russische beest, een ervaring die nog het meest doet denken aan een potje vrij worstelen. Maar de machtige Ural, gezegend met een duidelijk sterker gestel dan zijn bemanning, absorbeert iedere steen, hobbel en gat in de weg met het grootste gemak. “Dit is het ultieme vervoer voor stelletjes”, luidt de romantische mededeling van Austin, terwijl ik ternauwernood een boom weet te ontwijken. In de geest van ‘je moet alles ooit eens hebben geprobeerd’ besloot ik op 36-jarige leeftijd een lacune in mijn motorbestaan: op pad met een zijspan. Dus toen een vriend me vorige zomer op een Spaanse camping aanbood om een ritje met zijn Ural zijspan te maken, sprong ik dolenthousiast aan boord. Binnen twee minuten was ik verkocht en toen ik de sensatie van de achteruitversnelling beleefde was ik helemaal om. Het Ural zijspan heeft een cultstatus en na mijn kennismaking in Spanje leek het me het ideale vervoermiddel voor een trip door de Verenigde Staten. Een Ural is onverwoestbaar en heeft ongeëvenaarde retro-looks, perfect voor een rit van kust naar kust over ellenlange ‘highways’, gravelpaden en compleet verlaten binnenwegen. Maar voor we daar aan beginnen, is het niet onverstandig om eerst even wat typische Ural-terminologie door te nemen. Het mysterieuze acroniem WZID bijvoorbeeld. Dit Ural-mantra betekent ‘Wat zou Ivan Doen?’ – dé vraag die alle Ural-rijders zichzelf stellen als ze ergens met een probleem langs de kant van de weg staan. Ivan bestaat natuurlijk niet echt, maar alleen in metafysische vorm als de alwetende Russische alleskunner, de Ural-meester zeg maar. En dan is er nog de UOF, maar daarover later meer….Ook de mensen van Ural USA (ja, dat bestaat echt) waren enthousiast over mijn plan en stelden een 750 cc Patrol beschikbaar, die ik kon oppikken bij een dealer in Richmond, Virginia. Eenmaal aangekomen lijkt het wel scène uit de film ‘Where Eagles Dare’ met een gereedstaande legergroene Ural met een zijspancover in camouflagekleuren. De beschadigingen die ik tijdens mijn inspectierondje tegenkom, blijken het gevolg van een iets te enthousiast genomen bocht door een van de medewerkers. De combinatie was daarbij omgeslagen met een uit de kom geschoten schouder voor de passagier als souvenir. Ai….Het enige dat nog even moet gebeuren is een rit dwars door de Verenigde Staten naar het Amerikaanse Ural-hoofdkwartier in Seattle. Eitje! Tenminste, dat zijn zo mijn gedachten terwijl ik voorzichtig achteruit de werkplaats uit manoeuvreer. Eenmaal op de weg kegel ik meteen een paar verkeerspylonen omver. Oeps, zo’n bak metaal aan de zijkant van de motor is toch wel even wennen. Eenmaal met Austin in het bakje in het middagverkeer van Richmond bekruipt me het nare gevoel dat die tien minuten oefenen op die Spaanse camping vorig jaar niet echt voldoende zijn voor het avontuur dat nog komen gaat. En misschien was het ook niet zo’n bijster slim idee om deze trip te beginnen op de slingerende bergwegen van de Appalachen – een kaarsrechte weg naar Seattle had meer voor de hand gelegen. Maar aan de andere kant is deze trip vanaf het allereerste begin een puur door motorromantiek ingegeven onderneming geweest. Austin en ik hebben allebei een enorme passie voor alles wat met ‘oud ijzer’ te maken heeft, de gouden eeuw van het motorrijden. Over de praktijk van en de techniek achter het rijden met een zijspan hebben we het eigenlijk totaal niet met elkaar gesproken. Over hoe je in een zijspan een bocht neemt bijvoorbeeld. Maar op de een of andere manier komen we na de eerste dag ongeschonden aan in Shenandoah National Park in het noordoosten van de Appalachen. De Ural is op de wielen blijven staan en onze schouders zitten nog keurig op hun plek. Alhoewel mijn armen wel een halve meter langer aanvoelen door deze eerste partij vrij worstelen met een zijspan. Geen idee hoe ik dit tot aan Seattle vol moet houden. Dit is een duidelijk inspannender dan ik ooit kon vermoeden, ook al hebben Austin en ik elkaar afgewisseld aan het stuur. We zijn allebei compleet gesloopt en terwijl we in onze slaapzak kruipen onder de dennenbomen kruipen, beseffen we dat we nog heel veel moeten leren. Rijden met een zijspan heeft niets met motorrijden te maken en ook niet met autorijden, het zit er zelfs niet eens tussenin. Het is met niets te vergelijken en als je het eenmaal onder de knie hebt, is het fantastisch. Maar voor het zover is, is het absolute horror en lijken alle jaren motorervaring totaal niet te tellen. Waar je met een solomotor een dot gas kun geven om uit een hachelijke situatie komen, bijvoorbeeld in het zand, wordt het leven aan boord van een zijspan nog veel moeilijker als je in zo’n situatie gas geeft. Hoe harder je rijdt, hoe moeilijker het span begint te sturen. Om met het span met een snelheid van zo’n 80 km/uur in het rechte spoor te houden, moet je al aardig je best doen, terwijl een vlotte bocht van een vrouw van mijn postuur een haast bovenmenselijke inspanning vraagt. Terwijl we verder gaan over de eindeloos draaiende Blue Ridge Parkway, een uitdagende bergkam van de Appalachen, wordt onomwonden duidelijk dat de rol van de passagier in het span nooit onderschat mag worden. Niet om uit het bakje te hangen, zoals je in de cross en in de racerij ziet, maar het vele malen lastiger houden van je mond op het moment dat je liefje je naar een zekere dood aan het sturen is. De meeste koppeltjes zullen onderweg wel eens acute huwelijksproblemen hebben gehad, maar op twee motoren ben je tenminste nog de baas over je eigen noodlot. Om vijftig procent daarvan uit handen te geven aan je wederhelft, moet je elkaar dus blindelings kunnen vertrouwen. Als de ander dan vanuit het bakje ‘handige’ tips naar je toe begint te schreeuwen, kun je beter in het eerstvolgende dorp op zoek gaan naar een echtscheidingsadvocaat. Op het fabelachtige Amerikaanse wegennet duurt het niet lang voor we voor het eerst te maken krijgen met de Ural Oponthoud Factor, of kortweg UOF in Ural-taalgebruik. Dit is een serieus puntje om rekening mee te houden als je van plan bent om ergens op een bepaalde tijd aan te komen. Bouw in ieder geval een buffer van een uurtje in om het spervuur aan vragen te beantwoorden, dat je bij iedere stop op je krijgt afgevuurd. De vragen zijn meestal hetzelfde, dus het wordt gelukkig al snel een routine klusje. In de Verenigde Staten gaat het zo: ‘’What the hell is that thing?’’ Gelukkig hebben de mensen van Ural USA, aardig bekend met de nodige UOF-jes, op die vraag al een kant en klaar antwoord in de vorm van een sticker op de voorkant van het zijspan, waarop staat: ‘It’s a Ural!’. Maar dat vraagt in de praktijk toch nog nadere uitleg, getuige de veelgehoorde wedervraag: ‘’It’s a what?’’. ‘’A Ural, it’s Russian!’’Dat antwoord leidt steevast tot verbouwereerde gezichten en tegen de tijd dat onze ondervragers door hebben dat we twee Britten zijn die met een Russisch zijspan met een Amerikaanse kentekenplaat dwars door Amerika rijden, is het gesprek al lang en breed voorbij. Veel te ingewikkeld voor de doorsnee Amerikaan. Medemotorrijders die het boxer-blok zien, houden onze Ural voor een oude BMW en dat is voor ons het teken om onze mini-geschiedenisles over Russen die Duits design hebben gestolen weer eens af te draaien. Voor een oude ‘Hillbilly’ die we bij een tankstation in Tennessee ontmoeten, is dit verhaal het bewijs dat de Koude Oorlog nog lang niet voorbij is. Vol walging en hoofdschuddend loopt hij bij ons weg, terwijl hij mompelt: ‘’They stole it huh? Them dirty dawgs…’’Na een kort bezoek aan Nashville laten we het zuiden van de Verenigde Staten alweer achter ons en steken we de Mississippi over naar Arkansas. Dag na dag, weer of geen weer blijft de Ural onverstoorbaar zijn kilometers vreten, dwars over de enorme vlakten van Missouri en Kansas met een strakke 55 mijl per uur op de klok. En eindelijk, na honderden kilometers over desolate prairies en lange rechte wegen doemen aan de strakblauwe horizon voorzicht de contouren van de Rocky Mountains op. Een heerlijk uitzicht! Na het halve land op strak asfalt te hebben doorkruist, worden we bevangen door de pioniersgeest van het wilde westen en branden we van verlangen om de Ural op het onverhard de sporen te geven. Austin heeft een riviertje vol keien langs de weg gespot en voor ik het goed en wel door heb, ploegen we al stroomopwaarts door het water. Heftig stuiterend over de vele dikke keien, waarbij het geluid van metaal op steen door merg en been trekt, hoop ik dat de Ural (die niet eens van ons is) dit amfibische uitstapje goed doorstaat. Maar blijkt een grove onderschatting van de kwaliteiten van onze Rus. Die is veel ruiger en sterker dan onze billen en ruggengraat en blijft verder stoïcijns voort ploegen, tot we bij een brug helaas het water uit moeten. Met een scherpe linker draai stuurt Austin de steile oever op en met een dot pure Sovjet power en wat ‘eau de clutch’ staan we weer op het droge. Vanuit Colorado volgt een kleine omleiding naar Utah, een dunbevolkte staat waar Mormonen en Indianen vreedzaam naast elkaar wonen in een ronduit wonderbaarlijke omgeving. Dit is het land van Monument Valley, een wild landschap met enorme rode rotsformaties, diepe canyons en zanderige wildernis. Utah is echt een topbestemming als het gaat om outdoor- en offroad-plezier. En dat zijn we toevallig ook precies van plan! Tijd voor een beetje actie. Na zes weken in het zadel van de Ural is mijn spierkracht al aardig gegroeid, maar om in het zand dit beest de baas te blijven, moet ik er nog een schepje bovenop doen. Ik werd iedere keer weer verrast als ik over een ogenschijnlijk onschuldig hobbeltje door het zijspan precies de andere kant op werd gedirigeerd dan ik voor ogen had…totdat ik doorkreeg, dat je dit met stevig tegensturen kunt voorkomen. Maar niet altijd, want vooral op snelheid kan een plotseling opduikende kei altijd voor penibele situaties zorgen. Zo kwamen we ook met het voorwiel boven die afgrond terecht. Maar dit ligt in 99% van de gevallen altijd aan de bestuurder, niet aan de Ural. Die kan met zijn tweewiel aandrijving de meest extreme situaties aan. Natuurlijk is een bezoek aan Utah niet compleet zonder een ritje over de zoutvlakten van Bonneville. Nu zijn we met een Ural compleet kansloos als het om snelheid gaat, maar wat een ervaring! Dit zou iedere motorrijder een keer in zijn leven gedaan moeten hebben. Wat het meest opvalt aan Bonneville, is dat in een land waar ieder beetje historie en erfgoed in een themapark aan de man wordt gebracht, het rijke motorerfgoed van de zoutvlakten een onontgonnen gebied is. Geen café, geen bord, zelfs geen winkeltje waar stukjes recordzout worden aangeboden. Helemaal niets van dat alles. Gewoon een eindeloze witte vlakte langs de US15. Gewoon van de weg af rijden en het gas open draaien. En let op: niemand zal je tegenhouden. God bless America! De route voert ons verder langs de indianenreservaten in Nevada, waar coyotes diep in de nacht luid huilend met elkaar converseren. Het is warm genoeg om met een slaapzakje op de grond te slapen en terwijl de coyotes hun laatste codeberichten de ether in slingeren, komt de zon boven de woestijn op. Hier kan geen vijfsterrenhotel aan tippen! Na de verzengende hitte van Idaho komen we in Oregon met zijn kenmerkende cowboystadjes, trekken door de bergen van de Cascades en steken bij een klein dorpje de grote teen in de Pacific Ocean, een verplicht nummertje als je van kust naar kust rijdt. Ook de Ural maakt even kennis met het zoute zeewater. Via de magnifieke Astoria-brug komen we aan in Washington, de twaalfde en laatste staat die we aandoen. Terwijl grote zeeschepen uit Rusland, Japan en Australië over de Columbia-rivier onderons stomen, denken we terug aan het moment toen we dik twee maanden geleden uit Richmond vertrokken, de Appalachen doorkruisten, vervolgens het hete zuiden, de barre vlakten van het mid-westen, de Rocky Mountains, Utah, de woestijn van Nevada tot aan de westkust. De Ural heeft ons daarbij geen moment in de steek gelaten. Wie had dat durven denken? Een moderne Ural, met zijn vele Europese onderdelen, lijkt in niets meer op de onbetrouwbare machines uit het verleden en brengt je overal in stijl en met veel comfort. Wat meer valt er nog te wensen? Bij het Amerikaanse Ural-hoofdkwartier in Seattle opdraaien, stappen we met pijn in het hart af. De Ural is tijdens de 6.000 kilometer lange tocht haast een verlengstuk van onszelf geworden. Maar ik spreek namens mijzelf, Austin en ook de Ural als ik zeg dat we met gemak door hadden kunnen rijden naar Canada en Alaska of het zuiden van Californië, Mexico en verder. Dat moet wachten tot een volgende trip, want er komt ‘altijd’ een volgende trip….[Beeld + BU’s][Opener: Utah desert trail]Ook voor de betoverend mooie woestijnen van Utah draaide de Ural zijn ‘band’ niet om.[Andere beelden verdelen][the start, op een van de eerste pagina’s, misschien op de opening]Fris bij de start in Richmond en nog totaal ontwetend wat zijspan-rijden nu precies inhoudt, laat staan het rijden met een Ural.[sea splash]Aangekomen aan de westkust moet ook de Ural het zoute zeewater proeven. [river crossing Rockies]Dit is waar de Ural voor is gebouwd: ruig terrein in de Rocky Mountains. [Nashville]Nashville, Tennessee, dan kun je niet om muziek heen. [losers welcome]Als je het helemaal niet meer ziet zitten…is er altijd nog de Christian Fellowship Church.[it’s a ural, misschien als spread gebruiken….met de sticker ’It’s a Ural’ aan de onderzijde, in dat geval geen bijschrift][Injun Austin]Uch! Op bezoek bij de indianenreservaten in Nevada. [hangin’ with the hillbillies]Voor de Hillbilly is de Koude Oorlog nog lang niet voorbij als hij hoort dat de Russen Duitse techniek kopieerden voor de Ural. ‘’They stole it huh? Them dirty dawgs…’’[cow canyon]De handel in Cow Canyon is ook niet meer wat het is geweest.[colorado pine trees]Doorkijkje in het bosrijke Colorado.[Groot: cliff edge austin]Hier houdt het ook voor de Ural op….[bonneviille lois austin]Het snelheidsrecord voor een vol bepakt Ural zijspan op de zoutvlakten van Bonneville staat nu ook.