10 Weetjes over motorolie
Smeren, koelen, krachten overbrengen – motorolie is een echt multitalent. Maar er is geen ander onderwerp dat onder motorrijders voor meer verwarring zorgt. We zetten tien belangrijke feiten rond deze onmisbare ‘smerige partner’ voor je op een rij.
1. Viscositeit
Bij de benaming van de zogeheten SAE-klassen wordt altijd eerst de mate van vloeibaarheid bij temperaturen lager dan 0° met een W aangegeven. Na het verbindingsstreepje volgt dan de weergave van de viscositeit bij hogere temperaturen. Een olie met de benaming 10W-40 behoudt dus zijn producteigenschappen bij een buitentemperatuur tussen min tien graden en tot 40 graden Celsius.
2. Oliespecificaties
Voor viertakt-motorfietsmotoren met een natte koppeling is de JASO-MA-certificering van belang. Hierin worden de belangrijke parameters voor de koppelingen van motorfietsen gecontroleerd – alleen bij de JASO-MA-normen wordt een koppelingswrijvingstest verlangd. In de nieuwste JASO-MA2-certificering wordt ook rekening gehouden met het steeds hoger wordende koppel van moderne motorfietsmotoren. Tweetaktoliën worden onderverdeeld in de klassen API TA tot TC voor bromfietsen, scooters en motorfietsen en ook in API TD en de NNMA-klassen.
3. Talg en vet als smeerstof
De geschiedenis van smeerstof begon met dierlijk talg en vet. Dit werd gebruikt om antieke wielassen te smeren. Met de komst van de verbrandingsmotor in de 19e eeuw werd voor het eerst olie gebruikt om lagers te smeren en op bloot liggende lagerposities gedruppeld. Na gedane arbeid liet men de motorolie vaak domweg de grond in lopen.
4. Eerste tankstation ter wereld stond in Duitsland
In de geschiedenisboeken wordt als eerste ‘tankstation’ ter wereld de Stadt-Apotheke in het Duitse Wiesloch genoemd. Hier tankte Bertha Benz begin augustus 1888 tijdens haar autorit van Mannheim naar Pforzheim.
5. Een miljoen vaten per dag
Nederland verbruikt ruim een miljoen vaten aardolie per dag. Een vat komt overeen met ongeveer 159 liter. Het grootste deel van de benodigde aardolie wordt geïmporteerd. Naast het Midden-Oosten zijn belangrijke leveranciers van ruwe olie Rusland, Noorwegen en ook Groot-Brittannië.
6. Ruwe olie bevat ongeveer 17.000 stoffen
Iedere ruwe oliesoort bestaat uit ongeveer 17.000 stoffen en samenstellingen. De meeste daarvan zijn verbindingen van koolstof, waterstof en zwavel. Maar in chemische processen kunnen moleculaire ketens van de ruwe stof uit elkaar worden gehaald en opnieuw worden samengesteld. Zo is onder andere ook synthetische motorolie ontstaan.
7. Synthetische olie
Motorfietsen draaien in de regel hogere toerentallen dan automotoren. Om aan de bijzondere eisen die dit soort motorblokken stellen te voldoen, wordt de basisolie veredelt met een op een maat gesneden moleculaire structuur uit de chemische keuken. Deze olie met een op maat gesneden moleculaire structuur noemen we synthetische olie. Als deze wordt vermengd met een minerale basisolie spreken we van een zogeheten halfsynthetische olie.
8. Bijna 90 procent van de aardolie wordt verbrand
Door raffinage worden kracht- en brandstoffen als benzine, diesel, petroleum en kerosine uit ruwe olie gewonnen. Voor energiedoeleinden worden residuen van het raffinageproces, die niet verder te veredelen zijn, verbrand, onder andere als scheepsdiesel of in krachtcentrales. In totaal wordt wereldwijd ongeveer 90 procent van de aardolie verbrand.
9. Er zijn meer dan 170 soorten aardolie
De ene aardolie is de andere niet. Wereldwijd zijn er een dikke 170 soorten bekend. Deze worden niet uitsluitend verwerkt tot benzine, diesel en motorolie. Ook voor autobanden en veel kunststoffen vormt aardolie de basis. Meestal krijgt aardolie de naam van het winningsgebied. De belangrijkste Europese ruwe olie heeft de naam ‘Brent’, naar het winningsgebied in de Noordzee ten noorden van de Shetland-eilanden.
10. Afvoer afgewerkte motorolie
Als je bij een motorzaak je motorolie laat vervangen, dan hoef je je geen zorgen te maken over de afvoer van de oude olie. Klaar je dit klusje thuis, dan kun je de afgewerkte olie natuurlijk niet in een afgelegen hoekje van de tuin in de grond laten lopen en verbranden in een oud olievat op Oudejaarsdag is ook geen optie. Kleine hoeveelheden kun je in de regel gewoon als klein chemisch afval kwijt bij de gemeentelijke milieustraat in je woonplaats.
