MotoPlus 09 - 2021

TECHNIEK MOTOPLUS 71 In MotoPlus 19/2020 publiceerden we al een artikel over het ‘upgraden’ van de elektronica van je motor. In dit artikel gaan we dieper in op het herprogrammeren van de ECU. Dit wordt ook wel flashen, reflashen, remappen of chiptunen genoemd. In de autowereld is het heel populair, en zelfs bij vrachtwagens en trekkers wordt het gedaan om de afstelling en prestaties meer aan de wens van de bestuurder te laten voldoen. Maar ook bij motorfietsen vindt het steeds meer plaats; daar lijkt sprake te zijn van een verschuiving: in plaats van het toevoegen van een extra elektronica-kastje aan de bestaande ECU (de zogenaamde piggyback-modules) wordt er steeds meer ‘geflasht’: De ECU wordt uitgelezen, de mapping aangepast en dan wordt die nieuwe motormapping weer in de ECU gekopieerd. In principe is iedere motor met een ECU te flashen, mits deze een ontsteking met een digi­ tale voorontstekingscurve heeft. In de praktijk worden de mogelijkheden pas echt interessant als de motor geen carburateurs maar een injectiesysteem heeft, en het wordt helemaal een feestje als je elektronische gaskleppen en tractiecontrole hebt. In 1980 kwam de Kawasaki KZ1000G als eerste moderne motor met elektronische injectie op de markt en rond de eeuwwisseling werd injec­ tie gemeengoed. Flashen is dus relevant voor de meeste motoren van 20 jaar of jonger. Onder flashen wordt verstaan het herschrijven van de waardes die in de tabellen van de ECU staan. Deze waardes bepalen bijvoorbeeld hoeveel benzine er ingespoten wordt en bij welke stand van de krukas de bougie vonkt. In zoverre kun je met flashen hetzelfde als met een piggyback-module, maar zodra je ‘in de ECU’ zit en die computer gekraakt hebt, kun je in principe alles aanpassen. Je kunt bijvoorbeeld een quick­ shifter of blipper-functie toevoegen of active­ ren, topsnelheid-begrenzing opheffen, rijmodi aanpassen of toevoegen, emissiemaatregelen uitschakelen, tractiecontrole veranderen of gasreactie aanpassen. En voor circuitmotoren zijn er mogelijkheden voor het verlagen van de temperatuur waarbij de ventilator inschakelt, het uitschakelen van foutcodes die ontstaan door verwijderen van onderdelen als elektroni­ sche stuurdempers, zijstandaard-schakelaars, contactslot, plus het verleggen van de toeren­ begrenzer en het uitschakelen van het ABS. Kortom, the sky is the limit, maar het bedrijf dat flasht kan heel veel goed doen, maar helaas ook heel veel fout. De data van de ECU liggen vast in een chip. Deze chip is een ‘IC’, oftewel ‘Integrated Circuit’. En flashen betekent letterlijk het wissen en herschrijven van de data in die chip. Afhankelijk van het type motor en de ECU kan dit op ver­ schillende manieren. Bij de oudere Ducati’s en Aprilia’s zit de chip vaak op een montagevoetje en kun je deze chip dus uit de ECU halen om deze te verwisselen voor een chip met andere instellingen. Bij een circuit-uitlaat wordt zo vaak een ‘snelle chip’meegeleverd. Dergelijke chips zijn ook weer te herprogrammeren met een apart programmeerkastje. Bij latere ECU’s is deze chip helemaal ingegoten en dus niet eenvoudig te ver­ wisselen. De ECU wordt kleiner, lichter en betrouwbaarder door het ingieten, maar dit maakt het wisselen van de chip veel moeilijker. Als de fabrikant van de ECU dit bewust moeilijk maakt heet dit met een mooi Engels woord ‘anti-tampering’; ze wil­ len ongeoorloofd tunen tegengaan. De chip waar het ons om gaat heeft meerdere elektrische aansluitingen en je hebt elektrisch contact met een paar van die pootjes nodig om deze te kunnen herprogrammeren. In veel gevallen kun je contact maken door mid­ del van een specifieke stekker die om deze reden in de kabelboom zit, bijvoorbeeld de OBD-stekker (On-Board Diagnostics), oftewel de service-stekker. Maar het kan ook bijvoor­ beeld de stekker van de lambda-sensor zijn, waar de fabrikant voor dit doel een paar extra draden ingezet heeft. Het wordt lastiger als de Twee grafieken van dezelfde motor: duidelijk is te zien dat in de onderste grafiek de gas­ kleppen bij ca. 8.500 tpm gesloten worden om de topsnelheid te beperken; in de bovenste grafiek is de mapping gewijzigd en blijven de gaskleppen helemaal openstaan. »