21 Sleuteltips

Menigeen droomt er vaak van: toveren met gereedschap en kunnen sleutelen als een prof. De praktijk blijkt met woede, vertwijfeling en geschaafde knokkels vaak anders. Maar dat is geen reden om de schroevendraaier aan de wilgen te hangen. Iedere prof is ook ooit beginner geweest. Wat dat betreft is sleutelen net als klussen, al doende leert men! En voor je het weet sta je aan het begin van een heel nieuwe fase in je motorleven! De weg naar een volleerd sleutelaar: beginnen als onwetende kluskneus en door het oplossen van veelal spannende raadsels steeds moeilijker opdrachten kunnen uitvoeren. Je leert toch het snelst door de handjes ook daadwerkelijk vies te maken. Maar opgepast, er zijn vele valkuilen, die je alleen met de juiste tips en trucs en met het juiste gereedschap kunt omzeilen! De voorbereiding: eerst reinigen, dan pas repareren! Bij een aantal werkzaamheden kan vuil later schade veroorzaken aan schroefdraad of pasvlakken. Zet de motorfiets op een vlakke, stabiele ondergrond en bedenk dat er bij sleutelwerk al snel olie, koel- of remvloeistof kan lekken. Dat vervuilt niet alleen de werkomgeving, maar is ook nog eens slecht voor het milieu. Leg daarom kranten, een oud stuk kleed of een milieumatje onder de motorfiets. Zorg er ook voor dat je voldoende poetsdoeken bij de hand hebt. Bescherm jezelf tegen agressieve vloeistoffen als remreiniger en accuzuur. Handschoenen en een veiligheidsbril zijn niet voor watjes, ze laten zien dat jij een prof bent. Zorg er ook voor dat de ruimte voldoende verlicht is. Een paar TL-balken functioneren prima en zijn bovendien niet duur. Een extra tip: een mijnwerkerslamp, looplamp of verplaatsbare bouwlamp vergemakkelijken het werken in donkere hoeken en gaten. Leg voor je begint te sleutelen vast alle gereedschap klaar dat je denkt nodig te hebben. Wat je minimaal nodig hebt staat in de kaders van de betreffende klusjes aangegeven. Kies bij de aanschaf van gereedschap voor de meer gerenommeerde merken en koop geen gereedschap uit de knakenbak van je lokale tankstation. De kwaliteit is vaak zo beroerd dat ze er eigenlijk een wapenvergunning bij af zouden moeten geven. Merkgereedschap is onbeschrijflijk veel beter. Dat heeft uiteraard zijn prijs, maar in veel gevallen krijg je er levenslange garantie op, wat het toch een duurzame investering maakt. Ook belangrijk om bij de hand te hebben voor je begint te sleutelen is een reparatie- of werkplaatshandboek van de betreffende motorfiets. Daarbij helpt het als je van tevoren al het goede hoofdstuk een keer aandachtig hebt doorgenomen. Een beetje voorbereiding kan geen kwaad tenslotte. In een goed werkplaatshandboek staan elektrische schema’s, gedetailleerde informatie over de benodigde hoeveelheid vloeistoffen, maten en gewichten en opengewerkte tekeningen of detailfoto’s. Ook zijn de meeste handelingen stapsgewijs beschreven. Het meest ideaal zijn de originele werkplaatshandboeken die bestemd zijn voor de dealers, deze zijn echter nooit via een uitgever aan particulieren verkocht. Intussen staan er al wel veel op internet, bijvoorbeeld op Ebay en Marktplaats. Er is gelukkig ook voldoende aanbod van commercieel uitgebrachte handboeken. Uitgeverij Peters verkoopt ze in het Nederlands, maar het aanbod van Duits- en Engelstalige boeken is veel ruimer. Clymer, Haynes en Bucheli zijn de belangrijksten op dit gebied. Heb je de juiste lectuur voor de reparatie gevonden, neem dan eerst alle stappen een keer rustig ‘droog’ door. Dat kan namelijk voorkomen dat je bij een bepaalde reparatie minimaal met z’n tweeën moet zijn en daar wil je niet halverwege het traject achterkomen. Zorg er altijd voor dat je het overzicht behoudt en alles onder controle hebt. Ga niet naar een hoger stadium, wanneer je niet zonder woede-uitbarstingen en rondvliegend gereedschap de klusjes op het huidige niveau kunt klaren. Ga in dat geval eerst maar afkoelen met een bakje koffie. Zorg er wel voor dat de half gestripte motorfiets niet in de weg staat of in de regen achter blijft. Overigens, de vermelde reparatietijd betreft een richttijd, het uiteindelijke doel is om de klus naar behoren te klaren en dan maakt het niet uit of je er een paar minuten langer voor nodig hebt. Siert een fikse grimas je gezicht na het uitvoeren van alle werkzaamheden in een bepaald stadium, dan zijn felicitaties op zijn plaats en kun je doorstromen naar het volgende niveau. [Text bei Reparatur Anleitung] Werkplaatshandboeken (hier exemplaren van Peters Uitgevers) zijn vanaf € 30,- voor bijna alle modellen verkrijgbaar. GEREEDSCHAPFABRIKANTEN De meeste van deze merken zijn via de Nederlandse groot- en detailhandel leverbaar. Bahco Belzer- www.bahco.com Beta Utensili- www.beta-tools.com Facom- www.facom.nl Felo- www.felo.com Gedore- www.gedore.nl Hazet- www.hazet.de Heyco- www.heyco.com Knipex- www.knipex.de KS tools- www.kstools.de Lux- wwwlux-tools.de Matador- www.matador-germany.com Metrinch- www.metrinch-tools.com Midlock- www.midlock.nl Proxxon- www.proxxon.com Dremotec- www.gedore.nl Snap On- www.snap-on.nl Stahlwille- www.stahlwille.nl Stanley-Bostitch- www.stanleyworks.nl Wera- www.wera.de Wiha- www.wiha.de Knipex is befaamd om zijn zelfklemmende tangen; Metrich gereedschap past door zijn unieke bekvorm op zowel metrische als inch maten; Midlock is een leverancier die de leukste speciaal gereedschappen heeft en Snap-On is van oudsher de Rolls Royce onder de gereedschappen. [KADERTEKSTEN] [Text bei Niveau 1] NIVEAU 1 Je voelt je een niet alleen een echte beginner, je bent het ook. Veel meer ervaring dan het met handen en voeten in elkaar in elkaar fröbelen van de IKEA Billy-boekenkast heb je niet. In de wetenschap dat er nog nooit een vakman zomaar uit de hemel is komen vallen, ga je vol goede moed aan de slag. KUIP- EN STROOMLIJNDELEN DE OPGAVE: het verwijderen en verwisselen van kleinere kuipdelen, zijpanelen en kuipruitjes. HET GEREEDSCHAP: ring-steeksleutels maten 8-14, ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen maat 8-14, kruiskopbits en bithouder, inbussleutel maten 4-6. RICHTTIJD: 10 minuten. AANDACHTSPUNTEN: gebruik nooit geweld! Kunststof delen scheuren en breken snel als ze onder spanning staan. TOP-TIP: schroeven, rubber ringetjes en ander kleingoed per soort in van te voren neergezette bakjes of bekertjes bergen. Zo raak je niets kwijt en ligt alles voor het grijpen. KETTING SPANNEN DE OPGAVE: spanning van de ketting controleren en corrigeren. HET GEREEDSCHAP: ring- of steeksleutel maten 8-12, ring- of steeksleutel maten 17-36. RICHTTIJD: 10 minuten. AANDACHTSPUNTEN: een te strakke ketting kan lagerschade aan de uitgaande as van de versnellingsbak tot gevolg hebben. Hanteer de door de fabrikant opgegeven hoogtespeling in de ketting. Deze is minstens twee centimeter, maar kan bij off-roads veel groter zijn. Raadpleeg daarvoor het werkplaatshandboek. TOP-TIP: meet de doorhang van de ketting bij ingedrukte vering. Vraag daarom iemand om op de motor te gaan zitten. Meet op meerdere punten door het achterwiel te verdraaien. Gebruik de markeringen op de achtervork om te voorkomen dat het wiel scheef komt te staan en meet voor de zekerheid ook of de kettingspanners aan de uiteinden van de swingarm even ver uitsteken. ZEKERINGEN DE OPGAVE: zekering vervangen. HET GEREEDSCHAP: punttang en mochten er kuipdelen verwijderd moeten worden, zie dan betreffende kader. RICHTTIJD: 10 minuten. AANDACHTSPUNTEN: zorg er ter voorkoming van kortsluiting voor dat de motor niet op contact staat. Gebruik uitsluitend vervangingszekeringen van dezelfde zwaarte! Controleer deze waarden in het werkplaatshandboek. Een te lichte zekering brandt weer door, terwijl een te zware zekering een verbrande kabelboom tot gevolg kan hebben. TOP-TIP: controleer de zekeringen voor en na vervanging. Koop hiervoor een testlampje of multimeter. ACCU DE OPGAVE: het uit- en inbouwen van de accu. Alleen voor beginners geschikt als de accu op een goed bereikbare plaats, bijvoorbeeld onder de buddyseat, verstopt zit. HET GEREEDSCHAP: ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 10-14, kruiskopbits en bithouder. RICHTTIJD: 15 minuten. AANDACHTSPUNTEN: zorg ervoor dat het contact uit staat, anders ontstaat er kortsluitinggevaar. Dat gevaar is er ook wanneer gereedschap via de pluspool contact met framedelen maakt. TOP-TIP: verwijder bij demontage altijd eerst de minpool. Bij inbouw eerst de polen invetten met zuurvrije vaseline, vervolgens eerst de plus aansluiten. Draai de klemmen niet te strak aan. STUUR, HENDELS EN ARMATUREN DE OPGAVE: verstellen en aanpassen aan je persoonlijke voorkeur. HET GEREEDSCHAP: ring-steeksleutels maten 8-14, inbussleutels maten 3-6, ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-14, kruiskopbits en bithouder, indien voorhanden torxbits. RICHTTIJD: 20 minuten. AANDACHTSPUNTEN: draai de bouten niet te vast. De gegoten onderdelen scheuren of breken vrij snel. Na het verzetten van het stuur controleren of het stuur nog vrij kan bewegen en of de stuuruitslag onveranderd is. Controleer ook of alle bedieningsfuncties nog werken. TOP-TIP: zet de hendels zo vast dat ze – met enige moeite – nog met de hand te verdraaien zijn. Zo lopen ze minder kans op breuk wanneer ze onverhoopt hardhandig in contact met muren of asfalt komen. VERLICHTING DE OPGAVE: lampen verwisselen. HET GEREEDSCHAP: inbussleutels maten 3-6, ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-14, kruiskopbits en een bithouder. RICHTTIJD: 10 minuten. AANDACHTSPUNTEN: raak het glas van de gloeilamp nooit met blote handen aan. Vuil, vet en zweet kunnen in het glas branden. Raak alleen de fittingring aan of gebruik een stuk keukenrol. TOP-TIP: gebruik alleen de voorgeschreven lampen. Doe dat ook als andere lampen ‘beter’ zouden zijn. De lichtopbrengst van deze lampen kan in theorie best beter zijn, goed zicht hangt echter van meer zaken af, bijvoorbeeld van de lichtbundel. SMERING DE OPGAVE: motorolie en het oliefilter vervangen. HET GEREEDSCHAP: Ring-steeksleutels maten 8-24 voor het oliefilterhuis, ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-12, oliefilterklemband en een opvangbak. RICHTTIJD: 30 minuten. AANDACHTSPUNTEN: de olie aftapplug zit doorgaans in een aluminium behuizing, draai deze daarom nooit te strak aan. TOP-TIP: zorg dat het motorblok op bedrijfstemperatuur is, want dikke olie is te stroperig om goed af te tappen. Vervang ook altijd de dichtring van de aftapdop en zorg daarnaast voor een milieuvriendelijke afvoer van de oude olie. In geval van nood kan er met een stuk karton een trechter geïmproviseerd worden. WAT IEDERE BEGINNER NODIG HEEFT Basisgereedschap voor niveau 1 1 Een voetpomp met manometer 2 Een bak –bijvoorbeeld een halve plastic kan – om gereedschap en onderdelen in te leggen 3 Ring-steeksleutels minimaal in de maten 8-24, voor asmoeren in de maten 27 en groter 4 Inbussleutels, de bolkop variant is bijzonder praktisch 5 Bandenspanningsmeter. Let op of je het ventiel wel kunt bereiken 6 Verstelbare tang met vergrendeling 7 Een ¼ inch dopsleutelset met ratel. Bij voorkeur met inbus-, kruiskop- en torxbits, want dan heb je direct een assortiment schroevendraaiers bij de hand 8 Knipex tangsleutel, heeft een bekbreedte tot 46 mm, waarmee je kracht kunt zetten zonder schade te veroorzaken en hij kan in sommige gevallen de functie van een steeksleutel overnemen 9 Punttang 10 Kniptang Aanvullende opdrachten voor niveau 1 Schroeven controleren, koplamphoogte afstellen, cardanolie vervangen, benzinekraan en -filter vervangen, spiegels stellen en vervangen, buddyseat en spatborden vervangen, luchtfilter controleren en vervangen (mits goed toegankelijk). Alle reparaties zonder noemenswaardige problemen gelukt? Ga dan door naar niveau 2 [Text bei niveau 2] NIVEAU 2 Je schrikt niet langer van een handleiding die meer dan een A4-tje beslaat. Je wilt je motorfiets beter leren kennen door er zelf aan te werken. Wanneer je de volgende middelzware opgaven hebt gedaan, bewijs je over aardig wat vakmanschap te beschikken. BAGAGESYSTEEM DE OPGAVE: montage van een bagagesysteem. HET GEREEDSCHAP: een ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-14, inbussleutels maten 3-8, ring-steeksleutels maten 8-14, nylon hamer, vijlen. RICHTTIJD: 1 uur. AANDACHTSPUNTEN: lees de montagevoorschriften voor je koopt. Moeten de richtingaanwijzers bijvoorbeeld verplaatst worden? Controleer voor de eerste rit of alles goed is: raakt de swingarm niets bij het inveren, is de achterverlichting nog goed zichtbaar en zit er voldoende afstand tussen koffers en uitlaat (i.v.m. brandgevaar)? TOP-TIP: draai eerst alle schroeven handvast en zet ze vervolgens kruiselings vast. Controleer het geheel tijdens montage op spanningen. Vijl scherpe kanten af. ELEKTRISCHE ACCESSOIRES DE OPGAVE: montage van communicatieapparatuur, GPS e.d. HET GEREEDSCHAP: schroevendraaiers ( plat, kruiskop, inbus en indien nodig torx), kniptang, ring-steeksleutels maten 8-14, inbussleutels maten 3-6, ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-14, multimeter. RICHTTIJD: 1 uur en 15 minuten. AANDACHTSPUNTEN: voor je begint is het aan te raden je even in het onderwerp in te lezen of wat tips aan deskundigen te vragen. Tamelijk veel apparatuur is van bedenkelijke herkomst en zo slecht dat je er beter geen tijd aan kunt besteden. Een belangrijke aanwijzing dat je te maken hebt met apparatuur van twijfelachtig allooi is een onbegrijpelijke montagehandleiding in het buitenlands. TOP-TIP: sluit nooit direct op de accu aan. Haal de voeding vanuit het ontstekingscircuit en zorg ervoor dat de accessoires goed afgezekerd zijn. Controleer of mogelijke infolampjes, LED’s of displays vanaf de zitplaats zichtbaar zijn. HANDVAT, HANDVATVERWARMING DE OPGAVE: vervangen van handvatten en/of aansluiten van handvatverwarming. HET GEREEDSCHAP: platte schroevendraaiers met een lange dunne steel (voor het verwijderen van nog bruikbare handvatrubbers), kruiskop schroevendraaier, inbussleutels maten 4-8, ring-steeksleutels maten 6-14, stanleymes, kniptang, multimeter. RICHTTIJD: 1 uur en 15 minuten. AANDACHTSPUNTEN: bij verwarmde handgrepen eerst de montagevoorschriften lezen voor eventuele valkuilen. Zijn er bijvoorbeeld zware ingrepen aan de kabelboom nodig? TOP-TIP: sluit – zelfs als de handleiding anders beweert – de voeding voor de verwarmde handvatten nooit direct op de accu aan, maar op het ontstekingscircuit. Hiermee voorkom je dat de accu wordt leeg getrokken met uitgeschakelde motor. Gebruik zeepsop als glijmiddel. WIELEN DE OPGAVE: demontage en montage van de wielen. HET GEREEDSCHAP: ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 24-36, nylon hamer. RICHTTIJD: 20 minuten. AANDACHTSPUNTEN: vergeet of verwissel de diverse afstandsbussen niet bij het monteren, dit is niet alleen onveilig, maar kan kostbare schades tot gevolg hebben. TOP-TIP: de motorfiets stabiel opbokken op de middenbok of op een leeg krat met daarop een plank, zodat het te (de)monteren wiel vrij kan bewegen. Zeker de motor tegen omvallen of wegrollen door bijvoorbeeld het vastzetten van de rem met postbode-elastiek. Vet de assen voor inbouw licht in. HEVELSYSTEEM DE OPDRACHT: vervangen van het hevelsysteem. HET GEREEDSCHAP: inbussleutels maten 6-10, ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 10-19, ring-steeksleutels maten 10-19, hamer, drevel. RICHTTIJD: 30 minuten ( zonder kuipdelen). AANDACHTSPUNTEN: ontlast de vering door middel van bijvoorbeeld een spanband, zodat de swingarm na verwijdering van bouten niet naar beneden valt. Gebruik alleen passende constructies die zijn goedgekeurd door de fabrikant, inferieure of niet gehomologeerde hevels kunnen ten koste gaan van de verkeersveiligheid. TOP-TIP: zorg ervoor dat de motor stabiel staat (zie ‘wielen’). Controleer bij niet originele delen de maat en pasvorm. Gebruik indien nodig afstandsringen en kies bij voorkeur voor precisielagers om het geheel spelingvrij te monteren. Raadpleeg in geval van twijfel de dealer of een andere expert. UITLAATSYSTEEM DE OPGAVE: vervangen, eventueel door niet originele delen HET GEREEDSCHAP: ring-steeksleutels maten 8-14, ¼- en ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-12 ( ¼ inch ratel) en 10-14 (½ inch ratel), inbussleutels maten 4-6, combinatietang. RICHTTIJD: 30 minuten (zonder kuip). AANDACHTSPUNTEN: oude uitlaatklemmen e.d. niet opnieuw gebruiken, zorg ervoor dat je de nieuwe bij de hand hebt. Bouten bij de uitlaatbochten niet te strak aandraaien, scheuren in het aluminium blokdeel als gevolg van overmatige kracht kunnen je een hoop geld kosten. TOP-TIP: draai alle schroefverbindingen in eerste instantie losjes vast, vervolgens stap voor stap aandraaien om teveel spanning op de uitlaat te voorkomen. Dat is vooral belangrijk bij matig passende vervangingsuitlaten. Smeer over elkaar schuivende delen en schroefdraad licht in met kopervet. REMMEN DE OPDRACHT: remvoering vervangen. HET GEREEDSCHAP: ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 10-14, ring-steeksleutels maten 8-14, inbussleutels maten maten 6-8, grote platte schroevendraaier of beitel, drevel, hamer. RICHTTIJD: 30 minuten. AANDACHTSPUNTEN: metalen plaatjes tussen remzuiger en remblokken niet vergeten. Niveau van de remvloeistof met de nieuwe voering controleren, deze mag niet boven het maximumpeil zitten. Voor de eerste rit eerst net zolang in het remhendel knijpen, tot het systeem op druk is. TOP-TIP: remzuigers voor het terugdrukken eerst met remreiniger schoonmaken. De oude voering kan van pas komen bij het indrukken van de zuigers. VOOR DE VOLLEERDE AMATEUR: HIERMEE MOET HET LUKKEN Uitbreidingsset voor Niveau 2 1 Combinatietang 2 Bougiesleutel (16, 18 of 20,8 mm) 3 Stanleymes 4 Schaar 5 Lamp 6 Stalen liniaal, 500 mm, voor het controleren van de oliestand in de voorvork en de veervoorspanning 7 Magneet op flexibele steel voor het vissen naar gevallen moertjes op onbereikbare plaatsen 8 Multimeter van deugdelijke kwaliteit. Aanbiedingen uit de knakenbak brengen doorgaans meer frustratie dan gemak met zich mee 9 Steeksleutelset 6-24 mm 10 RVS voelermaten 0,05-1,0 mm 11 Schroevendraaierset (kruiskop PH1 en PH2 4,5, 5 en 7,5 mm) 12 Dopsleutelset 10-32 mm inclusief verlengstukken van 100 en 200 mm. Zeskant doppen geven meer grip dan die met een inwendige twaalfkant. Ook handig maar voor het zware werk vaak te instabiel is de 3/8 inch ratel. 13 T-sleutel in de maten 8, 10, 12 en 13 mm, hoe langer de steel, hoe praktischer 14 Nylon hamer, ook leverbaar als terugslagvrije versie met bewegend gewicht in de kop 15 Stalen en aluminium doorslag Ø 10 mm en lengte 250-300 mm. Afvalmateriaal voldoet prima 16 T-sleutel met inbuskop in de maten 3-8 mm 17 Vijlen ( plat, rond en driehoekig) 18 Hamer (300 gram) 19 Beitel 20 Centerpons 21 Drevels 22 IJzerzaag Aanvullende opdrachten voor Level 2 Vervangen van stuur en/of voetrusten, bougies wisselen, brandstofleiding, bobine, thermostaat en ventilatormotor vervangen, kabels stellen, middenbok monteren, buddy opnieuw vullen en bekleden, kleppen stellen van eenvoudig geconstrueerde motoren ( zoals BMW boxers). NIVEAU 3 Ook de opdrachten voor gevorderden onder de knie, dan wordt het tijd voor de laatste horde! NIVEAU 3 Je motor is je favoriete speelgoed, er valt altijd wel wat aan te doen. En mocht dat onverhoopt toch niet het geval zijn, dan bedenk je zelf wel wat. Bij de volgende opdrachten hoef je je in ieder geval niet te vervelen! ELEKTRISCHE INSTALLATIE DE OPGAVE: storingen herleiden, draad vervangen. HET GEREEDSCHAP: multimeter, kniptang, schroevendraaier, striptang. RICHTTIJD: 3 uur. AANDACHTSPUNTEN: bij sommige motoren noteert de boordcomputer een storing als er een draad losgemaakt wordt. Resetten kan doorgaans alleen door een erkende dealer gedaan worden. Verkeerd aangesloten verbindingen kunnen kortsluiting veroorzaken. TOP-TIP: let er bij het trekken van nieuwe draden op dat ze nergens langs schuren. Markeer draden die dezelfde kleur hebben met een watervaste stift. KETTINGSET DE OPGAVE: ketting vervangen. HET GEREEDSCHAP: ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 19-32 (grote dopmaten zijn los verkrijgbaar), inbussleutels maten 5-6, kettingpons, momentsleutel. RICHTTIJD: 1 uur 30 minuten. AANDACHTSPUNTEN: soms is er erg veel kracht nodig om (de moer van) het voorste tandwiel te verwijderen. In dat geval komt een slagschroevendraaier of poelietrekker goed van pas. Soms moet de bevestigingsmoer rechtsom gelost worden. Vergeet de eventuele borgring niet bij de montage i.v.m. zware gevolgschade. TOP-TIP: bij de sluitschakel moet de dichte kant van het ‘visje’ in de rijrichting wijzen. Bij motoren met veel vermogen dient de sluitschakel geklonken te worden. Voor het perfect stellen van de ketting zijn er laserapparaten te koop voor circa € 50,-. KOPPELING DE OPGAVE: demonteren, controleren en vervangen. HET GEREEDSCHAP: ring-steeksleutels maten 10-14, inbussleutels maten 4-6, ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-12, momentsleutel. RICHTTIJD: 45 minuten. AANDACHTSPUNTEN: bij het losdraaien van de bouten op de korf kunnen er delen wegspringen door de veerbelasting in de korf. In verkeerde volgorde gemonteerde koppelingsplaten of een te krappe speling kunnen de bak zwaar laten schakelen, hetgeen schade kan veroorzaken. TOP-TIP: zet de motor op de jiffy zodat er minder olie uit het blok lekt en gebruik indien mogelijk nieuwe pakkingen. Controleer de bouten met een momentsleutel op de juiste spankracht. Controleer het oliepeil na de reparatie. KLEPPEN DE OPGAVE: kleppen stellen. HET GEREEDSCHAP: ½ inch en ¼ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 8-12 (1/2 inch) en 10-14 (1/2 inch), ring-steeksleutels maten 8-14, inbussleutels maten 4-6, voelermaten, momentsleutel. RICHTTIJD: 4 uur. AANDACHTSPUNTEN: pas op dat de onderliggende shims niet verwisselen. Het is aanbevelingswaardig om klepspeling en shimdikte in een tabel te noteren. Zorg ervoor dat de kettingspanner van de nokkenas goed gemonteerd wordt, anders kan een onherstelbare motorschade het gevolg zijn. TOP-TIP: controleer bij tuimelaar bediende kleppen de speling nogmaals nadat de contramoer is aangedraaid, bij het aandraaien kan de klepspeling namelijk iets veranderen. Gebruik nieuwe pakkingen. REMMEN DE OPGAVE: ontluchten en remvloeistof vervangen. HET GEREEDSCHAP: steeksleutels maten 8-12, opvangreservoir en kunststofslang die op de aftapnippel past, ook ideaal is een ontluchtingsapparaat (vanaf € 25,-). Zie foto. RICHTTIJD: 30 minuten. AANDACHTSPUNTEN: teveel remvloeistof kan net zo gevaarlijk zijn als te weinig remvloeistof, vul daarom nooit af tot boven het maximumpeil. Gebruik uitsluitend de voorgeschreven remvloeistof, het mengen van verschillende typen is daarbij uit den boze. Kwetsbare banjobouten bij de slangaansluitingen met een momentsleutel aandraaien. TOP-TIP: het verdient de voorkeur om de remvloeistof gelijktijdig met de montage van nieuwe remblokken te vervangen. Dat voorkomt een te hoog remvloeistofniveau bij vervanging achteraf. BALHOOFDLAGER DE OPGAVE: balhoofdlager stellen. HET GEREEDSCHAP: ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 12-27, inbussleutels maten 6-8, ring-steeksleutels maten 10-14, haaksleutel. RICHTTIJD: 1 uur. AANDACHTSPUNTEN: te los of te vast zittende balhoofdlagers versnellen de slijtage in hoge mate en hebben daarnaast een negatief effect op de rijveiligheid. De lagerspeling moet zeer zorgvuldig afgesteld worden. TOP-TIP: stel de lagering eerst spelingvrij af en draai de zaak vervolgens in kleine stappen verder aan tot de lagers mooi ‘rond’ lopen. VOORVORK DE OPGAVE: onderhoud, olie en veren vervangen. HET GEREEDSCHAP: ½ inch ratel met verlengstuk en doppen in de maten 10-32, inbussleutels maten 6-10, hamer, nylon hamer, momentsleutel, stalen liniaal. RICHTTIJD: 1 uur 30 minuten. AANDACHTSPUNTEN: voorvorkveren staan vaak onder een stevige spanning, waardoor het bij het verwijderen van de vorkdoppen mogelijk is dat de fijne schroefdraad in het aluminium beschadigd raakt. Bovendien kunnen de vele kleine onderdelen makkelijk zoek raken. Het olieniveau kan bij vervangingsveren anders uitvallen dan bij de originele delen. Vraag bij twijfel de specialist om hulp en vul nooit teveel olie bij. TOP-TIP: ontlast de vering door het geheel in spanbanden te hangen. Leg de kleine onderdelen op volgorde van demontage in een schone bak. DE GOED UITGERUSTE HOBBYWERKPLAATS Semi-professionele set voor niveau 3 1. Schroefdraad reparatieset voor M6 en M8 bouten 2. Schuifmaat 3. Momentsleutel 4-20 Nm 4. Striptang 5. Momentsleutel vanaf 20 Nm 6. Set draadtappen en snij-ijzers voor beschadigde maar verder even goed bruikbare schroefdraden 7. Kettingpons 8. Haaksleutel 9. Tangenset voor de verwijdering van borgclips en –ringen Opmerking: de aanbevolen gereedschapsets zijn bedoeld als richtlijn. Mogelijk zijn er voor bepaalde werkzaamheden aan verschillende motoren aanvullende gereedschappen nodig. AANVULLENDE OPDRACHTEN VOOR NIVEAU 3 Vermogensbegrenzer verwijderen, olie- en benzinepomp verwisselen, startmotor, cilinderkoppakking en dynamo vervangen, nieuwe kuip monteren, carburateurs synchroniseren (met synchrometer), staal omwikkelde remleidingen monteren. JOB DONE Gaat alles je makkelijk af? Een sleutelaar van jouw niveau kan zo als monteur aan de slag! Gefeliciteerd!